Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny

Wiadomości, wydarzenia, kalendaria​, literatura, samouczki, Radio...

PostPaweł Baran | 17 Cze 2021, 09:12

Niebo w trzecim tygodniu czerwca 2021 roku
2021-06-17. Ariel Majcher
Mijający tydzień jest ostatnim wiosennym tygodniem bieżącego roku. W przyszły poniedziałek Słońce osiągnie najbardziej na północ wysunięty punkt swojej drogi na niebie i tym samym na północnej półkuli Ziemi zacznie się astronomiczne lato. Prawie jednocześnie Słońce przejdzie z gwiazdozbioru Byka do gwiazdozbioru Bliźniąt. Wcześniej, w czwartek 17 czerwca na naszych szerokościach geograficznych nastąpi najwcześniejszy wschód Słońca, w przyszłym tygodniu zaś — najpóźniejszy zachód Słońca. A zatem jeszcze przed końcem miesiąca dnia zacznie ubywać zarówno rano, jak i wieczorem. W ostatnich dniach wiosny o zmierzchu nisko nad północno-zachodnim widnokręgiem można obserwować zbliżanie się Wenus do Marsa, przy stale pogarszających się warunkach widoczności drugiej z planet. Również coraz trudniej przez zorzę wieczorną przebić się planetoidzie (4) Westa. Stale poprawia się za to widoczność planet Saturn i Jowisz, świecących rano nisko nad południowym wschodem. Przez całą noc można obserwować gwiazdę nową V1405 Cas. Początek lata to także środek sezonu na obłoki srebrzyste i łuk okołohoryzontalny.
Obserwacje obiektów nocnego nieba warto zacząć od planet Wenus i Saturn, które pojawiają się zaraz po zachodzie Słońca nisko nad północno-zachodnią częścią nieboskłonu i znikają pod horyzontem najwcześniej. Pierwsza przez zorzę wieczorną przebija się planeta Wenus, świecąca najjaśniej z prawie wszystkich ciał niebieskich poza Słońcem i Księżycem. Planeta wędruje przez gwiazdozbiór Bliźniąt około 6° pod parą gwiazd Kastor i Polluks. O zmierzchu Wenus zajmuje pozycję na wysokości 4° kilka stopni w lewo od punktu NW widnokręgu. Wenus świeci z jasnością -3,9 wielkości gwiazdowej, ale jej tarcza jest wciąż mała, ma średnicę 11″ i fazę 92%.
Druga z planet, planeta Mars, wędruje przez gwiazdozbiór Raka i zbliża się znanej i jasnej gromady otwartej gwiazd M44. Do niedzieli 20 czerwca Czerwona Planeta zbliży się doń na niecałe 2° i jednocześnie przejdzie zaledwie 18′ na południe od gwiazdy 5. wielkości η Cnc, stanowiącej północno-zachodni róg trapezu gwiazd, otaczających M44. W przyszłym tygodniu Mars przejdzie przez środek gromady. Niestety na naszych szerokościach geograficznych całe zbliżenie Marsa do M44 będzie trudne do obserwowania, gdyż sama planeta świeci z jasnością 1,8 magnitudo i godzinę po zachodzie Słońca planeta dopiero zaczyna wyłaniać się z zorzy wieczornej, na dostrzeżenie gromady otwartej gwiazd jest jeszcze za wcześnie. Kolejną godzinę później natomiast, gdy niebo jest ciemniejsze Mars i M44 znajdują się na wysokości zaledwie 1° i niedługo później znikają za horyzontem. Wtedy na ich obraz bardzo duży wpływ ma stan atmosfery i w lornetkach i teleskopach obraz może być (a raczej na pewno będzie) zaburzony.
W poniedziałek 14 czerwca cienki sierp Księżyca w fazie 17% wędrował na pograniczu gwiazdozbiorów Raka i Lwa, jakieś 12° na wschód od Marsa i jednocześnie 6° od gromady otwartej gwiazd M44. O godzinie podanej na mapce dla tego dnia Mars zajmował pozycję na wysokości 3°, M44 znajdowała się 2° wyżej, Księżyc zaś kolejne 4° wyżej.
Kolejne dwie noce Srebrny Glob spędził na tle gwiadzozbioru Lwa, stopniowo oddalając się od Marsa i zwiększając fazę. We wtorek 15 czerwca tarcza Księżyca pokazywała fazę 26% i zajmowała pozycję tuż na zachód od głównej figury Lwa, 2° na zachód od świecącej z jasnością +3,5 magnitudo gwiazdy η Leonis i jednocześnie 5° od świecącego najjaśniej w tej konstelacji Regulusa. W środę 16 czerwca naturalny satelita Ziemi przechodził przez centralny obszar zodiakalnej części Lwa, jakieś 10° na wschód od Regulusa, prezentując fazę 36%.
Czwartek 17 czerwca zastanie Księżyc już w gwiazdozbiorze Panny, choć najjaśniejsze gwiazdy wokół niego, to wciąż będą gwiazdy Lwa. Do tego momentu jego faza urośnie do 47% (I kwadra przypada w piątek 18 maja przed godziną 6 rano naszego czasu, czyli wtedy, gdy Księżyc jest pod widnokręgiem przy tej fazie). 8° nad księżycową tarczą znajdzie się tej nocy Denebola, druga co do jasności gwiazda Lwa. W tym samym czasie 2° bliżej znajdzie się Westa, najjaśniejsza planetoida na naszym niebie. Warunki obserwacyjne Westy też są już słabe i w kolejnych tygodniach jeszcze się wyraźnie pogorszą. Jak widać na powyższej mapce, oznaczana zieloną linią ekliptyka zaczyna tworzyć mały kąt z widnokręgiem, co oznacza, że znajdujące się blisko niej i blisko Słońca obiekty zachodzą niewiele po zachodzie Słońca, a przed swoim zachodem znajdują się nisko nad widnokręgiem. Obecnie o godzinie podanej na mapce, a zatem zanim nastąpi najciemniejsza część nocy, planetoida zbliży się do widnokręgu na 20°. Jej jasność wynosi +7,6 wielkości gwiazdowej, stąd do jej dostrzeżenia potrzebna jest przynajmniej lornetka, lub teleskop. Oczywiście bliska obecność Księżyca, mimo że jeszcze w stosunkowo małej fazie, nie ułatwi jej odnalezienia.
Księżyc na odwiedziny Panny ma zarezerwowane jeszcze następne 3 noce. W piątek 18 czerwca Srebrny Glob w fazie 58% dotrze na odległość 4° do Porrimy, gwiazdy jaśniejszej od +3 magnitudo. Dobę później faza Księżyca urośnie do 69% i zajmie on pozycję 6° na północny od Spiki, najjaśniejszej gwiazdy tej konstelacji. W niedzielny wieczór 20 czerwca tarcza Księżyca zaprezentuje fazę 80%, wędrując na pograniczu gwiazdozbioru Panny i Wagi. Gwiazdy z jego najbliższej okolicy okażą się niestety za słabe, by przebić się przez powodowaną przez Księżyc łunę.
Po północnej stronie nieba przez całą noc można obserwować gwiazdę nową V1405 Cas, świecącą na pograniczu gwiazdozbiorów Kasjopei i Cefeusza, jakieś 0,5 stopnia od jasnej gromady otwartej gwiazd M52. Oczywiście w miarę wzrostu jasności Księżyca na jej obserwacje coraz większy wpływ uzyska księżycowa łuna. Gdyby nie ona, na warunki obserwacyjne V1405 Cas nie można narzekać: o godzinie 1:30, czyli w najciemniejszej części nocy obszar nieba, gdzie znajduje się nowa, wznosi się na wysokość ponad 60° ponad widnokrąg. Jasność V1405 Cas nadal utrzymuje się na poziomie około +7 magnitudo, czyli przy nieobecności Księżyca do jej obserwacji potrzebna jest przynajmniej lornetka. Do oceniania jasności nowej warto wspomóc się mapką, wygenerowaną na stronie AAVSO.

Dwie największe planety Układu Słonecznego stopniowo zwiększają jasność i czas przebywania nad widnokręgiem po zapadnięciu ciemności, szykując się do wakacyjnych opozycji. Planeta Saturn porusza się ruchem wstecznym w środkowej części Koziorożca i zwiększa dystans do gwiazdy θ Cap. Jej blask wynosi obecnie +0,5 magnitudo, tarcza zaś ma średnicę 18″. Planeta Jowisz wędruje na tle sąsiedniego gwiazdozbioru Wodnika, jakieś 20° od Saturna. W najbliższych dniach Jowisz pozostanie prawie nieruchomy względem gwiazd tła, szykując się do zmiany kierunku ruchu na wsteczny. Stanie się to w niedzielę 20 czerwca i od tego momentu zacznie się okres najlepszej widoczności planety w tym roku. Jasność Jowisza urosła już do -2,4 wielkości gwiazdowej, przy średnicy tarczy 44″.
W układzie księżyców galileuszowych Jowisza w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):
• 16 czerwca, godz. 3:20 – wyjście Ganimedesa zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 18 czerwca, godz. 1:36 – Europa chowa się w cień Jowisza 38″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
• 18 czerwca, godz. 2:44 – wyjście Kallisto z cienia Jowisza, 60″ na zachód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 19 czerwca, godz. 0:20 – minięcie się Kalisto (N) i Io w odległości 8″ 89″ na wschód od tarczy planety,
• 19 czerwca, godz. 3:25 – minięcie się Kalisto (N) i Ganimedesa w odległości 10″ 117″ na wschód od tarczy planety,
• 20 czerwca, godz. 0:03 – od wschodu Jowisza Europa na tarczy planety (w III ćwiartce),
• 20 czerwca, godz. 1:58 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 20 czerwca, godz. 2:26 – Io chowa się w cień Jowisza 22″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
• 20 czerwca, godz. 23:59 – od wschodu Jowisza cień Io na tarczy planety (w III ćwiartce),
• 21 czerwca, godz. 0:52 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 21 czerwca, godz. 1:56 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 21 czerwca, godz. 3:09 – zejście Io z tarczy Jowisza.

