GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy

PostCygnus_X1 | 05 Lis 2013, 15:02

Zwiedzałem ośrodek badań nad syntezą nuklearną w Culham. Mieści się tam największy na świecie tokamak JET i mniejszy ale bardzo interesujący tokamak sferyczny MAST.
Wewnątrz tych urządzeń naukowcy rozpalają gwiazdy, doprowadzając do kontrolowanej reakcji syntezy wodoru w hel.
Mam sporo zdjęć i mogę sporo poopowiadać, jeśli wydaje się Wam to wystarczająco ciekawe i wystarczająco astronomiczne.

Na zachętkę mogę powiedzieć, że byłem wewnątrz komory reakcji MAST, czyli tak jakbym był w jądrze gwiazdy (ale "wyłączonej") :mrgreen:
Załączniki
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: DSC_6613_bis.jpg
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: DSC_6541_bis.jpg
Newton 114/900, SkyMaster 15x70, Meade 10x50; Nikon Action 8x40 CF
Nikon D600, Nikkor 80-200 1:2.8, Sigma 170-500 APO, Rubinar 500/5.6, MTO11CA, kilka innych zacnych szkiełek
 
Posty: 799
Rejestracja: 24 Lis 2008, 01:04
Miejscowość: Bognor Regis, Anglia

PostCygnus_X1 | 06 Lis 2013, 20:31

Widocznie to niewłaściwe forum do takich informacji.
Ale pozdrawiam tych, którzy odwiedzili.
Newton 114/900, SkyMaster 15x70, Meade 10x50; Nikon Action 8x40 CF
Nikon D600, Nikkor 80-200 1:2.8, Sigma 170-500 APO, Rubinar 500/5.6, MTO11CA, kilka innych zacnych szkiełek
 
Posty: 799
Rejestracja: 24 Lis 2008, 01:04
Miejscowość: Bognor Regis, Anglia

Post•Fish3r• | 06 Lis 2013, 20:35

Cygnus ..mnie to interesuje. Jak masz wiecej zdjeć i zamieściłbyś opisy to byłoby super

pozdro!

ps. A forum cóż...to już nie te co z 4-5 lat temu
 
Posty: 1120
Rejestracja: 15 Lip 2012, 13:40

Postmario1918 | 06 Lis 2013, 20:41

Cygnus_X1 napisał(a):Widocznie to niewłaściwe forum do takich informacji.
Ale pozdrawiam tych, którzy odwiedzili.



Forum jak najbardziej właściwe. Prosimy o więcej zdjęć.
Synta 16" , Nikon EX 10x50
 
Posty: 124
Rejestracja: 16 Lut 2013, 15:38

 

Postsurferjas | 06 Lis 2013, 21:01

Temat jak najbardziej na to forum a i temat mega mega ciekawy....
Czekamy na więcej..DUŻO WIĘCEJ
 
Posty: 57
Rejestracja: 29 Gru 2012, 21:33

 

Postskowyt | 06 Lis 2013, 21:02

jak również zachęcam do zamieszczenia zdjęć i opisania wycieczki :)
SW(Synta)SK1309EQ2, lornetka Celestron SkyMaster 15x70
 
Posty: 48
Rejestracja: 06 Paź 2011, 11:01
Miejscowość: Jarosław

 

Postrobert_sz | 06 Lis 2013, 21:23

Oglądałem coś na Discovery o tych tokamakach ale to było parę lat temu więc chętnie poczytałbym jeszcze troszkę o tego typu urządzeniach, fotki też mile widziane :)
 
Posty: 988
Rejestracja: 26 Gru 2010, 02:05

 

PostCygnus_X1 | 07 Lis 2013, 02:51

Temat jest bardzo interesujący nie tylko z naukowego punktu widzenia.
Celem badań nad syntezą termojądrową jest praktyczne wykorzystanie tego zjawiska dla produkcji energii.
Paliwem dla reaktora termojądrowego są izotopy wodoru, zawarte w wodzie morskiej w ilościach wystarczających dla zaspokojenia energetycznych potrzeb ludzkości przez czas praktycznie nieograniczony. Po opanowaniu technologii byłaby to praktycznie "zielona" metoda produkcji energii, co prawda wytwarzająca niedużą ilość odpadów promieniotwórczych (niektóre pierwiastki napromieniowane strumieniem neutronów przekształcają się w radioaktywne izotopy, ale krótkożyciowe, o czasie połowicznego rozpadu poniżej 100 lat). Także gazy cieplarniane nie są produktem takiego procesu.
Co niektórym może wydać się najciekawsze - aktualnie prace nad opanowaniem fuzji jądrowej dla celów energetycznych są objęte współpracą międzynarodową o niespotykanym zasięgu: Europa, USA, Rosja, Chiny, Japonia, Indie, Korea Płd nawet - ogółem w projekcie uczestniczą państwa zrzeszające ponad 50 % światowej populacji ludności.

Calham Centrum for Fussion Energy jest ogromnym europejskim i brytyjskim ośrodkiem badań nad fuzją. Znajduje się tu największy na świecie tokamak JET oraz mniejszy ale bardzo zaawansowany brytyjski tokamak sferyczny - MAST.

Widziałem oba urządzenia, szczegółowa relacja w następnych odcinkach.

