Obiekt Tygodnia 19.11.2014 M 33

Postpiotrekguzik | 19 Lis 2014, 01:22

W jesienne wieczory wysoko nad horyzontem, pomiędzy Andromedą, Perseuszem i Baranem, świeci niepozorny gwiazdozbiór – Trójkąt. W gwiazdozbiorze tym kryje się intrygujący obiekt – galaktyka M 33. Odnalezienie tej galaktyki jest dość proste – trzon gwiazdozbioru Trójkąta to trzy jasne gwiazdy ułożone w… ostrokątny, niemal równoramienny trójkąt. Na wierzchołku tego trójkąta znajduje się gwiazda α Tri o jasności 3,5 mag. Około 2,5 stopnia na zachód od tej gwiazdy, w sprzyjających warunkach dostrzec można gołym okiem gwiazdę HIP 7906, której jasność to 6,1 mag. Jeśli ta gwiazda jest widoczna gołym okiem, to jest też szansa na dostrzeżenie gołym okiem galaktyki M 33, która świeci kolejne 1,5 stopnia dalej.

Obiekt Tygodnia 19.11.2014 M 33: M33A.png


Obiekt Tygodnia 19.11.2014 M 33: M33B.png


Choć jest drugą co do jasności galaktyką naszego nieba (nie licząc Drogi Mlecznej), to jej wypatrzenie nie zawsze jest łatwe. W sprzyjających warunkach można wypatrzeć ją gołym okiem, gdyż jej jasność to aż 5,7 mag, jednak jeśli niebo nie jest ciemne, staje się ona obiektem trudnym nawet podczas obserwacji teleskopowych. Trudności z dostrzeżeniem tej galaktyki na niebie zanieczyszczonym światłem wynikają z jej dużych rozmiarów kątowych (65’×40’), a co za tym idzie z jej niewielkiej jasności powierzchniowej. Żeby uzmysłowić sobie o czym mowa, wyobraź sobie gwiazdę o jasności 5,7 mag, a następnie rozproszmy jej światło na sferze niebieskiej na obszar ponad dwukrotnie większy od Księżyca w pełni. Mimo tego na ciemnym niebie w lornetce 10×50 galaktyka ta jest widoczna bardzo wyraźnie, jako duże owalne pojaśnienie nieba. Jeśli warunki są bliskie idealnym, gołym okiem także widać że galaktyka jest obiektem lekko spłaszczonym, a w lornetce 10×50 odcina się ona od tła nieba całkiem wyraźnie. Trzeba jednak pamiętać, że z jasnych miejsc w okolicach centrów miast galaktyka ta nie jest widoczna nawet w teleskopach, a z obrzeży miast, na umiarkowanie rozjaśnionym przez światła miasta niebie jest zaskakująco trudnym obiektem jak na tak dużą jasność.

Wróćmy jednak pod ciemne niebo… Jeśli spojrzymy na M 33 małym teleskopem lub dużą lornetą, bez problemu rozpoznamy, że mamy do czynienia z galaktyką spiralną (choć zarys ramion spiralnych będzie dość ulotny) z zauważalnie jaśniejszym centrum. Większe teleskopy pozwolą na dostrzeżenie niejednorodności w strukturze ramion. Niejednorodności te to regiony H-II. Najjaśniejszy z nich ma oznaczenie NGC 604 i w dobrych warunkach jest bez trudu widoczny w 15 cm teleskopie, w którym wygląda jak nieostra gwiazdka. W większych teleskopach, pod ciemnym niebem robi się jeszcze ciekawiej. W teleskopach o średnicy 20 cm, w powiększeniach rzędu 40× galaktyka wypełnia już sporą część pola widzenia, a oczywiste ramiona zanurzone są w delikatnym halo. Jeśli jednak niebo jest choć trochę rozjaśnione, ramiona spiralne znikają, a widoczne jest jedynie stosunkowo niewielkie jądro. W teleskopie o średnicy 30 cm lub większej galaktyka staje się obiektem, który można kontemplować godzinami. Na ciemnym niebie można wypatrzeć kilkanaście oddzielnych regionów H-II, które układają się wzdłuż potężnych ramion spiralnych. Warto tu zauważyć, że w powiększeniach rzędu 60× - 80× galaktyka przestaje się mieścić w polu widzenia. W przypadku M 33, ze względu na niewielką jasność powierzchniową tego obiektu nie ma co szaleć z powiększeniami. Najlepsze widoki będziemy mieć przy źrenicy wyjściowej nie przekraczającej 4 mm, co przekłada się na powiększenie nie większe niż 25× w teleskopie o średnicy 10 cm i nie większe niż 100× w teleskopie o średnicy 40 cm. W większych powiększeniach spora część galaktyki przestaje być widoczna, w dużych powiększeniach warto za to przyjrzeć się niewielkiej NGC 604.