Jak wynika z powyższej listy, najciekawsze zjawiska czekają nas w piątek 18 czerwca, gdy nadarzy się rzadka okazja do obserwowania wyjścia Kalisto z cienia Jowisza, czyli końca zaćmienia tego księżyca. Warto wybrać się na obserwacje Jowisza także w nocy z niedzieli 20 na poniedziałek 21 czerwca, gdy już od wschodu planety na jej tarczy widoczny będzie cień księżyca Io, a potem wejdzie na nią jeszcze jego właścicielka.
Animacja pokazuje położenie Wenus i Marsa w trzecim tygodniu 2021 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca, Marsa i Westy w trzecim tygodniu 2021 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie nowej V1405 Cas w trzecim tygodniu 2021 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Saturna i Jowisza w trzecim tygodniu 2021 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

https://astronet.pl/na-niebie/niebo-w-t ... 2021-roku/
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w trzecim tygodniu czerwca 2021 roku.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w trzecim tygodniu czerwca 2021 roku2.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w trzecim tygodniu czerwca 2021 roku3.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w trzecim tygodniu czerwca 2021 roku4.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w trzecim tygodniu czerwca 2021 roku5.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 21 Cze 2021, 18:08

Spojrzenie w lipcowe niebo 2021
2021-06-21.
Tego lata, zmęczeni covidowymi obostrzeniami, w okresie urlopów i zaczynających się tegorocznych wakacji, wreszcie będziemy mogli w pełni korzystać z dobrodziejstw słonecznego nieba. Rzeczywiście jest to okres długich dni, a krótkich nocy, które niezbyt sprzyjają obserwacjom astronomicznym. Tym nie mniej, wiele ciekawych zjawisk będziemy mogli zaobserwować na niebie w okresie lipcowych wakacji, o których szczegółowo przeczytamy poniżej. Postarajmy się w tym celu wykorzystać wolny czas, a być może pogoda dostosuje się do naszych oczekiwań. Zatem z głową - od czasu do czasu - podniesioną do góry, spójrzmy, co tam na naszej sferycznej scenie szykuje nam pogodne lipcowe niebo.
Na południowo-wschodnim niebie, gdy dobrze się ściemni, a w lipcu to dopiero około godz. 23, króluje tzw. Trójkąt Letni. Tworzą go trzy gwiazdy pierwszej wielkości: Deneb, Wega i Altair. Należą one w kolejności do gwiazdozbiorów: Łabędzia, Liry i Orła. W trójkącie tym, najwyżej nad horyzontem, mieści się prawie w całości Łabędź (jego jasne gwiazdy tworzą krzyż), na prawo, nieco poniżej Lira i u dołu Orzeł. Przez wszystkie te trzy gwiazdozbiory w ich tle przebiega Droga Mleczna, czyli nasza Galaktyka. Aby ją na niebie dostrzec, wystarczy tylko sprawne oko i poświęcenie paru chwil w bardzo późny pogodny wieczór, ale z dala od miejskich świateł. O północy 5/6 lipca Ziemia na orbicie okołosłonecznej znajdzie się najdalej od Słońca (w aphelium), w odległości ponad 152 mln km. Natomiast Słońce w swej „wędrówce” po ekliptyce podąża powoli ku równikowi niebieskiemu, przez co jego deklinacja będzie systematycznie maleć, a w związku z tym dni staną się nieznacznie, ale niestety coraz to krótsze.
Słońce
W Małopolsce, w dniu 1 lipca Słońce wschodzi o godz. 4:35, a zachodzi o godz. 20:52, czyli dzień będzie trwał 16 godzin i 17 minut. Będzie już krótszy od najdłuższego dnia w roku o 6 minut. Natomiast 31 lipca Słońce wschodzi o 5:08, a zachodzi o 20:24, czyli będzie nam świeciło przez 15 godzin i 16 minut, zatem przez ten miesiąc ubędzie 61 minut dnia. Tymczasem Słońce w swej „wędrówce” wśród znaków zodiaku przejdzie 22 lipca o godz.16:29 ze znaku Raka w znak Lwa. Jeśli zaś chodzi o aktywność magnetyczną Słońca, to utrzymuje się ona nadal na niskim poziomie. Nieco zwiększoną aktywność, w jego 25 cyklu aktywności, możemy obserwować pod koniec lipca, czego widomą oznaką będzie niewielki wzrost ilości plam i rozbłysków w fotosferze Słońca. Natomiast zawsze należy się liczyć z niespodziankami z jego strony, co być może zaowocuje możliwością zaobserwowania nawet w Małopolsce zorzy polarnej.
Księżyc
Księżyc natomiast rozpocznie i zakończy ten miesiąc wakacyjny w ostatniej kwadrze. Kolejność jego faz w lipcu będzie następująca: ostatnia kwadra 1 VII o godz. 23:11, nów 10 VII o godz. 03:17, pierwsza kwadra 17 VII o godz. 12:11, pełnia 24 VII o godz. 04:37 i ostatnia kwadra 31 VII o godz. 15:16. W apogeum (najdalej od Ziemi) znajdzie się Księżyc 05 VII o godz. 17. Natomiast w perygeum (najbliżej Ziemi) będzie 21 VII o godz. 12. Warto też pamiętać, że 20 lipca miną już 52 lata, od kiedy statek Apollo 11 wylądował na Księżycu, a dzień później stopy ludzi (Neila Armstronga i Buzza Aldrina) po raz pierwszy dotknęły powierzchni Srebrnego Globu. Wypada zatem spojrzeć bardziej sentymentalnie na naszego naturalnego satelitę, który będzie widoczny u nas w pierwszej połowie nocy, podążając do pełni. Księżyc jest aktualnie rezerwatem ścisłym, gdzie jak głosi legenda, wciąż na nowych śmiałków (dotychczas było ich tylko 12) czeka nasz Mistrz Twardowski. Ponadto, Księżyc zbliży się w lipcu na niewielką odległość kątową do planet: Urana, Merkurego, Marsa, Wenus, Saturna, Jowisza i Neptuna. U nas będą jednak widoczne tylko w dzień – z zastosowaniem lunety – zbliżenia Księżyca do Merkurego (8 VII o godz. 7), Wenus (12 VII o godz. 11) i Marsa (12 VII o godz. 12).
Planety
Merkurego będzie można obserwować na porannym niebie, nisko nad wschodnim horyzontem w pierwszej połowie lipca. Potem skryje się w promieniach Słońca, a pojawi się nam na wieczornym niebie w drugiej połowie sierpnia.
Wenus przez całe wakacje gra rolę Gwiazdy Wieczornej, zatem jawi się nam w lipcu przez ponad godzinę po zachodzie Słońca, nisko na wieczornym niebie. 21 lipca o godz. 21 zbliży się do Regulusa, najjaśniejszej gwiazdy w Lwie, na odległość 1,2 stopnia.
Mars, przebywający w gwiazdozbiorze Lwa, będzie widoczny na wieczornym niebie. W dniu 29 lipca o godz.18 zbliży się do Regulusa, najjaśniejszej gwiazdy w tym gwiazdozbiorze, na odległość 0,7 stopnia.
Natomiast w gwiazdozbiorze Wodnika możemy praktycznie przez całą drugą część nocy obserwować Jowisza wraz z gromadką galileuszowych księżyców.
Saturn przystrojony w pierścienie, które możemy podziwiać już przez niewielką lunetę, gości w gwiazdozbiorze Koziorożca. Wschodzi przed północą, a 2 sierpnia będzie w opozycji, możemy go zatem obserwować na nocnym niebie przez cały okres wakacji.
Natomiast Uran i Neptun widoczne będą w drugiej połowie nocy, odpowiednio w gwiazdozbiorach Barana i Wodnika. Końcówka wakacji będzie szczególnie dobrym okresem do obserwacji tych planet, w związku z ich przebywaniem bliżej opozycji: Neptun – 14 IX, a Uran – 5 XI. Aby te planety dostrzec, musimy się jednak posłużyć chociażby lornetką, a najlepiej stosując do obserwacji lunetę.
Inne zjawiska
W drugiej połowie lipca, z maksimum 28 VII, można obserwować powolne meteory z roju Akwarydów, związanych z kometą Halleya, których radiant leży w gwiazdozbiorze Wodnika. W obserwacjach wieczornych będzie nam przeszkadzał Księżyc przed ostatnią kwadrą. Jeśli nie planujemy urlopu w lipcu, to pamiętajmy o staropolskiej prognozie pogody: "W lipcu upały to i wrzesień doskonały!”