Główny budynek, mieszczący reaktor JET i przylegającą halę montażową:
Załączniki
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6575_bis.jpg
Główny budynek, mieści w olbrzymiej hali reaktor JET i halę montażowąm przylegającą do JET-a.
Newton 114/900, SkyMaster 15x70, Meade 10x50; Nikon Action 8x40 CF
Nikon D600, Nikkor 80-200 1:2.8, Sigma 170-500 APO, Rubinar 500/5.6, MTO11CA, kilka innych zacnych szkiełek
 
Posty: 799
Rejestracja: 24 Lis 2008, 01:04
Miejscowość: Bognor Regis, Anglia

Poststatek | 07 Lis 2013, 22:37

Cygnus_X1 napisał(a):Temat jest bardzo interesujący nie tylko z naukowego punktu widzenia.

Co niektórym może wydać się najciekawsze - aktualnie prace nad opanowaniem fuzji jądrowej dla celów energetycznych są objęte współpracą międzynarodową o niespotykanym zasięgu: Europa, USA, Rosja, Chiny, Japonia, Indie, Korea Płd nawet - ogółem w projekcie uczestniczą państwa zrzeszające ponad 50 % światowej populacji ludności.



O tym projekcie można poczytać tutaj http://www.iter.org
Tu jest opis tokamaka http://www.iter.org/mach a tu najciekawsze fakty opisujące w skrócie skalę projektu (np. 80.000km nadprzewodników) http://www.iter.org/factsfigures
Awatar użytkownika
 
Posty: 123
Rejestracja: 10 Kwi 2010, 14:26
Miejscowość: Glinna k/Szczecina

PostCygnus_X1 | 07 Lis 2013, 22:53

statek napisał(a):O tym projekcie można poczytać tutaj http://www.iter.org
Tu jest opis tokamaka http://www.iter.org/mach a tu najciekawsze fakty opisujące w skrócie skalę projektu (np. 80.000km nadprzewodników) http://www.iter.org/factsfigures

Jeśli tak wolisz - proszę bardzo:
http://www.ccfe.ac.uk
http://www.efda.org
http://www.youtube.com/watch?list=PLDEODRB_PG_nOMbRC_PLVM1tb4WSivIVu&feature=player_detailpage&v=Yx824kFqBlA
http://www.youtube.com/watch?v=3C5hFQeZCT4&list=PLDEODRB_PG_nOMbRC_PLVM1tb4WSivIVu&feature=player_detailpage
i wiele, wiele innych, z pewnością lepszych od mojej relacji.

Iter jest aktualnie realizowanym projektem (na razie wielki plac budowy, mniej więcej na poziomie prac ziemnych i fundamentów), na rzecz którego pracuje reaktor JET.
Prowadzi się w Culham badania nie tylko nad samą plazmą, techniką poskramiania jej niestabilności, efektywnością energetyczną procesu, ale i badania z zakresu inżynierii materiałowej, próby materiałów które będą zastosowane w Cadarache. Aktualnie w komorze próżniowej JET testuje się elementy wolframowe, berylowe. Testowane jest też mechaniczne ramię umożliwiające zdalne prace serwisowe w strefie promieniowania.

Miałem zamiar zamieścić spójną relację, która później mogłaby się rozrastać w wymianę dodatkowych danych, nie bardzo widzi mi się przerzucanie dygresjami, coś w rodzaju burzy mózgów i linków. Ale jeśli to ciekawsza forma to na razie dam sobie chwilę oddechu, przekazując pałeczkę innym Astromaniakom.

Życzę miłej lektury i cieszę się, że spowodowałem zainteresowanie.
Newton 114/900, SkyMaster 15x70, Meade 10x50; Nikon Action 8x40 CF
Nikon D600, Nikkor 80-200 1:2.8, Sigma 170-500 APO, Rubinar 500/5.6, MTO11CA, kilka innych zacnych szkiełek
 
Posty: 799
Rejestracja: 24 Lis 2008, 01:04
Miejscowość: Bognor Regis, Anglia

Poststatek | 08 Lis 2013, 01:54

Cygnus_X1 napisał(a):Miałem zamiar zamieścić spójną relację, która później mogłaby się rozrastać w wymianę dodatkowych danych, nie bardzo widzi mi się przerzucanie dygresjami, coś w rodzaju burzy mózgów i linków. Ale jeśli to ciekawsza forma to na razie dam sobie chwilę oddechu, przekazując pałeczkę innym Astromaniakom.



Przepraszam, więcej się nie wtrącę do Twojego wątku.
Awatar użytkownika
 
Posty: 123
Rejestracja: 10 Kwi 2010, 14:26
Miejscowość: Glinna k/Szczecina

PostEkolog | 08 Lis 2013, 02:02

Dzięki, Cygnus, za powyższe.

Tak "z marszu" nie przestudiuję wszystkich tych linków
ala może skomentujesz ogólną konkluzję (może nazbyt pesymistyczną),
którą przedstawiam poniżej.

Z tego co czytałem chyba rok temu ...
Eksperyment pokazujący, że można na Ziemi dokonać tego typu syntezy to jedno
natomiast prototyp (niechby małej mocy) elektrowni tego rodzaju to drugie.
Oczywiście jest wola i plan zrealizowania takiej elektrowni "na dowód" wykonalności.
Niemniej nie wygląda to różowo. Sprawa może potrwać wiele, wiele lat.
Widać sporo problemów. Projektowych, organizacyjnych, finansowych i innych.

Nie ma pewności, że, zbudowana „do końca”, ogromnym kosztem ta pierwsza,
eksperymentalna de facto, elektrownia naprawdę ruszy i względnie bezawaryjnie
zacznie dostarczać prąd.