M 33 jest trzecią, co do wielkości galaktyką Układu Lokalnego. Znajduje się w odległości około 3 milionów lat świetlnych od nas i podobnie jak M 31 jest jednym z najdalszych obiektów widocznych gołym okiem. Trzeba tu jednak wyraźnie zaznaczyć, że jest ona znacznie mniejsza zarówno od M 31 jak i od Drogi Mlecznej.

Image
źródło: http://commons.wikimedia.org/

Galaktyka ta jeszcze przez kilkanaście tygodni będzie świecić wieczorami wysoko nad horyzontem. Jeśli do tej pory jeszcze jej nie widziałeś, a masz okazję prowadzić obserwacje spoza miasta, koniecznie postaraj się ją odnaleźć. Jeśli zdarzyło Ci się ją obserwować w dobrych warunkach, z pewnością wrócisz do niej jeszcze nie raz... spróbuj i daj znać, jak poszło!
Taurus 13", Nikon Action 10x50EX
Awatar użytkownika
 
Posty: 843
Rejestracja: 18 Sty 2013, 21:33
Miejscowość: Krosno/Kraków

 

Postgość | 19 Lis 2014, 07:32

Znającym angielski polecam arcyciekawy artykuł Steve Gottlieb'a, w którym "rozkłada M33 na czynniki pierwsze":

http://www.astronomy-mall.com/Adventure ... louds.html

I jeszcze mapka z powyższej strony:

Image
 
Posty: 169
Rejestracja: 14 Wrz 2009, 17:41
Miejscowość: Kielce

 

Postadam_bie | 19 Lis 2014, 10:22

Panowie (piszę 'zbiorczo' bo autorów jest kilku w wątkach 'obiekt' tygodnia) - wielkie podziękowania za opisy obiektów tygodnia.
Mnie takie opisy dużo bardziej zachęcają do obserwacji tego czy tamtego obiektu - lubię wiedzieć co oglądam. Razem z artykułami z Astronomii tworzą początki list obserwacyjych na każdą noc.
Dzięki raz jeszcze!
APM100ED/45*, Fujinon 10x70 FMTR-SX
 
Posty: 51
Rejestracja: 11 Sty 2014, 22:54

 

Postlukost | 19 Lis 2014, 12:22

Warto pamiętać, że NGC 604 świetnie reaguje na filtr typu UHC ( i - o dziwo - całkiem nieźle na OIII).
Użycie filtra mgławicowego co prawda "gasi" samą galaktykę, kontrastując jednak "engieca", który wówczas po prostu sam wpada w oko, będąc widoczny jako owalna, nieco nieregularna plamka, z sąsiadującą z nim gwiazdką.
 
Posty: 998
Rejestracja: 28 Lis 2009, 20:10

 

Postwyvar | 20 Lis 2014, 19:48

Dzięki 'kapitalnej' pogodzie w ciągu ostatnich 3 tygodni (dokładniej to 22 dni temu byłem ostatnio na obserwacji... :evil: ) nie widziałem ostatnich obiektów z serii a tu już następny. Ale to dobrze, będzie co nadrabiać z tym ze akurat m33 mam już zaliczoną :) i faktycznie, mimo pozornie prostej lokalizacji musiałem nie raz się natrudzic żeby ją znaleźć pod podmiejskim niebem ^^
ED80 | LVW 13mm | ES 6,7 |
Awatar użytkownika
 