Źródło: Adam Michalec, MOA w Niepołomicach, 30 maja 2021
Opracowanie: Elżbieta Kuligowska
Na zdjęciu: Asteryzm Trójkąta Letniego na tle Drogi Mlecznej. Źródło: Bob King
https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/sp ... niebo-2021
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Spojrzenie w lipcowe niebo 2021.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 21 Cze 2021, 18:10

Astronomiczne lato 2021. Przegląd zdarzeń na niebie
2021-06-21.
W poniedziałek 21 czerwca o godz. 5.32 rozpoczęło się astronomiczne lato. W dniu przesilenia letniego Słońce góruje w zenicie nad zwrotnikiem Raka. Jak zawsze w tym czasie, warto będzie spojrzeć na nocne niebo i zobaczyć m.in. roje meteorów oraz ciekawe układy ciał niebieskich.
W czasie przesilenia letniego następuje najdłuższy dzień i najkrótsza noc w roku. W całej strefie podbiegunowej na półkuli północnej jest wtedy dzień polarny, a na drugiej półkuli trwa wokół bieguna noc polarna.
"Znakiem rozpoznawczym" letniego nocnego nieba jest Trójkąt Letni. Składa się on z trzech bardzo jasnych gwiazd - w wierzchołkach tego asteryzmu (czyli charakterystycznego układu gwiazd na niebie, ale nie kwalifikującego się jako żaden z gwiazdozbiorów) znajdują się Wega z konstelacji Lutni, Deneb z gwiazdozbioru Łabędzia i Altair z konstelacji Orła. Trójkąt Letni zajmuje duży obszar na nieboskłonie i jest widoczny przez całą letnią noc.
Spośród planet będzie okazja spróbować dostrzec Merkurego, który w lipcu widoczny będzie przed wschodem Słońca. Najdłużej widoczny pozostanie od 11 do 15 lipca rano, kiedy to będzie wschodził 82 minuty przed Słońcem. Z kolei najłatwiej dostrzegalny będzie już w nieco późniejszym terminie, wraz z osiągnięciem maksimum blasku.
Wieczorami na zachodzie zajaśnieje Wenus, przy czym widoczna pozostaje bardzo krótko. Na lepsze warunki do obserwacji drugiej planety od Słońca trzeba będzie poczekać do jesieni. W sierpniu natomiast krótko po zachodzie pokazywać się będzie Merkury, ale na bardzo krótko - z pola widzenia znikać będzie on jeszcze wcześniej niż Wenus.
Mars jest w tym czasie coraz trudniejszy do uchwycenia, z niewielkim blaskiem, nisko nad zachodnim horyzontem i krótko po zachodzie Słońca. We wtorek 13 lipca będzie widoczny bardzo blisko Wenus (w odległości mniejszej niż pół stopnia kątowego).
Spektakularnie jak zwykle przedstawiać się będą Jowisz i Saturn, widoczne przez całą noc nad południową częścią nieba. Widoczne zresztą będą też Uran i Neptun, lecz do ich dostrzeżenia potrzebny jest już przyrząd obserwacyjny.
Jedną z głównych atrakcji letniego nieba są zwykle skupiskowe przeloty meteorów. W tym okresie aktywne są różne roje, spośród których aktywnością wyróżniają się przede wszystkim Perseidy. W okresie maksimum ich aktywności (około 12 sierpnia) tradycyjnie organizowane są w różnych miejscach Polski pikniki astronomiczne, zwane „nocami spadających gwiazd”. Perseidy są najbardziej aktywne w okresie od 16 lipca do 24 sierpnia.
W tym roku warunki będą o tyle lepsze, że Księżyc nie będzie przeszkadzał w obserwacjach maksimum Perseidów. Można nastawiać się na dostrzeżenie kilkudziesięciu meteorów w ciągu godziny (szacowane maksimum to 110).
Rój ten znany jest od starożytności i ma związek z kometą 109P/Swift-Tuttle. Perseidy bywają opisywane jako szybkie, jasne meteory, pozostawiające smugi po przelocie. Mogą wpadać w atmosferę grupami po kilka lub kilkanaście okruchów w ciągu 2-3 minut.
Na nocnym niebie można też coraz częściej zobaczyć obiekty wysłane w kosmos przez człowieka. Ostatnio łatwo natrafić na satelity Starlink firmy SpaceX. Krótko po wystrzeleniu są widoczne na niebie jako wyraźne sznury świecących punktów. Im dalej od momentu startu, tym bardziej rozpraszają się po orbicie.
Superkonstelacje satelitarne takie jak Starlink gromadzą konsekwentnie coraz większą liczbę obiektów, docelowo idąc w tysiące powiązanych ze sobą satelitów. To wzbudza niezmiennie zaniepokojenie astronomów i badaczy korzystających z naziemnych systemów obserwacji nieba. Pomimo niewypracowania jak dotąd międzynarodowych konwencji dotyczących norm postępowania w gromadzeniu infrastruktury satelitarnej na orbitach, SpaceX i inne firmy zdecydowały się na wprowadzenie pewnych rozwiązań wychodzących naprzeciw postulatom organizacji takich jak Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) czy Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO). Jednym z takich założeń było techniczne obniżenie sygnatury odbicia światła słonecznego, jakim charakteryzują się nowsze satelity konstelacji Starlink - aby możliwie najmniej rzutowały na zdolności obserwacji kosmosu ziemskimi urządzeniami.
Pod względem jasności sztucznych obiektów na nocnym niebie, pewną atrakcją pozostaną latem 2021 przeloty Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Nad Polską będzie widoczna przez cały lipiec.
Astronomiczne lato potrwa do momentu równonocy jesiennej, która przypadnie 22 września. Znacznie wcześniej, bowiem we wtorek 6 lipca o godzinie 0.27 nasza planeta znajdzie się w aphelium (punkcie orbity położonym najdalej od Słońca). Na półkuli północnej panuje wtedy lato, co jest jednym z dowodów na to, że pory roku nie zależą od odległości Ziemi od Słońca. Orbita Ziemi niewiele odbiega od kołowej (różnica w skrajnych punktach to kilka milionów kilometrów przy średniej odległości Ziemia-Słońce rzędu 150 milionów kilometrów). Stąd, ilość docierającej energii jest zbliżona.
Przyczyną występowania pór roku na Ziemi jest natomiast nachylenie osi obrotu naszej planety względem płaszczyzny orbity (w połączeniu z ruchem obiegowym wokół Słońca). To powoduje, że w różnych porach roku różne półkule charakteryzują się w danym czasie większym nasłonecznieniem.
Fot. ESO/Y. Beletsky [eso.org]
Opracowanie: PAP/S24
Źródło:Space24
https://www.space24.pl/astronomiczne-la ... -na-niebie
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Astronomiczne lato 2021. Przegląd zdarzeń na niebie.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 23 Cze 2021, 08:30