Koszty tego prototypu rysują się ogromne, o opłacalności ekonomicznej nie mowy.
Co gorsza jest to projekt technicznie bardzo skomplikowany, czyli nie jest tak,
że masowość budowania takich elektrowni (w oparciu o obecnie znane pomysły)
znacząco obniży koszty.

A może jednak w ostatnich miesiącach (lub w ogóle) sytuacja wygląda lepiej.
W sumie (jako ekolog) to oczywiście chciałbym się mylić :idea:

Pozdrawiam
Ekolog
 

PostCygnus_X1 | 08 Lis 2013, 03:01

Wszystko jest względne. Widziałem porównanie kosztów projektu ITER w porównaniu do kosztów Igrzysk Olimpijskich w Pekinie oraz do kosztów załogowej wyprawy na Marsa. Nie pamiętam liczb, ale to znacznie niższe koszty.
Samemu przyszło mi do głowy porównanie z projektem LHC, który służy "czystej fizyce", bez żadnych perspektyw praktycznego zastosowania. Może warto wydawać pieniądze na naprawdę istotne dla przyszłych pokoleń zagadnienia? Czysta nauka jest piękna, rozumiem to, bo sam jestem fizykiem. Ale...
Plan doprowadzenia do elektrowni w skali komercyjnej był rozpisany na... 50 lat. W roku 2001 grupa ekspertów UE opracowała "szybką ścieżkę", gdzie skompresowano plan do lat 30. I taki plan jest realizowany.
Gdyby tak udało się chociaż część środków przeznaczanych na zbrojenia przeznaczyć na energię syntezy...
Newton 114/900, SkyMaster 15x70, Meade 10x50; Nikon Action 8x40 CF
Nikon D600, Nikkor 80-200 1:2.8, Sigma 170-500 APO, Rubinar 500/5.6, MTO11CA, kilka innych zacnych szkiełek
 
Posty: 799
Rejestracja: 24 Lis 2008, 01:04
Miejscowość: Bognor Regis, Anglia

Postfr33 | 08 Lis 2013, 08:27

Cygnus_X1 napisał(a):Wszystko jest względne. Widziałem porównanie kosztów projektu ITER w porównaniu do kosztów Igrzysk Olimpijskich w Pekinie oraz do kosztów załogowej wyprawy na Marsa. Nie pamiętam liczb, ale to znacznie niższe koszty.
Samemu przyszło mi do głowy porównanie z projektem LHC, który służy "czystej fizyce", bez żadnych perspektyw praktycznego zastosowania. Może warto wydawać pieniądze na naprawdę istotne dla przyszłych pokoleń zagadnienia? Czysta nauka jest piękna, rozumiem to, bo sam jestem fizykiem. Ale...
Plan doprowadzenia do elektrowni w skali komercyjnej był rozpisany na... 50 lat. W roku 2001 grupa ekspertów UE opracowała "szybką ścieżkę", gdzie skompresowano plan do lat 30. I taki plan jest realizowany.
Gdyby tak udało się chociaż część środków przeznaczanych na zbrojenia przeznaczyć na energię syntezy...


Też jestem fizykiem i zgadzam się z Tobą w 100% ... Ogólnie nauka dostaje bardzo mało pieniędzy w porównaniu ze zbrojeniem i mniej potrzebnymi rzeczami ... projekt LHC też jest potrzebny jak i sama "czysta fizyka" :) byłem w CERN, kasa jaką to pochłania jest ogromna a skala eksperymentu powala.. mam tylko cichą nadzieję, że wyniki badań przydadzą się kiedyś ludzkości :)
Synta 8, Scopos 30 mm, ES N2 14 mm, WO UWAN 7 mm
Awatar użytkownika
 
Posty: 345
Rejestracja: 30 Paź 2006, 18:56
Miejscowość: Częstochowa

PostCygnus_X1 | 08 Lis 2013, 18:18

Jeśli więc mam powrócić do relacji - spróbuję to zrobić w formie przypominającej blog, zamieszczając najpierw relację z wycieczki, dopiero później, jeśli będzie zainteresowanie rozwijaniem tematu - dołożę sporo (więcej lub mniej - w miarę potrzeb) materiału popularno-naukowego, z ideą wyjaśnienia "jak to działa" i "o co w tym chodzi".
Dzięki temu najpierw zamieszczę moje oryginalne zdjęcia, a dopiero później będę dodawał rysunki wyjaśniające albo zdjęcia przedstawiające urządzenia z perspektywy, która dla mnie nie była dostępna.

