Obiekt Tygodnia 06.01.2015 - NGC 2261 (Zmienna Mgławica Hub)

Postpiotrekguzik | 07 Sty 2015, 02:21

Zimowe część Drogi Mlecznej, choć znacznie mniej efektowna od tej, którą możemy podziwiać latem, kryje mnóstwo różnorodnych obiektów mgławicowych. Oprócz niezliczonych gromad otwartych, wielu mgławic planetarnych i emisyjnych, posiadacze niewielkich teleskopów odnajdą też w niej kilka mgławic refleksyjnych. Chyba najbardziej wyjątkową, a jednocześnie stosunkowo łatwą do obserwacji jest NGC 2261. Jeśli jeszcze jej nie widziałeś, koniecznie spróbuj na nią zapolować.

W północnej części Jednorożca, nieco około 3° na południe od dość jasnej (3,3mag) gwiazdy ξ Gem odnajdziemy inną widoczną gołym okiem gwiazdę 15 Mon (o jasności 4,5mag), znajdującą się w centrum zanurzonej w mgławicy gromady NGC 2264 (gromadę nazywa się czasem Choinką, natomiast część mgławicy znana jest pod nazwą Stożek). Nieco ponad 1 stopień pod tą gwiazdą odnajdziemy niepozorną mgławicę refleksyjną – NGC 2261, która jest jedną z najbardziej tajemniczych mgławic naszego nieba.

Obiekt Tygodnia 06.01.2015 - NGC 2261 (Zmienna Mgławica Hub): NGC2261A.jpg


Mgławica ta została odkryta jeszcze w 1783 roku przez Wiliama Herschela, jednak to dopiero Hubble w 1916 roku zauważył, że mgławica zmienia jasność i kształt, a zmiany te zachodzą z miesiąca na miesiąc. Od tamtego czasu NGC 2261 nazywana jest Zmienną Mgławicą Hubble’a. Mgławica ma nieregularny kształt, zbliżony trochę do równoramiennego trójkąta o podstawie długości około 2’ i wysokości około 3’, na którego szczycie znajduje się gwiazda zmienna R Mon. Jasność tej gwiazdy zmienia się nieregularnie w zakresie od około 10mag do około 13,5mag. Jasność całkowita mgławicy natomiast zmienia się w zakresie mniej więcej 9mag – 11mag. Co więcej, zmiany jasności mgławicy nie są skorelowane ze zmianami jasności gwiazdy, a do tego zmieniają się również struktury widoczne wewnątrz tej mgławicy! Niektóre z ciemnych struktur widocznych w mgławicy poruszają się z prędkością, która wydaje się być większa od prędkości światła. Zjawisko to tłumaczone jest obecnością gęstych obłoków pyłu krążących wokół R Mon, które od czasu do czasu zasłaniają tę gwiazdę, rzucając cień na mgławicę i właśnie ten cień obserwowany jest jako ciemne struktury wędrujące przez mgławicę. Gwiazda oświetlająca mgławicę jest gwiazdą typu Herbig Ae/Be, czyli obiektem bardzo młodym, który jeszcze nie dotarł do ciągu głównego. Źródłem energii takiej gwiazdy jest zapadanie się grawitacyjne, podczas gdy dla gwiazd ciągu głównego jest to termojądrowe „spalanie” wodoru.

Obiekt Tygodnia 06.01.2015 - NGC 2261 (Zmienna Mgławica Hub): Ngc2261.jpg

źródło: http://upload.wikime.../af/Ngc2261.jpg

W okolicy maksimum jasności, Zmienną Mgławicę Hubble’a można dostrzec już w małej lornetce, przy czym wygląda ona w niej jak malutkie rozmycie R Mon rozciągające się na północ od gwiazdy. W czasie, kiedy jasność mgławicy jest bliska minimum, aby ją dostrzec potrzebny jest już teleskop o średnicy rzędu 10 - 15 cm. Ze względu na stosunkowo dużą jasność powierzchniową, mgławicę tę można obserwować również na niebie, któremu pod względem skażenia światłem daleko do ideału. Oczywiście, aby ją na takim niebie dostrzec będziemy potrzebować sprzętu o większej aperturze. W teleskopie, nawet przy niezbyt dużym powiększeniu mgławica wygląda intrygująco. Na pierwszy rzut oka przypomina ona do złudzenia miniaturową kometę o jasnym jądrze (R Mon), malutkiej głowie i stosunkowo krótkim, ale jasnym i szerokim, lekko zakrzywionym warkoczu. Duża jasność powierzchniowa obiektu pozwala na używanie dużych powiększeń. Jeśli obserwujesz NGC 2261 podczas dobrego seeingu, nie obawiaj się używać powiększeń rzędu 200x i większych. Pozwolą one (zwłaszcza w większych teleskopach) na dostrzeżenie niejednorodnej struktury tego obiektu.