Niebo w czwartym tygodniu czerwca 2021 roku
2021-06-22. Ariel Majcher
W poniedziałek 21 czerwca o godzinie 5:32 naszego czasu Słońce osiągnęło najbardziej na północ wysunięty punkt ekliptyki i tym samym na północnej półkuli Ziemi zaczęło się astronomiczne lato. Jednocześnie Słońce przeszło z gwiazdozbioru Byka do gwiazdozbioru Bliźniąt. Kilka dni później, w piątek 25 czerwca nastąpi najpóźniejszy zachód Słońca i od tego momentu dnia zacznie ubywać zarówno rano, jak i wieczorem. W ten sposób zacznie się półroczny okres skracania się dnia i wydłużania nocy z kulminacją w dniu przesilenia zimowego. Ze Słońcem związane są zjawiska obłoków srebrzystych i łuku okołohoryzontalnego. Początek lata to środek sezonu występowania obu zjawisk.
Noce pierwszego tygodnia lata rozświetli nie tylko płytko pod horyzontem wędrujące Słońce, ale także Księżyc, którego pełnia wypada w czwartek 24 czerwca o godzinie 20:40 polskiego czasu. A zatem przez cały tydzień Srebrny Glob utrzyma bardzo dużą fazę ponad 85%. W tym czasie Księżyc przejdzie przez najbardziej na południe położoną część swojej orbity, kierując się jednocześnie pod ekliptykę, stąd nie wzniesie się wyżej, niż niewiele ponad 20° na początku tygodnia. Do niedzieli naturalny satelita Ziemi zbliży się mocno do pary planet Jowisz i Saturn. Po drodze zakryje gwiazdę 3. wielkości θ Oph. Jednak najciekawszym zdarzeniem najbliższych dni jest przejście planety Mars na tle gromady otwartej gwiazd M44. Niestety na naszych szerokościach geograficznych obserwowanie przejścia utrudni niskie położenie obu obiektów nad widnokręgiem i jasne tło nieba tuż po zachodzie Słońca. Niedaleko Marsa znajdzie się znacznie jaśniejsza planeta Wenus. Przez gwiazdozbiór Lwa wędruje słabo również widoczna planetoida (4) Westa. Przez całą krótką noc można obserwować wciąż całkiem jasną gwiazdę V1405 Cas. Niestety ona także zginie w księżycowej łunie. Pełnia Srebrnego Globu uniemożliwi również obserwacje corocznej roju meteorów Bootydów.
Zaraz po zachodzie Słońca nisko nad północno-zachodnią częścią nieboskłonu widoczna jest planeta Wenus. Godzinę po zmierzchu zajmuje ona pozycję na wysokości 3-4 stopni i można ją obserwować tylko dzięki jej dużej jasności, wynoszącej -3,9 magnitudo. Tarcza Wenus ma średnicę 11″ i fazę ponad 91%. Do końca tygodnia planeta przejdzie do gwiazdozbioru Raka i zbliży się do planety Mars na odległość 9°.
Czwarta planeta od Słońca świeci znacznie słabiej, blaskiem +1,8 magnitudo i na jej wyłonienie się z zorzy wieczornej trzeba poczekać znacznie dłużej. O tej samej porze Mars znajduje się około 3° wyżej i nieco na lewo od Wenus. W najbliższych dniach planeta przejdzie przez środek gwiazdozbioru Raka i jednocześnie przez środek jasnej gromady otwartej gwiazd M44. Mars odwiedzi gromadę w środę 23 czerwca. Dobę wcześniej i dobę później od M44 oddzieli Marsa dystans około 0,5 stopnia. Niestety bardzo niskie położenie nad widnokręgiem i jasne tło nieba spowoduje, że na naszych szerokościach geograficznych przejdzie da się dostrzec tylko w przypadku bardzo stabilnej i przejrzystej atmosfery. Bliżej równika i na półkuli południowej warunki są dużo lepsze. Już w basenie Morza Śródziemnego Mars z M44 na ciemniejszym niż u nas niebie wznosi się na wysokość ponad 10° nad widnokręgiem.
Bardziej na południowy wschód, przez gwiazdozbiór Lwa wędruje planetoida (4) Westa, która jeszcze przed końcem tygodnia przejdzie do gwiazdozbioru Panny. Niestety jasność planetoidy cały czas spada i wynosi obecnie +7,7 wielkości gwiazdowej. Do tego zanim się ściemni na tyle, żeby można było ją dostrzec, Westa zbliża się do linii horyzontu na niewiele ponad 10° i znika za nim 1,5 godziny później. Jej warunki obserwacyjne są słabe i szybko się pogarszają. Stąd ta notka jest ostatnią, w której występuje Westa przed jej następną opozycją w sierpniu przyszłego roku. Osiągnie wtedy jasność około +6 magnitudo.
Czas przejść do głównego aktora nocnego nieba najbliższych dni, czyli Księżyca. Zaczął on tydzień w centrum gwiazdozbioru Wagi, jakieś 5° na wschód od gwiazdy Zuben Elgenubi, prezentując tarczę w fazie 88%. Dobę później Srebrny Glob w fazie zwiększonej do 95& odwiedzi gwiazdozbiór Skorpiona. Tuż na prawo od jego tarczy znajdzie się łuk jasnych gwiazd z północno-zachodniej części konstelacji, z gwiazdami Graffias i Dschubba. Natomiast 6° na południowy wschód od niej widoczna będzie gwiazda Antares, najjaśniejsza gwiazda konstelacji Skorpiona. Niestety ze względu na ogromną, powodowaną przez Księżyc łunę nawet wspomniane tutaj gwiazdy (może poza Antaresem) napotkają trudności z ukazaniem się.
Noc ze środy 23 czerwca na czwartek 24 czerwca już prawie pełny Księżyc, w fazie 99% dotrze do środkowej części zodiakalnego pasa Wężownika. W tym obszarze znajduje się m.in. gwiazda 3. wielkości θ Ophiuchi, którą Księżyc przesłoni na jakiś czas w trakcie swoje wędrówki. W Polsce da się obserwować całe zjawisko, a poza naszym krajem widoczne będzie także w prawie całej Europie poza Finlandią i północną Skandynawią oraz w północnej części Afryki (na mapce pętle cyjanowe oznaczają zakrycie podczas wschodu — obszar lewy — i zachodu — obszar prawy — Księżyca; czerwona linia przerywana – zakrycie podczas dnia; linia niebieska – zakrycie podczas zmierzchu, linia biała – zakrycie w trakcie nocy). W Polsce zjawisko potrwa od mniej więcej 1:45 do 2:40. Niestety ze względu na fazę Srebrnego Globu zarówno zakrycie, jak i odkrycie nastąpi praktycznie przy jasnym brzegu. A zatem jest to zjawisko tylko dla najwytrwalszych obserwatorów.
Kolejne dwie noce naturalny satelita Ziemi spędzi w gwiazdozbiorze Strzelca. Noc z czwartku 24 czerwca na piątek 25 czerwca zastanie świecący pełnią blasku Księżyc blisko północnych krańców głównej figury Strzelca, niedaleko gwiazdy 3. wielkości Kaus Borealis (oznaczanej na mapach nieba grecką literą λ). W Polsce Księżyc zbliży się do Kaus Borealis na nieco ponad 1°. Mieszkańcy zaś obszaru od wschodniej części Ameryki Południowej, poprzez południową Afrykę po Madagaskar i zachodnią część Oceanu Indyjskiego (na mapce owale cyjanowe oznaczają zakrycie podczas wschodu — obszar lewy — i zachodu — obszar prawy — Księżyca; linia niebieska – zakrycie podczas zmierzchu — obszar lewy — i świtu — obszar prawy, linia biała – zakrycie w trakcie nocy) mogą spróbować dostrzec zakrycie tej gwiazdy przez Księżyc. Tym razem warunki są jeszcze gorsze niż poprzedniej nocy i choć gwiazda jest o jakieś 0,5 magnitudo jaśniejsza, to zjawisko nie jest łatwe do obserwacji.
W nocy z soboty 26 czerwca na niedzielę 27 czerwca Księżyc dotrze do gwiazdozbioru Koziorożca, w którym w tym roku przebywa planeta Saturn. Tej nocy księżycowa tarcza trochę już straci na jasności i zaprezentuje fazę 93%. Do Saturna zabraknie Księżycowi 8°. Sama planeta porusza się ruchem wstecznym i do końca tygodnia zwiększy odległość do gwiazdy ι Cap do ponad 1,5 stopnia. Jasność Saturna zwiększyła się do +0,4 wielkości gwiazdowej, a jego tarcza ma średnicę 18″. W tym tygodniu Tytan nie osiągnie maksymalnej elongacji. Na początku tygodnia największego księżyca Saturna należy szukać na wschód od jego planety macierzystej, a pod koniec tygodnia — na zachód.
Kreśląca swoją pętlę jakieś 19° na północny wschód od Saturna planeta Jowisz jaśnieje jeszcze szybciej. W poniedziałek 21 czerwca Jowisz zmienił kierunek ruchu na wsteczny, rozpoczynając okres swojej najlepszej widoczności w tym sezonie obserwacyjnym. W związku z tym w najbliższych dniach ruch Jowisza względem gwiazd prawie ustanie. Do końca tygodnia jasność Jowisza przekroczy -2,6 magnitudo, przy średnicy tarczy 45″.
W układzie księżyców galileuszowych Jowisza w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):
• 21 czerwca, godz. 0:52 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 21 czerwca, godz. 1:56 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 21 czerwca, godz. 3:09 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 22 czerwca, godz. 0:26 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 23 czerwca, godz. 2:18 – wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza, 12″ na zachód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 23 czerwca, godz. 3:28 – Europa chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 25 czerwca, godz. 4:12 – Europa chowa się w cień Jowisza 38″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
• 26 czerwca, godz. 1:30 – minięcie się Europy (N) i Ganimedesa w odległości 5″ 179″ na wschód od tarczy planety,
• 26 czerwca, godz. 23:35 – od wschodu Jowisza cień Europy na tarczy planety (w III ćwiartce),
• 27 czerwca, godz. 1:32 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 27 czerwca, godz. 2:02 – minięcie się Io (N) i Ganimedesa w odległości 5″ 60″ na zachód od tarczy planety,
• 27 czerwca, godz. 2:08 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 27 czerwca, godz. 2:46 – minięcie się Io (N) i Kalisto w odległości 9″ 49″ na zachód od tarczy planety,
• 27 czerwca, godz. 4:20 – Io chowa się w cień Jowisza 22″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
• 27 czerwca, godz. 4:22 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 28 czerwca, godz. 1:30 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 28 czerwca, godz. 2:40 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 28 czerwca, godz. 3:50 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza.
Wysoko nad północno-wschodnią częścią nieboskłonu przebywa gwiazdozbiór Kasjopei, a w nim jasna nowa V1405 Cas. Około godziny 1:30, czyli w najciemniejszej części nocy, V1405 Cas wznosi się na wysokość ponad 55°. Jej jasność nieco się waha, ale wydaje się, że wpada właśnie w trend malejący, świecąc blaskiem +7,5 magnitudo. Oczywiście przy pełni Księżyca trudno ją wyłowić z tła nieba. A do jej odszukania przyda się mapka z naniesionymi jasnościami gwiazd porównania, wykonana na stronie AAVSO.
Animacja pokazuje położenie planet Wenus i Mars w czwartym tygodniu czerwca 2021 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie planetoidy (4) Westa w czwartym tygodniu czerwca 2021 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca na początku trzeciej dekady czerwca 2021 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca oraz planet Saturn i Jowisz w końcu czwartego tygodnia czerwca 2021 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie nowej V1405 Cas w końcu czwartego tygodnia czerwca 2021 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

https://astronet.pl/na-niebie/niebo-w-c ... 2021-roku/
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w czwartym tygodniu czerwca 2021 roku.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w czwartym tygodniu czerwca 2021 roku2.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w czwartym tygodniu czerwca 2021 roku3.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w czwartym tygodniu czerwca 2021 roku4.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w czwartym tygodniu czerwca 2021 roku5.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w czwartym tygodniu czerwca 2021 roku6.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 29 Cze 2021, 17:34