1. Jak to się zaczęło.

Jakieś 2-3 lata temu przeczytałem w którymś z magazynów angielskich krótki artykuł z wzmianką o ośrodku badawczym w Culham. Bardzo mnie to zainteresowało, zwłaszcza że parędziesiąt lat temu, podczas moich studiów fizycznych byłem zafascynowany badaniami nad plazmą wysokotemperaturową, a w Warszawie prof. Kaliski miał pewne osiągnięcia eksperymentalne (o których w Kraju trąbiono wielkim głosem, jako że były to czasy propagandy sukcesu).
W dzisiejszych czasach niewiele trzeba, by od wzmianki w tabloidzie trafić do szczegółów i faktów - dzięki internetowi. W ten sposób odnalazłem internetowe strony CCFE. Zagłębianie się w te treści doprowadziło wkrótce do ekscytującego odkrycia: oto organizowane są w periodycznych odstępach czasu "wieczory otwarte", kiedy ośrodek badawczy z potężnymi reaktorami termojądrowymi otwarty jest dla publiczności. W dodatku organizatorzy zachęcają do... zabierania ze sobą sprzętu fotograficznego i fotografowanie!
Czy trzeba było więcej by moją młodzieńczą pasję fizyczną zapłodnić dzisiejszą pasją fotograficzną?
Od razu wysłałem pod odpowiednim adresem stosowny e-mail, z prośbą o zarezerwowanie dla mnie miejsca w jednym z proponowanych terminów.
Okazało się, że wszystkie miejsca są już zajęte, we wszystkich terminach do końca roku, zostałem wpisany na listę rezerwową ale oczekiwanie na nic się nie zdało.
Trochę zapomniałem o całej sprawie i w kolejnym roku znowu za późno się zarejestrowałem. Też nici.
Trzecie podejście jednak dało nieoczekiwany rezultat: znowu nie było już miejsc i byłem zawodnikiem rezerwowym, ale, po paru miesiącach milczenia nagle dostaję e-mail z wiadomością, że wobec wielkiego zainteresowania zostaje zorganizowana dodatkowa sesja - nie "wieczór otwarty" lecz DZIEŃ OTWARTY, w godzinach przedpołudniowych w sobotę, 2 listopada, z zaproszeniem do udziału.
Natychmiast potwierdziłem udział, ciesząc się okrutnie, zwłaszcza że z mojego miejsca zamieszkania do Culham łatwiej się dostać a zwłaszcza wrócić publiczną komunikacją w dzień niż wieczorem.
Pozostało uzbroić się w cierpliwość i przygotowywać teoretycznie, a także kompletować sprzęt fotograficzny najbardziej przydatny do zarejestrowania wiekopomnej wizyty.
Bardzo ciekawa jest organizacja takich publicznych prezentacji. Co pewien czas otrzymywałem e-mail z kolejnymi szczegółami oraz prośby o uzupełnianie danych dotyczących mojej skromnej osoby. Konieczne było zabranie ze sobą identyfikatora ze zdjęciem, jak paszport, prawo jazdy albo ID (czyli nasz dowód osobisty). Wszystko to po to, by umożliwić pełną identyfikację podczas wejścia na strzeżony teren Centrum Nauki w Culham. Nawet należało podać ...numer rejestracyjny samochodu! W moim przypadku nie miało to zastosowania, ale zmotoryzowani uczestnicy otrzymali prawo wjazdu na teren ośrodka, by zaparkować tuż przed wejściem do kompleksu JET.
Trzeba też było określić poziom własnej wiedzy fizycznej/technicznej, bo zwiedzających dzielono na grupy zupełnych laików oraz posiadających pewne techniczne kwalifikacje czy zainteresowania.
Newton 114/900, SkyMaster 15x70, Meade 10x50; Nikon Action 8x40 CF
Nikon D600, Nikkor 80-200 1:2.8, Sigma 170-500 APO, Rubinar 500/5.6, MTO11CA, kilka innych zacnych szkiełek
 
Posty: 799
Rejestracja: 24 Lis 2008, 01:04
Miejscowość: Bognor Regis, Anglia

PostCygnus_X1 | 10 Lis 2013, 22:49

2. Zaczynamy zwiedzanie

Pomijając szczegóły podróży koleją, by znaleźć się na miejscu odpowiednio wcześnie, przejdę już do wizyty w Culham Centre of Science.
Sama miejscowość jest maleńka, stacyjka kolejowa malutka, bezludna. Od razu na stacji drogowskaz do Centrum. Wystarczyło parę minut marszem.
Ogromny ośrodek otoczony jest ogrodzeniem, wszystkie bramy są strzeżone, pełno kamer. Przy recepcji obok głównej bramy - przedszkole dla dzieci pracowników.
Około pół godziny przed wyznaczonym terminem zbiórki zjawiają się w recepcji osoby z obsługi dnia otwartego.
Każdy przybywający zostaje zidentyfikowany i sprawdzony z listą osób zarejestrowanych. Musi się wylegitymować dokumentem ze zdjęciem i otrzymuje pokaźny identyfikator do przypięcia. Może też obejrzeć broszury informacyjne, dostaje plan i już wie, jak dotrzeć do głównego wejścia kompleksu JET, gdzie (na zamkniętym terenie CCS) jest parking przeznaczony dla gości.
Niestety, nie miałem okazji zrobić zdjęcia z lotu ptaka, więc pozwolę sobie posiłkować się mapą Google, którą opatrzyłem stosownymi podpisami.

https://www.google.com/maps/preview#!data=!1m4!1m3!1d4963!2d-1.2283287!3d51.6574556!2m1!1e3&fid=7
Załączniki
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: _map2_bis.jpg
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6626_map3bis_.jpg
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6627_map4bis_.jpg
Newton 114/900, SkyMaster 15x70, Meade 10x50; Nikon Action 8x40 CF
Nikon D600, Nikkor 80-200 1:2.8, Sigma 170-500 APO, Rubinar 500/5.6, MTO11CA, kilka innych zacnych szkiełek
 