Posty: 211
Rejestracja: 06 Sie 2014, 08:56
Miejscowość: Solec Kujawski

 

Posttowerfox | 20 Lis 2014, 20:04

Ja ze 3 razy polowałem na M33, niestety bez skutku. Faktycznie pogoda ostatnio nie rozpieszcza. Jest totalna katastrofa. Jak tylko pogoda się poprawi, będę starał się ustrzelić M33 :)
Awatar użytkownika
 
Posty: 846
Rejestracja: 26 Cze 2014, 19:55
Miejscowość: Zgorzelec

 

PostRobert41 | 20 Lis 2014, 20:20

W latach 80-tych obserwowałem ją lornetką 7x35, niebo było wtedy inne niż teraz i łatwo było ją znaleźć. Gdy ją próbowałem pierwszy raz zlokalizować teleskopem w użyciu był refraktorek 80/400, z balkonu ( niewielkie miasteczko) nie udało mi się jej dojrzeć, mimo szczerych chęci.
Refraktorem 150/750 też miałem za pierwszym razem problem, dopiero drobiazgowe "skakanie" po gwiazdach wg. Stellarium i pewność że musi się znajdować dokładnie w tym miejscu pozwoliło mi ją zobaczyć jako słabo odcinającą się od tła plamę, na którą na pierwszy rzut oka trudno zwrócić uwagę...Teraz gdy już wiem czego mogę się spodziewać odnajduję ją za każdym razem gdy niebo jest w miarę dobre, jednak widok z balkonu jest tylko cieniem tego co można zobaczyć będąc choćby kilkanaście kilometrów za miastem- no cóż, rzadko niestety mam czas na wyjazdy .
SW ED 80/600, CG 4
Baader Hyperion: 8-24 zoom, 24, 21, 17, 13, 10, 8, 5, 3.5 mm, Aspheric 31, 36 mm, Hyperion Barlow 2,25x, diagonal ES 2".
Filtry Baader: O III
Vortex Raptor 8,5x32
Awatar użytkownika
 
Posty: 1141
Rejestracja: 28 Sty 2013, 02:04

 

Postlukost | 20 Lis 2014, 20:37

Z miasta, przy użyciu stosunkowo niewielkich apertur też da się ją dorwać. Ważne, by trafić na dobrą przejrzystość atmosfery (po przejściu frontu atmosferycznego, podczas arktycznego wyżu itp).
Nie dalej jak przedwczoraj bezproblemowo namierzyłem ją z tarasu (na przedmieściach) Nikonkiem 12x50, mimo świecących nieopodal latarni ulicznych. Była duża i wyraźna, nieźle skontrastowana z tłem nieba.
W ogóle lornetka to świetny sprzęt do obserwacji tego obiektu. Widok M33 w moim TS-ie 28x110 naprawdę robi wrażenie - w dobrych warunkach zarys ramion spiralnych jest oczywisty.
 
Posty: 998
Rejestracja: 28 Lis 2009, 20:10

 

Posttowerfox | 20 Lis 2014, 22:44

2 razy starałem się ją zlokalizować poprzez skakanie po gwiazdach przy pomocy stelarium i póki co jeszcze mi się nie udało. Czekam tylko na poprawę pogody kiedy będę mieć możliwość wyjechać za miasto. Wtedy na pewno nie ruszę dalej z obserwacjami póki nie zobaczę M33. Nawet jakby miało mi to zająć całą noc 8)
Awatar użytkownika
 
Posty: 846
Rejestracja: 26 Cze 2014, 19:55
Miejscowość: Zgorzelec

 

Postdaniel | 24 Lis 2014, 19:40

Ze wczoraj na dzisiaj w nocy, mimo zimnego wiatru- co skutecznie wyczyściło atmosferę- prowadziłem obserwacje. Udało mi się ją bez problemu zlokalizować lornetką nikon 10x50. Byłem zaskczony, że widać ją tak dobrze. W syncie wyraźnie pokazała ramionka. Ahhh uwielbiam takie chwile. Szkoda, że tak zimno było bo bym sobie dłużej posiedział niż do 1:30
LZOS 105/650
LZOS 130/1200

Zeiss Asiola 63/420

Tel 517 738 856

https://m.facebook.com/DanielStasiakPlanetariumPL/
Awatar użytkownika
 
Posty: 2687
Rejestracja: 02 Lip 2009, 15:08
Miejscowość: okolice Kalisza i Ostrowa Wlkp.