Niebo na przełomie czerwca i lipca 2021 roku
2021-06-29. Ariel Majcher
Kończy się pierwsza połowa 2021 r. Mamy za sobą także zarówno najwcześniejszy wschód, jak i najpóźniejszy zachód Słońca, stąd dnia ubywa rano i wieczorem. Na razie dzień nie skraca się zbyt szybko, jego długość zmiejsza się o kilkadziesiąt sekund na dobę, ale wraz z upływem czasu tempo się zwiększy. Zwłaszcza w trzeciej dekadzie miesiąca, gdy Słońce ponownie przejdzie na południe od równoleżnika 20° deklinacji. Najbliższe noce również upłyną rozświetlone łuną Srebrnego Globu, lecz jej wpływ z nocy na noc stanie się coraz mniejszy, gdyż Księżyc jest już po pełni i dąży do ostatniej kwadry. Księżyc zaczął tydzień niedaleko planety Saturn, potem odwiedzi jeszcze Jowisza i powędruje w kierunki gwiazdozbiorów Wodnika i Ryb, których zodiakalna część nie zawiera zbyt jasnych gwiazd. Pod koniec tygodnia naturalny satelita Ziemi zakryje gwiazdę 5. wielkości 33 Psc. Przez całą noc dobrze widoczna jest gwiazda nowa V1405 Cas, natomiast wieczorem można obserwować planety Wenus i Mars. W zeszłym tydoniu Mars przeszedł przez gromadę otwartą gwiazd M44, a w tym tygodniu niedaleko tej gromady przejdzie planeta Wenus. Tym razem planeta minię gromadę w niewielkiej odległości nie docierając do samej gromady. Tym razem dostrzeżenie M44 będzie jeszcze trudniejsze, gdyż przez te kilka dni gromada zbliżyła sie do widnokręgu, a tam niebo jest nieco jaśniejsze.
I właśnie od widocznych najkrócej zaraz po zachodzie Słońca ciał niebieskich rozpocznę opis zjawisk możliwych do zaobserwowania w tym tygodniu. Wenus systematycznie dogania Marsa i do końca tygodnia dystans między tymi planetami zmniejszy się do 5°. W związku z tym coraz mniej się różni położenie obu planet na niebie. Godzinę po zachodzie Słońca obie planety zajmują pozycję na wysokości około 3-4 stopni nad północno-zachodnią częścią nieboskłonu. Obie planety wędrują przez gwiazdozbiór Raka. Wenus przez jego centralną część, gdzie znajduje się gromada otwarta gwiazd M44. Niestety tym razem Wenus nie zbliży się do gromady tak bardzo, by przejść na tle jej najjaśniejszych gwiazd, a dodatkowo Europa ma pecha i podczas największego zbliżenia oba ciała znajdą się pod widnokręgiem. Z Polski w piątek 2 lipca Wenus pokaże się mniej więcej 42′ na północny zachód od gromady, dobę później zaś — 33′ na północny wschód od niej. Niestety z naszych szerokości geograficznych to zbliżenie należy do zjawisk trudno obserwowalnych ze względu na niskie położenie nad widnokręgiem i jasne tło nieba. Z odnalezieniem Wenus nie powinno być kłopotów, o ile tylko warunki atmosferyczne na to pozwolą, ponieważ planeta świeci z jasnością -3,9 wielkości gwiazdowej, przy średnicy tarczy 11″ i fazie poniżej 90%. Gromada gwiazd raczej jednak zginie w zorzy wieczornej
Druga z planet też należy do obiektów niełatwych do dostrzeżenia z tych samych powodów, co gromada gwiazd: jej jasność jest niezbyt duża (+1,8 wielkości gwiazdowej) i zanim odpowiednio się ściemni Mars już bardzo zbliża się do widnokręgu. Mars wędruje przez wschodnie rejony Raka, gdzie nie ma jasnych gwiazd, a zatem przy jego szukaniu najlepiej posiłkować się planetą Wenus.
Ten tydzień Księżyc zaczáł na wschodnim skraju gwiazdozbioru Koziorożca, pomiędzy planetami Saturn i Jowisz. Srebrny Glob dąży obecnie do ostatniej kwadry, ale w poniedziałkowy poranek 28 czerwca jego faza przekroczy 86%. Nad ranem do Saturna zabraknie Księżycowi ponad 9&de;, a do Jowisza – jeszcze 4° więcej. Obie planety poruszają się na południowy zachód i Jowisz powoli zaczyna zmniejszać dystans do Saturna, lecz obecnie nadal wynosi on prawie 20°. Planeta Saturn jest już jaśniejsza od +0,4 magnitudo, a średnica jej tarczy przekracza 18″. Jowisz do końca tygodnia zwiększy blask do -2,5 magnitudo, przy średnicy tarczy 46″. Maksymalna elongacja Tytana, tym razem zachodnia, przypada we wtorek 29 czerwca. Tego samego dnia Księżyc w fazie 78% przejdzie 4,5 stopnia od Jowisza.
W układzie księżyców galileuszowych Jowisza w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):
• 28 czerwca, godz. 1:30 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 28 czerwca, godz. 2:40 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 28 czerwca, godz. 3:50 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 29 czerwca, godz. 2:14 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 30 czerwca, godz. 2:33 – minięcie się Ganimedesa (N) i Io w odległości 5″ 56″ na zachód od tarczy planety,
• 2 lipca, godz. 1:34 – minięcie się Europy (N) i Io w odległości 3″ 106″ na zachód od tarczy planety,
• 3 lipca, godz. 23:08 – od wschodu Jowisza Ganimedes na tarczy planety (w II ćwiartce),
• 4 lipca, godz. 0:32 – zejście Ganimedesa z tarczy Jowisza,
• 4 lipca, godz. 1:48 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 4 lipca, godz. 3:54 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 5 lipca, godz. 1:48 – Kalisto chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 5 lipca, godz. 3:24 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza.
W drugiej części tygodnia naturalny satelita Ziemi odwiedzi gwiazdozbiory Ryb, Wieloryba i Barana. W pierwszym z wymienionych gwiazdozbiorów nie ma zbyt jasnych gwiazd, ale już w czwartek 1 lipca Księżyc zakryje gwiazdę 33 Psc o jasności obserwowanej 4,2 magnitudo. Zakrycie da się zaobserwować z całej wschodniej części Europy, z tym z Polski(na mapce pętle cyjanowe oznaczają zakrycie podczas wschodu — obszar lewy — i zachodu — obszar prawy — Księżyca; czerwona linia przerywana – zakrycie podczas dnia; linia niebieska – zakrycie podczas świtu, linia biała – zakrycie w trakcie nocy. U nas gwiazda zniknie za jasnym brzegiem księżycowej tarczy niewiele po wschodzie obu ciał niebieskich około 1 w nocy naszego czasu. Natomiast łatwiej obserwowalne odkrycie nastąpi przy ciemnym brzegu nastąpi godzinę później. W tym momencie tarcza Księżyca pokaże fazę 59%.
1 lipca kwadrans po 23 naszego czasu Srebrny Glob przejdzie przez ostatnią kwadrę, zaglądając przy okazji na chwilę do gwiazdozbioru Wieloryba. A po wschodzie, już w piatek 2 lipca Księżyc zbliży się na niecały stopień do gwiazdy 5. wielkości 20 Ceti. W sobotę 3 lipca faza Srebrnego Globu spadnie do 39%, a w niedzielę 4 lipca — do 30%. Niestety w najbliższej okolicy naturalnego satelity Ziemi znajdą się gwiazdy słabsze od 4. wielkości gwiazdowej. Najpierw μ i ν Psc, a potem ξ1 i ξ2 Cet.
Wysoko nad przesuwającym się po pasie zodiakalnym Księżycem, na pograniczu gwiazdozbiorów Kasjopei i Cefeusza znajduje się gwiazda nowa V1405 Cas. Przy nieobecności Księżyca, albo gdy ma on fazę cienkiego sierpa jest ona łatwa do odnalezienia w odległości mniej niż 0,5 stopnia od jasnej gromady otwartej gwiadz M52. Janość nowej cały czas się waha, a obecnie znowu wydaje się rosnąć, osiągając +7 wielkości gwiazdowych. A zatem do jej odszukania wśród gwiazd wystarczy nieduża lornetka. Do oceny jasności nowej dobrze nadaje się A mapka z naniesionymi jasnościami gwiazd porównania, wykonana na stronie AAVSO.
Animacja pokazuje położenie planet Wenus i Mars na przełomie czerwca i lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca oraz planet Saturn i Jowisz w końcu czerwca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight
Mapka pokazuje położenie Księżyca oraz gwiazdy nowej V1405 Cas na początku lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight
https://astronet.pl/na-niebie/niebo-na- ... 2021-roku/
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo na przełomie czerwca i lipca 2021 roku.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo na przełomie czerwca i lipca 2021 roku2.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo na przełomie czerwca i lipca 2021 roku3.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo na przełomie czerwca i lipca 2021 roku4.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 06 Lip 2021, 11:56

Niebo w lipcu 2021 - Obłoki Srebrzyste (NLC)
2021-07-05.
Długo kazały na siebie czekać... Aż nadeszła noc 28/29 czerwca i na czystym nieboskłonie wreszcie ujrzeliśmy błyszczące woale unoszące się nisko nad linią północnego i pn-wsch. horyzontu. To Obłoki Srebrzyste, zwane też z angielska: Noctilucent Clouds; w skrócie: NLC. Po szczegóły zapraszamy do naszego filmowego kalendarza astronomicznego!
Ich odkrycie przypisuje się Witoldowi Ceraskiemu – rosyjskiemu astronomowi polskiego pochodzenia. 13 czerwca 1885 roku Ceraski ujrzał coś, co początkowo uznano za pozostałości pyłów po głośnej (dosłownie i w przenośni) erupcji wulkanu Krakatau dwa lata wcześniej. Z biegiem czasu wulkaniczne pyły jednak opadły, zaś Obłoki Srebrzyste przybrały na intensywności i zasięgu…
Na polskim niebie możemy je oglądać tylko w czasie kilku tygodni przesilenia letniego, czyli w czerwcu i lipcu. Dzieje się tak dlatego, że Obłoki Srebrzyste stają się widoczne dopiero wtedy, kiedy są podświetlane przez promienie Słońca wędrującego płytko pod horyzontem. W Polsce ten okres nazywamy „białymi nocami”. NLC występują na wysokości 80-100 km, są więc siedmiokrotnie wyżej niż „zwyczajne” chmury. To właśnie dzięki temu słoneczne promienie strzelające spod widnokręgu czynią je widocznymi, podczas gdy chmury troposferyczne toną w mroku nocy.
Głównym składnikiem Obłoków Srebrzystych są drobiny pyłu kosmicznego rozsianego przez komety oraz meteory spalające się w ziemskiej atmosferze na tej samej wysokości, na której obserwowane są NLC. Na tym pyle – a właściwie „dymie”, bo zachodni badacze mówią na to meteor smoke - osiadają mikroskopijne cząsteczki lodu pochodzenia naturalnego, ale nie tylko... Przypuszcza się bowiem, że wyziewy coraz liczniej latających na orbitę rakiet stają się całkiem poważnym źródłem „paliwa” dla Obłoków Srebrzystych. W ostatnich latach zaobserwowano np., że starty rakiet SpaceX Elona Muska wywołują zjawisko do złudzenia przypominające NLC.
Obłoki Srebrzyste stają się najlepiej widoczne około dwóch godzin po zachodzie Słońca lub przed jego wschodem. Warunkiem powodzenia obserwacji jest pogodne niebo i odsłonięty (najlepiej płaski) horyzont w kierunku północnym. "Srebrzaki" z reguły występują do wysokości dołującej Kapelli - to jasna gwiazda, którą w czerwcowe i lipcowe noce widzimy jako silnie mrugający punkt nad północnym horyzontem; świeci mniej więcej 10 stopni kątowych nad linią widnokręgu. Coraz częściej jednak NLC wznoszą się wyżej i występują w większej obfitości. Istnieje pewien (nie do końca wyjaśniony) związek między intensywnością Obłoków Srebrzystych a aktywnością Słońca. Kiedy nasza gwiazda jest w minimum, wtedy "srebrzaki" śmiało wkraczają na niebo. Tak było w kilku ostatnich sezonach. Obecnie Słońce budzi się na nowo, obserwujemy coraz więcej plam i rozbłysków na jego powierzchni, stąd śpieszmy na upolowanie NLC, bo w najbliższych latach okazji będzie coraz mniej... Warto przy tym pamiętać, że Obłoki Srebrzyste nie ukazują się każdej nocy; po prostu: pojawiają się i znikają - jak duchy ; )
Za to zawsze możemy liczyć na Księżyc i jego comiesięczną wędrówkę wśród gwiazd i planet na niebie. 12 lipca oglądamy go w postaci sierpa w złączeniu z Wenus i Marsem ok. 22:00 nisko nad pn-zach. horyzontem. 18 lipca po zapadnięciu zmroku Księżyc (już po pierwszej kwadrze) widzimy w bliskim złączeniu z gwiazdą Zubenelgenubi w konstelacji Panny; przez lornetkę przekonamy się, że jest co efektowna gwiazda podwójna. Swego czasu sfotografowałem ją w podobnej konfiguracji z udziałem Jowisza. A propos... 25 lipca tuż przed północą patrzmy na koniunkcję Jowisza z Księżycem dzień po pełni. Wieczór wcześniej Srebrny Glob odwiedza Saturna.
Pamiętajmy też o przelotach Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. W pierwszej połowie lipca możemy je śledzić na porannym niebie, a po 15-tym - wieczorami. Białe noce sprawiają, że przelot ISS możemy obserwować długo, a stacja nabiera wyjątkowego blasku. Szczegółowy rozkład lotów dla dowolnie wybranego miejsca niezmiennie zamieszcza witryna www.heavens-above.com. Owocnych łowów!
Piotr Majewski
NIEBO W LIPCU 2021 | Obłoki Srebrzyste
https://www.youtube.com/watch?v=dQQfNiE ... b_imp_woyt