Posty: 799
Rejestracja: 24 Lis 2008, 01:04
Miejscowość: Bognor Regis, Anglia

PostCygnus_X1 | 10 Lis 2013, 23:07

Wejście do kompleksu JET prowadzi do podłużnego hallu, połączonego z drugim podobnym. Tutaj należy znaleźć swoje nazwisko na odpowiedniej liście i pobrać samoprzylepną etykietę z numerem grupy.
Uczestników podzielono na osiem grup, po 12-13 osób. Każdą grupę oprowadza dwu pracowników: przewodnik, który objaśnia zwiedzających i pomocnik, który czuwa na końcu grupy by nikt nie oddzielił się i nie zbłądził. Pomocnik jest bardzo cierpliwy, pozwala przyzostawać z tyłu, jeśli chcę porobić jakieś szczególne zdjęcia, np. wczołgując się do komory reakcyjnej reaktora. Przewodnicy się zmieniają: kto inny oprowadza grupę po kompleksie JET, inna osoba oprowadza po kompleksie MAST.
Około pół godziny trwa zbieranie się wszystkich uczestników, przy kawie i herbacie (oczywiście - wszystko bezpłatne). Wreszcie, gdy wszyscy już są obecni - wchodzimy do sali wykładowej, gdzie ma miejsce prelekcja na temat syntezy jądrowej, prac prowadzonych w ośrodku, przyszłości energetyki termojądrowej. Poziom wykładu jest popularny.
Wśród uczestników chyba większość stanowią kobiety, trudno powiedzieć by przeważała jakaś grupa wiekowa. Ale wydają się przeważać osoby w wieku 30-50 lat. Trzeba bowiem dodać, że osobno organizowane jest zwiedzanie centrum dla grup młodzieży szkolnej i dla studentów.
Bardzo sprawnie zorganizowano zwiedzanie dla aż ośmiu grup. Wszystkie grupy zaczynają równocześnie, ale idą inną trasą, oglądając poszczególne części ośrodka w innej kolejności.
W hallu można oglądać makietę Centrum z oznaczonymi budynkami poszczególnych kompleksów, które będą przedmiotem zwiedzania. Są też oryginalne elementy reaktora JET - niektóre "cegły" czy moduły wykładające wnętrze toroidalnej komory reakcji, narzędzia używane do obsługi technicznej przy pomocy zdalnie sterowanego ramienia (Remote Handling).

3. STEROWNIA JET
Załączniki
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6551_bis.jpg
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6547_bis.jpg
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6545_bis.jpg
Newton 114/900, SkyMaster 15x70, Meade 10x50; Nikon Action 8x40 CF
Nikon D600, Nikkor 80-200 1:2.8, Sigma 170-500 APO, Rubinar 500/5.6, MTO11CA, kilka innych zacnych szkiełek
 
Posty: 799
Rejestracja: 24 Lis 2008, 01:04
Miejscowość: Bognor Regis, Anglia

PostCygnus_X1 | 12 Lis 2013, 00:09

Sterownia reaktora JET znajduje się w budynku sąsiadującym z halą reaktora, jak to zaznaczyłem na mapie.
Teraz zbliżamy się do ogromnej hali.
Hala składa się z dwu części: mniejszej, gdzie znajduje się sam reaktor JET, i która jest połączona z większą przestrzenią, tzw. halą montażową. W hali montażowej znajduje się pełnowymiarowa kopia komory reakcji JET, oraz manipulator - zdalnie sterowane ramię. Powyższe umożliwia trenowanie operacji serwisowych wewnątrz toroidalnej komory reaktora, podobnie jak astronauci trenują na ziemi swoje misje przed wyruszeniem w kosmos.

Kolejne zdjęcia przedstawiają:
- budynek - od strony hali JET,
- wnętrze hali JET, sam reaktor jest ukryty za szafami sterującymi i potężnymi ścianami osłonowymi,
- widok z hali montażowej na halę JET - reaktor jest widoczny w głębi, solidny czerwony korpus blisko środka to potężny rdzeń elektromagnesu (dwa zdjęcia),
- reaktor JET - widok spod sufitu hali, z okolic ogromnych suwnic. To nie jest moje zdjęcie. Nie miałem okazji zobaczyć tego cudu nauki i techniki z tej perspektywy.
Sam reaktor obudowany jest mnóstwem agregatów pomocniczych, detektorów, urządzeń do podgrzewania plazmy tak, że trudno dopatrzyć się kształtu toroidalnej komory reakcji. Ale żeby się w ogóle dopatrywać - należałoby tam wejść, co, niestety, nie było możliwe.
Bardzo dobry był za to dostęp do makiety treningowej w hali montażowej.
Załączniki
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6577_bis.jpg
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6574_bis.jpg
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6556_bis.jpg
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: DSC_6554_bis.jpg
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: 090505_JET_Culham.jpg
Newton 114/900, SkyMaster 15x70, Meade 10x50; Nikon Action 8x40 CF
Nikon D600, Nikkor 80-200 1:2.8, Sigma 170-500 APO, Rubinar 500/5.6, MTO11CA, kilka innych zacnych szkiełek
 
Posty: 799
Rejestracja: 24 Lis 2008, 01:04
Miejscowość: Bognor Regis, Anglia

PostCygnus_X1 | 14 Lis 2013, 01:56

Tokamak JET jest największym na świecie tokamakiem, dzierży rekord uzyskanej energii fuzji jądrowej, wynoszący 16 MW. Wynik ten osiągnięto w roku 1997 i do tej pory nie jest pobity.
Od tego czasu przeprowadza się tam wielokierunkowe eksperymenty, polegające nie tylko na badaniu własności plazmy, doskonaleniu metod jej kontrolowania, ale także eksperymenty materiałowe i inne, zmierzające do uzyskania danych niezbędnych do budowy kolejnego ogromnego urządzenia, reaktora ITER, budowanego obecnie we Francji.
Teraz kilka szczegółów o toroidalnej komorze próżniowej JET-a:
- średnica zewnętrzna toroidalnej komory wynosi 8 m,
- duży promień torusa plazmy 2.96 m (promień "obwarzanka"),
- mały promień plazmy: 1.25 m (poziomo), 2.10 m (pionowo) (wymiary przekroju poprzecznego),
- objętość plazmy 90 m3,
- wartość indukcji magnetycznej pola toroidalnego 3.45 T,
- prąd plazmy: przy okrągłym kształcie przekroju - 3.2 MA (milionów amperów), przy przekroju "D" - 4.8 MA (w roku 1988 osiągnięto prąd plazmy 7 MA).
Osiągalne temperatury plazmy przekraczają 100 mln K, jest to wielkość 7-10 razy większa od temperatury jądra Słońca.