 

Posttowerfox | 24 Lis 2014, 20:05

Wczoraj również wybrałem się na obserwację. Zapakowałem 120/600 w torbę i pojechałem na działkę. Rozłożyłem sprzęt i zacząłem od M31 i M45. Przez dłuższą chwilę nacieszyłem się widokiem Plejad i postanowiłem przejść do M33. Zacząłem czesać niebo szukaczem 8x50, przez co musiałem się trochę powyginać, ze względu na to, że nie mam kątówki do szukacza. I w sumie to nie wiem, czy ją znalazłem, czy też nie. Niby coś tam niepewnie majaczyło, ale nie jestem pewny czy to była M33. Działka jest prawie, że na obrzeżach Zgorzelca. Nie wiem, czy to ze względu na lokalizację, której to sporo brakuje do "ciemnego nieba". W tygodniu muszę za dnia pojechać na pole pomiędzy Białogórzem, a Nową Karczmą i zobaczyć czy da radę się tam zainstalować ze sprzętem. Raz byłem niedaleko tego pola z lornetką Sky Master 12x70 i muszę powiedzieć, że wtedy widziałem najlepszą M31, jaką zdarzyło mi się oglądać. Jeżeli miejscówka będzie dobra, to w któryś pogodny wieczór wybiorę się tam i jeżeli nie znajdę M33 i nie będę na 100% pewny, że to właśnie ona, to chyba zrezygnuję z tego obiektu :cry:
Awatar użytkownika
 
Posty: 846
Rejestracja: 26 Cze 2014, 19:55
Miejscowość: Zgorzelec

 

PostKarol | 24 Lis 2014, 21:15

U mnie też się troszkę rozpogodziło :)
Warunki bardzo słabe, gwiazdy 5,5 mag nie od razu wyskakiwały - dopiero po chwili. Od sąsiada żarówka przed domem, sporo "nie widocznych" chmur (czyli widać ich wpływ mimo że ich nie widać).
Miło było zobaczyć znów gwiazdy. Z racji chmur i zimna zabrałem ze sobą tylko lornetkę. Spojrzałem na Wieszak, na jakże piękne Plejady, na taka ni jaką Andromedę, M36,37,38 blado świecące w łunie od domu , ładnie prezentujące się chitotki i jak zwykle dobrze prezentujące się gwiazdki z gromady Mel 20. Potem pomyślałem o M33 i o tym że to był obiekt tygodnia. Zacząłem od czerwonawej Mirach i do dołu a tam bez problemu widoczny "placek" światła. Troszkę już się napatrzyłem na galaktyki więc dla mnie to obiekt w tych warunkach - o dziwo ! - oczywisty. Cały czas widoczna. Potem położenie potwierdziłem w stellarium.

Polecam i życzę czystego nieba !
 
Posty: 2524
Rejestracja: 22 Lis 2010, 20:43

PostbigL | 02 Gru 2014, 18:03

U mnie na wsi widziałem M33 gołym okiem w odległości ok. 150 metrów od ulicy, do której byłem zwrócony plecami. Ulica była od strony północnej a przede mną górowała M33. Była ona widoczna zerkaniem przez krótkie chwile, które trwały 3-4 sekundy. Jej położenie potwierdziłem za pomocą lornetki.
W pogodne noce dobrze widać gołym okiem Urana w pobliżu opozycji, więc myślę że zasięg w zenicie wynosi ok. 6.5 mag. Kiedyś w pogodną bezksiężycową noc policzyłem gwiazdy w Kwadracie Pegaza i wyszło mi, że zasięg wynosi ok. 6-6.5 mag.
 
Posty: 34
Rejestracja: 09 Mar 2013, 11:40
Miejscowość: Opolszczyzna

 

Użytkownicy przeglądający to forum: Brak zarejestrowanych użytkowników oraz 6 gości

AstroChat

Wejdź na chat