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/ni ... rzyste-nlc
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w lipcu 2021 - Obłoki Srebrzyste (NLC).jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 07 Lip 2021, 08:18

Niebo w końcu pierwszej dekady lipca 2021 roku
2021-07-06. Ariel Majcher
Na początku lipca nadarzy się okazja na dostrzeżenie wszystkich planet Układu Słonecznego. Jednak z dużych północnych szerokości geograficznych jest to wyzwanie dla doświadczonych obserwatorów, gdyż planety typu ziemskiego po zachodzie Słońca znajdują się bardzo nisko nad widnokręgiem, a jasność szczególnie Marsa powoduje, że planeta ma trudności z przebiciem się przez zorzę wieczorną. Po drugiej stronie Słońca, na niebie porannym, planeta Merkury właśnie osiągnęła swoją maksymalną elongację zachodnią 21°, lecz ze względu na wciąż niezbyt korzystne nachylenie ekliptyki do porannego widnokręgu godzinę przed wschodem Słońca planeta znajduje się małe kilka stopni ponad linią widnokręgu. W tym tygodniu do pierwszej planety od Słońca zbliży się dążący do nowiu Księżyc w fazie cienkiego sierpa. Na nocnym niebie coraz lepiej widoczne są wszystkie planety zewnętrzne, z których dwie bliższe i łatwo widoczne gołym okiem niebawem przejdą przez opozycję względem Słońca. W związku ze słabo już świecącym Księżycem dobrze widoczna jest gwiazda nowa V1405 Cas.
Tym razem opis tego, co dzieje się na nocnym niebie warto zacząć od nieba porannego. W pierwszej części tygodnia poranne niebo ozdobi naturalny satelita Ziemi w fazie cienkiego sierpa. Przez nów Księżyc przejdzie w sobotę 10 lipca kwadrans po 5 naszego czasu i potem przeniesie się na niebo wieczorne. Srebrny Glob zaczął tydzień w gwiazdozbiorze Barana, niedaleko jego granicy z gwiazdozbiorem Byka. Tego ranka księżycowa tarcza pokazywała fazę 21%.
Trzy następne poranki Księżyc spędzi w gwiazdozbiorze Byka. We wtorek 6 lipca godzinę przed wschodem Słońca sierp jego tarczy zwęzi się do 14% i zajmie pozycję 6° na południe od Plejad. Coraz lepiej widoczne Plejady również są oznaką, że najdłuższy dzień roku jest już za nami i powoli zbliża się jesień. O godzinie podanej na mapce dla tego dnia Księżyc wzniesie się na wysokość 15°. Kolejnego ranka bardzo cienki już sierp Srebrnego Globu pokaże fazę zaledwie 8% i o świcie dotrze na wysokość około 10° ponad widnokrąg. 5° na południe od Księżyca (na godzinie 5 względem niego) pokaże się Aldebaran, najjaśniejsza gwiazda Byka. W czwartek 8 lipca o tej samej porze Księżyc zbliży się do Słońca o kolejne kilkanaście stopni, zmniejszając fazę do jednych 4%. O opisywanej porze Księżyc pokaże się na wysokości mniej więcej 5°, przechodząc między gwiazdami El Nath (β Tau) i ζ Tau, czyli gwiazdami stanowiącymi rogi Byka. Do południowego rogu Byka zabraknie Srebrnemu Globowi niecałe 3°. Niecałe 15′ dalej w tym samym kierunku znajdzie się planeta Merkury.
Pierwsza planeta od Słońca w minioną niedzielę osiągnęła swoją maksymalną elongację zachodnią, oddalając się od Słońca na ponad 21°. Niestety na naszych szerokościach geograficznych nachylenie ekliptyki spowoduje, że do opisywanego momentu planeta zdąży się wznieść na mniej niż 3° ponad widnokrąg. Dlatego, aby mieć szansę na dostrzeżenie Merkurego, potrzebna jest stabilna atmosfera i głęboko odsłonięta linia widnokręgu. Planeta pozostanie widoczna jeszcze przez kilkanaście dni, ale utrzyma niekorzystne warunki widoczności. Przez cały ten okres jasność planety stopniowo się zwiększy od +0,5 na początku tego tygodnia, poprzez -0,2 magnitudo na jego koniec, do -0,9 magnitudo pod koniec przyszłego tygodnia. Jednocześnie tarcza planety zmniejszy średnicę z 8 do 6″ i zwiększy fazę z 37 do 76%.
Po przejściu na niebo wieczorne Księżyc pokaże się już w niedzielę 11 lipca. Godzinę po zachodzie Słońca od nowiu Księżyca minie ponad 41 godzin i jego tarcza do tego momentu zdąży zwiększyć fazę do 3%. Znów jednak jego dostrzeżenie w tym momencie nie jest proste, gdyż zajmie on pozycję na wysokości zaledwie 2° i może okazać się, że nie da się go wyłowić z tła nieba bez lornetki. Do odszukania Księżyca pomocna może okazać się planeta Wenus, która — jako obiekt gwiazdowy — jest lepiej widoczna na podobnej wysokości nad widnokręgiem. Księżyc należy szukać 8° na lewo od Wenus.
Wcześniej, od poniedziałku do niedzieli można obserwować zbliżanie się planety Wenus do planety Mars. W poniedziałek 5 lipca obie planety przedzielał dystans 5°, który do niedzieli 11 lipca zmniejszy się do około 1°. Oczywiście mimo małej wysokości nad widnokręgiem planetę Wenus powinno dać się dostrzec dość łatwo, gdyż jej jasność wynosi -3,8 magnitudo. Mała jest również średnica tarczy planety, wynosząca 12″. Duża jest tylko faza tarczy, około 88%. Jasność Marsa spadła już do +1,8 wielkości gwiazdowej, a zatem może okazać się, że nie przebije się ona przez tło nieba i nie da się dostrzec bez lornetki.
Do opozycji dwóch największych planet Układu Słonecznego pozostało kilka tygodni i obie osiągnęły już rozmiary i jasności bliskie maksymalnych w tym sezonie obserwacyjnym. Planeta Saturn pojawia się na nieboskłonie niewiele po godzinie 22 i przez południk lokalny przechodzi nieco ponad 4 godziny później, wznosząc się na wysokość około 20°. Do końca tygodnia Saturn zwiększy odległość do gwiazdy θ Cap do prawie 2,5 stopnia. Planeta świeci z jasnością +0,3 magnitudo, przy średnicy tarczy ponad 18″. Tytan, największy i najjaśniejszy księżyc planety przez maksymalną elongację przejdzie we wtorek 6 lipca. Tym razem jest to elongacja wschodnia. Tytan oddala się wtedy od swojej planety macierzystej na 10 jej średnic.
Planeta Jowisz wschodzi niecałą godzinę po Saturnie, kreśląc swoją pętlę na pograniczu gwiazdozbiorów Wodnika i Koziorożca. Jowisz przez południk lokalny przechodzi około godziny 4, a zatem niewiele przed wschodem Słońca, wznosząc się wtedy na wysokość ponad 26°. Do końca tygodnia planeta zwiększy jasność do -2,6 wielkości gwiazdowej, a średnica jej tarczy urośnie do 47″. Przy takiej średnicy już nieduża lornetka wystarczy do prób dostrzeżenia na niej pasów.
W układzie księżyców galileuszowych planety w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):
• 5 lipca, godz. 1:48 – Kalisto chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 5 lipca, godz. 3:24 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 6 lipca, godz. 0:42 – Io chowa się w cień Jowisza 19″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 6 lipca, godz. 1:08 – wyjście Europy zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 6 lipca, godz. 4:02 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 6 lipca, godz. 22:57 – od wschodu Jowisza Io i jej cień na tarczy planety (w III ćwiartce),
• 7 lipca, godz. 0:14 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 7 lipca, godz. 1:14 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 10 lipca, godz. 22:41 – od wschodu Jowisza cień Ganimedesa na tarczy planety (na południku centralnym),
• 11 lipca, godz. 0:20 – zejście cienia Ganimedesa z tarczy Jowisza,
• 11 lipca, godz. 0:28 – wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza (na III ćwiartkę),
• 11 lipca, godz. 4:02 – zejście Ganimedesa z tarczy Jowisza,
• 11 lipca, godz. 4:22 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza (na III ćwiartkę).