Cały tokamak JET ma 18 metrów wysokości, 15 metrów średnicy, waży tysiące ton.

Aktualny wygląd zmodyfikowanej komory toroidalnej przedstawia pierwsza fotografia w niniejszym wątku:
Image

Na poniższych zdjęciach widoczna jest toroidalna komora próżniowa w konfiguracji zbliżonej do pierwotnej konstrukcji. Jest to wnętrze pełnowymiarowej makiety ustawionej w hali montażowej i używanej do treningu czynności serwisowych, zwłaszcza wykonywanych przy użyciu zdalnie sterowanego ramienia.

Trzecie zdjęcie przedstawia wnętrze komory toroidalnej podczas eksperymentu plazmowego. Zdjęcie pochodzi ze sterowni JET.
Uwaga: widoczne świecenie plazmy jest obserwowane w jej zewnętrznej strefie, gdzie temperatura jest najniższa. Plazma o najwyższej energii, w środku toroidalnej kolumny wyładowania, świeci w niewidzialnym zakresie promieniowania (ultrafiolet, promieniowanie rentgenowskie).

Po przedstawieniu relacji ze zdjęciami z wycieczki zamierzam w równoległym wątku trochę objaśnić, jak to działa, proszę się nie niecierpliwić.
Załączniki
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6563_bis.jpg
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6566_bis.jpg
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6549_bis.jpg
Ostatnio edytowany przez Cygnus_X1, 14 Lis 2013, 02:15, edytowano w sumie 1 raz
Newton 114/900, SkyMaster 15x70, Meade 10x50; Nikon Action 8x40 CF
Nikon D600, Nikkor 80-200 1:2.8, Sigma 170-500 APO, Rubinar 500/5.6, MTO11CA, kilka innych zacnych szkiełek
 
Posty: 799
Rejestracja: 24 Lis 2008, 01:04
Miejscowość: Bognor Regis, Anglia

PostCygnus_X1 | 15 Lis 2013, 20:46

pogrzex napisał(a): Ja na razie nie mam czasu analizować.

To pewnie nie miałeś czasu przeczytać, że proszę o cierpliwość, w innym wątku zamierzam trochę popisać po polsku o fuzji.

Zacytowane artykuły nie są najlepsze na wstępne informacje o fuzji jądrowej. Generalnie - chodzi w nich o pewne szczegółowe badania nad plazmą wysokotemperaturową.

Żeby nie zbywać dwoma zdaniami - nadmienię, że dla osiągnięcia parametrów plazmy niezbędnych dla zainicjowania i podtrzymania syntezy wodoru w hel nie wystarczy podgrzewanie jej prądem indukowanym - czyli grzanie oporowe (ciepłem Joule'a-Lentza), jak w kuchence ze spiralką, żelazku czy tradycyjnej żarówce. Stosuje się dodatkowe grzanie.
W tokamaku JET używa się grzania za pomocą:
- wstrzykiwania wysokoenergetycznych cząstek obojętnych, tak, jakbyśmy dopuszczali rozgrzanego gazu,
- wzbudzania rezonansowych drgań wielkiej częstotliwości - za pomocą widocznych na fotografii w pierwszym artykule anten - tak działa kuchenka mikrofalowa.
Inne teksty mówią o badaniach nad kształtem i konfiguracją strumienia plazmy.
Jeszcze inny aspekt to materiały do wykorzystania w przyszłej energetyce termojądrowej - chodzi zarówno o odporność na destrukcyjne działanie samej plazmy jak i wysokoenergetycznych neutronów.
Wszystkie te aspekty są m.in. przedmiotem studiów prowadzonych w CCFE, zamierzam o nich napisać w przyszłości.
Newton 114/900, SkyMaster 15x70, Meade 10x50; Nikon Action 8x40 CF
Nikon D600, Nikkor 80-200 1:2.8, Sigma 170-500 APO, Rubinar 500/5.6, MTO11CA, kilka innych zacnych szkiełek
 