Spróbuj i daj znać jak poszło!
Taurus 13", Nikon Action 10x50EX
Awatar użytkownika
 
Posty: 843
Rejestracja: 18 Sty 2013, 21:33
Miejscowość: Krosno/Kraków

 

PostPiotr J. | 17 Sty 2015, 08:58

Obserwowałem raz tę mgławicę teleskopem 12" w poprzednią zimę. Z tego co pamiętam, użyłem raczej małego powiększenia. Pamiętam że była łatwa, jasna, choć bardzo mała. Żadnych szczegółów struktury, poza trójkątnym, rozmywającym się z jednej strony kształtem nie zauważyłem. Niebo było nienajlepsze (Bukowiec pod Łodzią).
Newtony 12" i 6"
Awatar użytkownika
 
Posty: 108
Rejestracja: 17 Mar 2014, 08:47
Miejscowość: Łódź

 

Postpasionat nieba | 17 Sty 2015, 17:42

Wczoraj odnalazłem mgławicę Newtonem 22''. Właśnie taka mała kometa z niej z gwiazdą na czubku. Koło roku temu w lutym porównując, gwiazda ta wydawała mi się jaśniejsza, może to kwestia słabszych wczorajszych warunków. Nie zauważyłem też detali na mgławicy.
W tamtym roku zrobiłem szkic i opis, który zamieściłem na sąsiednim forum:
NGC 2261 Zmienna Mgławica Hubble'a w Jednorożcu, jasność mag 9.0. Dość jasna mgławica pod gromadą otwartą NGC 2264 przypominająca kometę, zerkaniem po dłuższym czasie wychodziły różki, których nie ma na szkicu, gwiazdka na czubku o niejednorodnym kształcie. 25.II, godzina ok. 23.00, kitowiec 10 powiększenie 206 bez filtra. Warunki 7/10.
Mgławica najlepiej się prezentuje bez filtrów, w których bardziej gaśnie.
Załączniki
Obiekt Tygodnia 06.01.2015 - NGC 2261 (Zmienna Mgławica Hub): NGC 2261.jpg
 
Posty: 136
Rejestracja: 01 Lip 2013, 18:34
Miejscowość: Dobroń

 

Postadam_bie | 18 Sty 2015, 10:51

Ja też wczoraj obserwowałem tą mgławicę. Jest łatwa do znalezienia, 'poniżej' gromady Choinka NGC2264 jak opisał Piotr. Obiekt zwarty, niewielki o dużej jasności powierzchniowej. W 15 calach spokojnie można było używać powiększenia ok 130x a gdyby nie kiepski seeing pewnie i więcej. Na ale taki mamy klimat..
Wg. mnie filtry UB i OIII nie dały poprawy obrazu tej mgławicy, bardziej podobał mi się widok bez filtrów.
Myślę że spokojnie będzie można ją obserwować również w 8 calach a może i w mniejszym sprzęcie. W NSOG są opisy widoków z 4/6 cali.
APM100ED/45*, Fujinon 10x70 FMTR-SX
 
Posty: 51
Rejestracja: 11 Sty 2014, 22:54

 

Postjandrzej3 | 31 Sty 2015, 23:18

Mgławica była widoczna w SCT 5 cali pod niebem ok. 6M .pow. 100 x .Wyrażny trójkąt z gwiazdą w jednym z wierzchołków .
 
Posty: 7
Rejestracja: 23 Kwi 2014, 21:07

 

Użytkownicy przeglądający to forum: Brak zarejestrowanych użytkowników oraz 1 gość

AstroChat

Wejdź na chat