Warto zwrócić uwagę na noc z soboty 10 lipca na niedzielę 11 lipca. Wtedy od wschodu największej planety Układu Słonecznego najpierw na tarczy Jowisza pokaże się cień Ganimedesa, a następnie jego właściciel.
Również na tle gwiazdozbioru Wodnika, jakieś 17° na północny wschód od Jowisza swoją pętlę na niebie kreśli planeta Neptun, która również szykuje się do opozycji. Przejdzie przez nią we wrześniu. Tak samo, jak Saturn i Jowisz Neptun także porusza się ruchem wstecznym, mniej więcej 6° na północny wschód od gwiazdy 4. wielkości φ Aquarii. Sama planeta świeci blaskiem +7,9 magnitudo i przy nieobecności Księżyca można dostrzec ją przez lornetkę. Niestety w jej bezpośredniej bliskości nie ma wyraźnie jaśniejszych od niej gwiazd, które mogą służyć za pomoc w jej odszukaniu. Neptun pokazuje się na nieboskłonie po godzinie 23 i do godziny pokazanej na mapce zdąży zwiększyć wysokość do prawie 15°.
Przez całą noc na pograniczu gwiazdozbiorów Kasjopei i Cefeusza widoczna jest gwiazda nowa V1405 Cas. O godzinie podanej na mapce nowa zajmuje pozycję na wysokości 65°, a zatem jest znakomicie widoczna z naszych szerokości geograficznych. Zwłaszcza w takim okresie jak najbliższe kilkanaście dni, gdy w jej obserwacjach nie przeszkadza Księżyc. Jasność nowej w ostatnich dniach raz rośnie, to znowu spada, ale utrzymuje się na poziomie między +7 a +7,5 magnitudo. Do oceniania jej jasności bardzo dobrze nadaje się mapka wygenerowana na stronie AAVSO.
Znacznie bliżej widnokręgu, gdyż na wysokości kilkunastu stopni o tej samej porze przebywa planeta Uran. W lipcu rozpoczyna się sezon obserwacyjny również dla tej planety, choć do jej opozycji pozostały jeszcze cztery miesiące. W tym sezonie obserwacyjnym planeta kreśli swoją pętlę niedaleko świecącej z jasnością +5,8 magnitudo gwiazdy o Ari. Jasność planety wynosi +5,7 wielkości gwiazdowych, czyli oba ciała świecą prawie tak samo intensywnie i można je ze sobą pomylić. W zeszłym tygodniu Uran przeszedł 11′ od o Ari, a do końca tego tygodnia dystans między nimi zwiększy się do prawie 0,5 stopnia. O godzinie 2 Uran zajmuje pozycję na wysokości 11°.

Animacja pokazuje położenie Księżyca i planety Merkury w końcu pierwszej dekady lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło StarryNight

Animacja pokazuje położenie planet Wenus i Mars w końcu pierwszej dekady lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło StarryNight

Mapka pokazuje położenie Saturna, Jowisza i Neptuna w końcu pierwszej dekady lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło StarryNight

Mapka pokazuje położenie Urana oraz gwiazdy nowej V1405 Cas w końcu pierwszej dekady lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło StarryNight
https://astronet.pl/na-niebie/niebo-w-k ... 2021-roku/
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w końcu pierwszej dekady lipca 2021 roku.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w końcu pierwszej dekady lipca 2021 roku2.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w końcu pierwszej dekady lipca 2021 roku3.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w końcu pierwszej dekady lipca 2021 roku4.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w końcu pierwszej dekady lipca 2021 roku5.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 13 Lip 2021, 10:16

Niebo na początku drugiej dekady lipca 2021 roku
2021-07-13. Ariel Majcher
W niedzielę Księżyc zasygnalizował powrót na niebo wieczorne, a rozgości się na nim w pełni w najbliższych dniach. Niestety ekliptyka w lipcu zmienia nachylenie do wieczornego widnokręgu na niekorzystne, stąd Srebrny Glob nie wzniesie się zbyt wysoko ponad horyzont. Do niedzieli 18 lipca Księżyc odwiedzi planety Wenus i Mars oraz gwiazdozbiory Lwa, Panny i Wagi. Mars żegna się z nami na kilka miesięcy, bo ze względu na nisko nachyloną ekliptykę zniknie w zorzy wieczornej. Ostatnim akcentem widoczności Czerwonej Planety jest spotkanie z lepiej widoczną tylko dzięki większej jasności planetą Wenus.. W drugiej części nocy można obserwować cztery ostatnie planety Układu Słonecznego oraz gwiazdę nową V1405 Cas.
Ostatniego dnia minionego tygodnia Księżyc powrócił na niebo wieczorne po nowiu, świecąc w fazie cienkiego sierpa. Niestety ekliptyka o tej porze doby tworzy już mały kąt z linią horyzontu, stąd Księżyc po zachodzie Słońca nie pokaże się wyżej, niż kilkanaście stopni nad nią. Nieco poprawia sytuację fakt, że Srebrny Glob znajduje się obecnie na północ od ekliptyki, ale do końca tygodnia przetnie ją i przeniesie się na południe od niej. W przyszłym tygodniu, wędrując przez gwiazdozbiory Skorpiona, Wężownika i Strzelca Księżyc osiągnie prawie swoje maksymalne możliwe położenie południowe, przekraczając równoleżnik -26° deklinacji.
Na razie jednak naturalny satelita Ziemi zaczął tydzień w gwiazdozbiorze Lwa, do którego w zeszły weekend przeszły też planety Wenus i Mars. W poniedziałek 12 lipca godzinę po zachodzie Słońca dwie najbliższe planetarne sąsiadki Ziemi zajmowały pozycję na wysokości niecałych 3°, świecąc niewiele ponad 0,5 stopnia od siebie. Księżyc znajdował się 5° od pary planet, prezentując tarczę w fazie 8%. 8° na lewo od Księżyca można było dostrzec Regulusa, najjaśniejszą gwiazdę Lwa. Dobę później faza księżycowej tarczy urośnie do 14% i przeniesie się ona wgłąb gwiazdozbioru Lwa, świecąc na wysokości 10°, jakieś 7° na wschód od Regulusa. Planety Wenus i Mars zbliżą się do siebie jeszcze bardziej, na mniej niż 0,5 stopnia. Potem Wenus zacznie się oddalać od Marsa i do niedzieli 18 lipca dystans między planetami zwiększy się do 3°. Jednocześnie Wenus zbliży się do Regulusa na odległość 4°.
O ile odnalezienie Wenus, jeśli tylko niebo stanie się wolne od chmur i przejrzyste oraz nie przesłonią jej jakieś elementy krajobrazu nie powinno sprawić kłopotu, gdyż planeta świeci z dużą jasnością -3,8 magnitudo, to odnalezienie Marsa nie jest już takie proste i może nie udać się bez lornetki, czy teleskopu, bowiem jasność czwartej planety od Słońca, to tylko +1,8 magnitudo. Czerwona Planeta świeci ponad 70 razy słabiej, niż podczas opozycji w październiku zeszłego roku.
W kolejnych dniach Księżyc powędruje dalej, stopniowo zwiększając swoją fazę i jasność. W środę 14 lipca jego tarcza pokaże fazę 23% i pokaże się 8° pod Denebolą, drugą co do jasności gwiazdą Lwa, położoną na czubie tworzącego główną figurę Lwa „żelazka”.
Następne trzy dni Srebrny Glob spędzi w gwiazdozbiorze Panny. W tym czasie faza jego tarczy urośnie od 33% w czwartek 15 lipca do 55% w sobotę 17 lipca (I kwadra przypada w sobotę 11 minut po południu naszego czasu). W piątek i sobotę Księżyc odwiedzi Spikę, najjaśniejszą gwiazdę Panny, zbliżając się doń najpierw na odległość 9, a następnie 7,5 stopnia.
Ostatniej nocy tygodnia naturalny satelita Ziemi wejdzie do gwiazdozbioru Wagi, zlbiżając się do drugiej co do jasności gwiazdy konstelacji, choć oznaczanej na mapach nieba grecką literą α, gwiazdy Zuben Elgenubi. O godzinie podanej na mapce dla tego dnia Księżyc pokaże tarczę oświetloną w 66%, a do α Lib zabraknie mu 1°.
Już prawie całą noc nad widnokręgiem spędziają planety Saturn i Jowisz. Do opozycji pierwszej z nich zostały 3 tygodnie, do opozycji drugiej — trzy tygodnie więcej. O godzinie podanej na powyższej mapce Saturn jest bliski górowania na wysokości 20°. Jowisz przecina południk lokalny 80 minut później i 6° wyżej. Obie planety poruszają się ze wschodu na zachód, ale Jowisz robi to nieco szybciej, gdyż krąży bliżej Słońca i powoli dogania Saturna. Do końca tygodnia dystans między tymi planetami spadnie poniżej 20°. Planeta Saturn świeci z jasnością +0,3 wielkości gwiazdowej, jej tarcza zaś ma średnicę 18″. Jowisz świeci blaskiem -2,6 wielkości gwiazdowej, przy średnicy tarczy o prawie 30″ większej od Saturna. Maksymalna elongacja Tytana przypada w środę 14 lipca. Tym razem jest to elongacja zachodnia.
Natomiast w układzie księżyców galileuszowych Jowisza w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):
• 12 lipca, godz. 22:46 – Europa chowa się w cień Jowisza, 29″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 12 lipca, godz. 23:48 – wejście cienia Kalisto na tarczę Jowisza (na III ćwiartkę),
• 13 lipca, godz. 2:38 – Io chowa się w cień Jowisza, 18″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 13 lipca, godz. 3:30 – wyjście Europy zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 13 lipca, godz. 4:38 – zejście cienia Kalisto z tarczy Jowisza,
• 13 lipca, godz. 23:48 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 14 lipca, godz. 0:42 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 14 lipca, godz. 2:08 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 14 lipca, godz. 3:00 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 14 lipca, godz. 3:12 – minięcie się Ganimedesda (N) i Kalisto w odległości 11″ 135″ na zachód od tarczy planety,
• 15 lipca, godz. 0:14 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 18 lipca, godz. 0:40 – wejście cienia Ganimedesa na tarczę Jowisza,
• 18 lipca, godz. 3:56 – wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza,
• 18 lipca, godz. 4:32 – zejście Ganimedesa z tarczy Jowisza,