Posty: 799
Rejestracja: 24 Lis 2008, 01:04
Miejscowość: Bognor Regis, Anglia

PostCygnus_X1 | 16 Lis 2013, 01:01

Jednym z unikatowych elementów wyposażenia JET-a jest robotyczne ramię Remote Handling.
Służy ono do operacji serwisowych prowadzonych wewnątrz komory toroidalnej, jest sterowane zdalnie przez operatora znajdującego się w innym pomieszczeniu. Ramię jest bardziej skomplikowane od znanych z ISS manipulatorów, gdyż ma więcej stopni swobody. JET jest wyposażony w dwa takie ramiona, które mogą być wprowadzone poprzez jeden z dwu luków rewizyjnych, umieszczonych po przeciwległych stronach torusa. Wsunięcie ramienia do środka "obwarzanka" i sięgnięcie aż do ćwierci obwodu (gwarantuje to dotarcie do każdego punktu torusa) wymaga wężowych ruchów, dlatego tak wiele jest przegubów. Operator wprowadza ramię do środka komory posługując się obrazem z kamer oraz myszą czy manipulatorem kulowym ("kotem"). Dopiero operacje wykonywane przy pomocy narzędzi głowicy roboczej są sterowane za pomocą chwytaków, imitujących chwytne kończyny.
Głowicę wyposaża się w bardzo specjalistyczne końcówki robocze, a to z uchwytami dostosowanymi do wymienianych elementów wykładziny, a to z narzędziami do wkręcania śrub, można też przeprowadzać cięcie i spawanie.
Zdjęcia pokazują:
- schemat funkcjonowania manipulatora na półprzekroju JET-a,
- widok ogólny hali montażowej - po lewej stronie widać makietę treningową tokamaka, po prawej - duże żółte urządzenie to właśnie zawieszenie ramienia.
Na kolejnych zdjęciach można zobaczyć samo ramię czy raczej jego fragmenty, przedostatnie zdjęcie przedstawia głowicę roboczą - to jest to "coś" z wiązką przewodów. Poniżej na stole roboczym leży jedna z końcówek roboczych. Można zamontować aż cztery końcówki robocze, chociaż zwykle pracuje się z dwoma.
Ostatnie zdjęcie przedstawia stanowisko operatora ramienia, z dwoma uchwytami manipulacyjnymi. Większość manipulatorów ma dwa "palce" robocze, ze sprzężeniem zwrotnym umożliwiającym operatorowi "czucie" reakcji na jego działanie.

Manipulator jest używany w celu ograniczenia ekspozycji ludzi na resztkowe promieniowanie we wnętrzu toroidalnej komory. Podczas modernizacji JET-a w latach 2010-2011 przy pomocy ramienia wymieniono elementy układu "odsysania" produktów z dna toroidu (to jest ten "kanał" doskonale widoczny na dole, na dużym zdjęciu z moją skromną osobą).
Zdalny manipulator jest unikatowy, to jedyne takie urządzenie w istniejących tokamakach. Podobny będzie zainstalowany w reaktorze ITER.
Załączniki
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6567_bis.jpg
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6569_bis.jpg
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6561_bis.jpg
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: DSC_6557_bis.jpg
GWIAZDA NA ZIEMI - CCFE - Culham Centre for Fussion Energy: dsc_6552_bis.jpg
Newton 114/900, SkyMaster 15x70, Meade 10x50; Nikon Action 8x40 CF
Nikon D600, Nikkor 80-200 1:2.8, Sigma 170-500 APO, Rubinar 500/5.6, MTO11CA, kilka innych zacnych szkiełek
 
Posty: 799
Rejestracja: 24 Lis 2008, 01:04
Miejscowość: Bognor Regis, Anglia

PostCygnus_X1 | 20 Lis 2013, 13:30

Ważniejsze fakty i daty dotyczące tokamaka JET:
Rozpoczęcie prac konstrukcyjnych - 1973.
1977 - wybór lokalizacji w Culham
1979 - rozpoczęcie budowy
czerwiec 1983 - zakończenie budowy reaktora, początek eksperymentów.
W ciągu kilku miesięcy osiągnięto prąd plazmy 3MA i temperaturę elektronów 2keV.
W latach osiemdziesiątych osiągnięto prąd plazmy 7MA i temperaturę elektronów 10keV oraz czas utrzymania wysokotemperaturowej plazmy przekraczający 1 s.
W latach dziewięćdziesiątych eksperymenty prowadzone w JET skupiły się na kontrolowaniu energii plazmy. Chodzi zarówno o minimalizację ucieczki wysokoenergetycznych cząstek, poprzez precyzyjne regulowanie konfiguracji pola magnetycznego, jak i o to by uciekające cząsteczki były kierowane w odpowiednie pułapki, by produkty ich zderzenia ze ściankami komory próżniowej nie powracały do centralnej części torusa zaburzając przebieg reakcji i schładzając plazmę. Specjalnie ukształtowany kanał na dole komory toroidalnej wyłożony jest wolframowymi płytkami, uciekające cząsteczki trafiają w odpowiednio nachylone tarcze i są odprowadzane poza komorę toroidalną. Prowadzone są prace nad różnymi technologiami podgrzewania plazmy.
1991 - rozpoczynają się eksperymenty na mieszance deuter-tryt. Po raz pierwszy zostaje uzyskana energia z syntezy jądrowej.
1993 - przebudowa komory toroidalnej, zainstalowanie pierwszej wersji "divertorów" (opisanych powyżej kanałów wyłapujących uciekające cząsteczki)
1997 - uzyskanie rekordowych parametrów plazmy:
- 16 MW mocy z fuzji jądrowej,
- 22 MJ energii fuzji,
- czas utrzymania reakcji syntezy przy stałej mocy 4 MW równy 4 s.


1.01.2000 - zarządzanie JET obejmuje EFDA (Europejska Agencja Badań nad Syntezą). Bezpośredni zarząd sprawuje EURATOM-UKAEA).
Aktualnie JET jest miejscem pracy setek naukowców z całego świata, głównie z europejskich laboratoriów zrzeszonych w EC (EURATOM), ale także z USA, Japonii Rosji, Chin. Organizacja i zarządzanie JET jest prototypem European Research Area, międzynarodowej organizacji badawczej.
Większość prac prowadzonych w JET koncentruje się nad badaniami materiałowymi i technologicznymi a także opracowywaniem i udoskonalaniem metod diagnostyki plazmy na rzecz budowanego we Francji większego reaktora, ITER.

Oto obszary, w których eksperymenty JET są podporządkowane budowie większego tokamaka:
- JET jest nadal największym tokamakiem na świecie, uzyskana w roku 1997 moc 16 MW z reakcji syntezy nadal jest rekordowa,
- JET ma unikatową cechę: pracuje na przewidzianej dla ITER mieszance paliwowej: deuter + tryt,
- komora próżniowa JET służy testowaniu materiałów przewidzianych na konstrukcję komory ITER, jest to jedyny tokamak wykorzystujący berylowe elementy wykładziny komory reakcji,
- JET testuje urządzenia do podgrzewania plazmy: metodą wstrzykiwania strumienia cząstek obojętnych, grzanie rezonansowe prądami wielkiej częstotliwości, oraz metody i techniki diagnostyki plazmy,
- wyposażenie w prototypowe urządzenia przewidziane do przyszłego stosowania w ITER, jak ramię zrobotyzowane (Remote Handling) oraz bezpieczne metody stosowania trytu (który jest promieniotwórczy) w mieszance paliwowej,
- testowanie metod planowania, zarządzania, wymiany danych w wielkiej międzynarodowej grupie badawczej i technicznej.
Newton 114/900, SkyMaster 15x70, Meade 10x50; Nikon Action 8x40 CF
Nikon D600, Nikkor 80-200 1:2.8, Sigma 170-500 APO, Rubinar 500/5.6, MTO11CA, kilka innych zacnych szkiełek
 
Posty: 799
Rejestracja: 24 Lis 2008, 01:04
Miejscowość: Bognor Regis, Anglia

PostHajduczny | 21 Lis 2013, 21:59

Miło się dowiedzieć, że są na świecie pasjonaci, którzy jeszcze chcą się tym tematem (mikrosyntezy nuklearnej) zajmować. Chciałbym zwrócić uwagę że również w Polsce istnieje (bo obecnie już chyba tylko istnieje, kiedyś nawet działał i miał pewne osiągnięcia) ośrodek zajmujący się taką tematyką - link do jego strony tutaj http://www.ifpilm.pl/ifpilm.pl/en/
Myślę, że ludzkość dawno przerzuciłaby się na energetykę termojądrową, gdyby nie fakt, że rządzący tym światem (głównie finansiści) nie ogarniają tematu i boją się że taka rewolucja energetyczna pozbawiłaby ich wpływów które mają dzięki organizacjom typu OPEC i tp. Stąd trudności, które takie ośrodki jak ten w Culham i w Polsce przeżywają od lat...
Spatřil jsem kometu oblohou letěla
chtěl jsem jí zazpívat ona mi zmizela
Awatar użytkownika
 
Posty: 67
Rejestracja: 02 Lip 2007, 14:03
Miejscowość: Podkrakowska wieś

PostCygnus_X1 | 24 Lis 2013, 23:20

Wracamy do wycieczki.

Opuszczając ogromny budynek JET udajemy się do innej części ogromnego kompleksu naukowego.
Teraz wchodzimy do mniejszego budynku, mieszczącego bardzo oryginalną konstrukcję - reaktor MAST.

Reaktor MAST (Million Ampers Spherical Tokamak), w odróżnieniu od JET, jest oryginalną konstrukcją angielską i jego użytkownikiem nie jest konsorcjum międzynarodowe, lecz wyłącznie CCFE.

Co odróżnia MAST od JET? Oryginalna koncepcja reaktora powstała w CCFE i doprowadziła do zbudowania w roku 2000 pierwszego w śewiecie sferycznego tokamaka START. Jak sama nazwa wskazuje - jego cechą charakterystyczną jest kulisty kształt komory reakcji, co zasadniczo odróżnia go od klasycznych, toroidalnych tokamaków. Inną wyjątkową cechą jest otwarty charakter komory próżniowej, gdzie cewki kształtujące strumień plazmy znajdują się WEWNĄTRZ komory. Dzięki temu możliwe jest użycie w celach diagnostycznych wizualnej rejestracji całej komory reakcji, co jest realizowane za pomocą kamery video umożliwiającej zapis przebiegu reakcji z szybkością 250 000 klatek na sekundę.
Nadzwyczaj kompaktowa konstrukcja pozwala na ogromną redukcję kosztów urządzenia. 12 lat badań doprowadziło do tak interesujących rezultatów, że powstała koncepcja rozwoju sferycznych reaktorów, z nadzieją że będą one w przyszłości podstawą konstrukcji elektrowni termojądrowych drugiej generacji.
Aktualnie realizowana "szybka ścieżka" energetyki syntezy zakłada zbudowanie wielkiego reaktora badawczego ITER a następnie jeszcze większego reaktora DEMO, będącego już prototypem komercyjnej elektrowni. Oba te urządzenia będą oparte o klasyczną koncepcję tokamaka - z toroidalną komorą reakcji.
Reaktor MAST obok podobnego reaktora NSTX w Princeton (USA) są największymi tokomakami sferycznymi na świecie.
Newton 114/900, SkyMaster 15x70, Meade 10x50; Nikon Action 8x40 CF
Nikon D600, Nikkor 80-200 1:2.8, Sigma 170-500 APO, Rubinar 500/5.6, MTO11CA, kilka innych zacnych szkiełek
 
Posty: 799
Rejestracja: 24 Lis 2008, 01:04
Miejscowość: Bognor Regis, Anglia

Użytkownicy przeglądający to forum: Brak zarejestrowanych użytkowników oraz 15 gości

AstroChat

Wejdź na chat