W podobnej odległości, do odległości między Jowiszem a Saturnem, tylko na północny wschód od największej planety Układu Słonecznego swoją pętlę na niebie kreśli planeta Neptun, która również zbliża się do opozycji. Przejdzie przez nią we wrześniu. Lepszym punktem odniesienia przy poszukiwaniu Neptuna jest jednak gwiazda 4. wielkosci φ Aquarii, do której Neptunowi brakuje 5,5 stopnia. Niestety w bezpośredniej bliskości ostatniej planety Układu Słonecznego nie ma w tym roku jasnych gwiazd. Obecnie planeta mija jaśniejszą od niej samej o 0,5 magnitudo gwiazdę o oznaczeniu katalogowym HD 221801, zbliżając się doń na 4′. Stąd oba ciała niebieskie można pomylić ze sobą. Aby tego uniknąć, należy pamiętać, że Neptun przejdzie na południe od wspomnianej gwiazdy, a ponadto planeta ma barwę niebieskawą, gwiazda zaś ma typ widmowy F3, a zatem barwę zółto-białą. Neptun świeci z jasnością +7,8 magnitudo, stąd do jego dostrzeżenia potrzebna jest lornetka oraz bezksiężycowe niebo, które w tym tygodniu jeszcze takie pozostanie.
W gwiazdozbiorze Barana mieszka obecnie planeta Uran, która znajdzie się po przeciwnej stronie Ziemi niż Słońce w listopadzie. Uran pojawia się na nieboskłonie przed godziną 1, a godzinę później wznosi się na wysokość 15° nad wschodnią częścią widnokręgu. Uran świeci z jasnością +5,8 wielkości gwiazdowej i wędruje obecnie niedaleko dwóch gwiazd podobnej jasności o i σ Arietis. Można z nimi planetę pomylić, dlatego przed próbą odszukania Urana warto sprawdzić, gdzie dokładnie jest w tym momencie planeta względem obu gwiazd. W tym przypadku nie pomoże typ widmowy gwiazd, dyż pierwsza z wymienionych gwiazd ma typ widmowy B9, druga zaś — B7. Są to zatem gwiazdy barwy błękitnej, podobnej do barwy Urana.
Wysoko nad Uranem o tej samej porze przebywa na niebie długo już widoczna nowa V1405 Cas. O godzinie podanej na mapce wznosi się ona na wysokość ponad 60° nad północno-wschodni widnokrąg. Warto zatem wykorzystać najbliższe dni, kiedy Księżyc jeszcze nie przeszkodzi w jej obserwacjach, na odszukanie nowej. Jest to o tyle łatwe, że znajduje się ona niecałe 0,5 stopnia od jasnej gromady otwartej gwiazd M52. Niestety po okresie wahań blasku wydaje się, że nowa zaczyna wreszcie słabnąć. Obecnie jej blask ocenia się na mniej niż +8 magnitudo. Do odszukania, a potem oceniania blasku nowej dobrze nadaje się mapka, wykonana na stronie AAVSO.
Animacja pokazuje położenie Księżyca oraz planet Wenus i Mars na początku drugiej dekady lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie planet Saturn, Jowisz i Neptun na początku drugiej dekady lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie planety Uran i nowej V1405 Cas na początku drugiej dekady lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

https://astronet.pl/na-niebie/niebo-na- ... 2021-roku/
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo na początku drugiej dekady lipca 2021 roku.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo na początku drugiej dekady lipca 2021 roku2.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo na początku drugiej dekady lipca 2021 roku3.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo na początku drugiej dekady lipca 2021 roku4.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 22 Lip 2021, 19:45

Niebo na początku trzeciej dekady lipca 2021 roku
2021-07-21. Ariel Majcher
W środę 21 lipca Słońce przejdzie do gwiazdozbioru Raka, natomiast w piątek 23 lipca przetnie równoleżnik 20° deklinacji. Tym samym kończy się dwumiesięczny okres najdłuższych dni i najkrótszych nocy, a tempo skracania się dnia i wydłużania nocy przyspieszy. W ciągu następnego miesiąca wysokość Słońca nad widnokręgiem zmniejszy się o ponad 10°, a dzień skróci się o ponad 2 godziny. Najbliższe noce rozświetli silny blask Księżyca w okolicach pełni. Po przeciwnej stronie Ziemi niż Słońce Srebrny Glob znajdzie się w sobotę 24 lipca rano naszego czasu. Jednocześnie Księżyc spotka się z planetą Saturn, która przejdzie przez opozycję względem Słońca 2 sierpnia. Dwa dni wcześniej Księżyc zakryje gwiazdę Nunki, najjaśniejszą gwiazdę północnej części Strzelca. Wieczorem nisko nad zachodnim horyzontem można obserwować planetę Wenus, Mars jest niedaleko, ale ginie już w zorzy wieczornej. W drugiej części nocy wysoko nad widnokręgiem przebywają planety Neptun i Uran oraz gwiazda nowa V1405 Cas, ale w ich obserwacjach przeszkodzi silny blask Księżyca. Trwają jeszcze sezony na obserwacje obłoków srebrzystych i łuku okołohoryzontalnego, ale granica widoczności pierwszego z wymienionych zjawisk przesuwa się systematycznie na północ, drugiego zaś — na południe.
Na wieczornym niebie po Księżycu, którego można łatwo dostrzec nawet w dzień pierwsza pojawia się planeta Wenus. Oddaliła się ona od Słońca już na 30°, ale niekorzystne nachylenie ekliptyki do widnokręgu sprawia, że na naszych szerokościach geograficznych godzinę po zachodzie Słońca Wenus zajmuje pozycję na wysokości niecałych 3° świecąc z jasnością -3,9 wielkości gwiazdowej. Obecnie tarcza Wenus ma średnicę 12″ i fazę około 84%. W środę 21 lipca planeta przejdzie zaledwie 1° na północ od Regulusa, najjaśniejszej gwiazdy Lwa.
Do niedzieli 25 lipca Wenus zwiększy dystans do planety Mars z 4 do 7°. Czerwona Planeta świeci znacznie słabiej od Wenus, blaskiem +1,8 magnitudo, dlatego na naszym niebie ginie w zorzy wieczornej. Żeby dostrzec tę planetę trzeba udać się bardziej na południe. Już w basenie Morza Śródziemnego różnica w widoczności czwartej planety od Słońca jest wyraźna.
Księżyc zaczął tydzień na pograniczu gwiazdozbiorów Wagi i Skorpiona, prezentując tarczę w fazie 76%. 4° na wschód od jego tarczy znajdowały się gwiazdy Graffias i Dschubba, czyli najbardziej na północny zachód jasne gwiazdy Skorpiona. Dobę później księżycowa tarcza zwiększy fazę do 86% i przesunie się na pozycję 5° na północny wschód od gwiazdy Antares.
Kolejne trzy noce naturalny satelita Ziemi spędzi w gwiazdozbiorze Strzelca, zwiększając oświetlenie tarczy od 93% w środę, poprzez 98% w czwartek do 100% w piątek. Szczególnie warto przyjrzeć się Księżycowi w nocy z czwartku 22 lipca na piątek 23 lipca, gdy jego tarcza zakryje świecącą z jasnością obserwowaną +2 magnitudo gwiazdę Nunki. Niestety ze względu na bardzo duży blask Księżyca zarówno zakrycie, jak i odkrycie nastąpi w zasadzie przy jasnym brzegu tarczy Srebrnego Globu. Całe zjawisko da się obserwować z południowo-zachodniej Azji, północno-wschodniej Afryki oraz z południowo-wschodniej części Europy (na mapce pętle cyjanowe oznaczają zakrycie podczas wschodu — obszar lewy — i zachodu — obszar prawy — Księżyca; czerwona linia przerywana – zakrycie podczas dnia; linia niebieska – zakrycie podczas zmierzchu, linia biała – zakrycie w trakcie nocy). Przez Polskę przejdzie północna granica zakrycia, a na linii od Łeby, poprzez Tczew, Iławę, Ciechanów, Mińsk Mazowiecki, Chełm po Hrubieszów dojdzie do zakrycia brzegowego. Zakrycie zacznie się w momencie zachodu Słońca, około godziny 20:40, zaś odkrycie — od kilku do kilkudziesięciu minut później, w zależności od odległości od granicy zakrycia. Jasne tło nieba i bardzo duża faza Księżyca oznacza konieczność korzystania z teleskopu mimo dużej jasności gwiazdy.
Dwie ostatnie noce tygodnia Księżyc ma zarezerwowane na odwiedziny gwiazdozbioru Koziorożca. W nocy z soboty 24 lipca na niedzielę 25 lipca tarcza naturalnego satelity Ziemi zmniejszy fazę do 99% i przejdzie jakieś 5° od Saturna. Dobę później Księżyc zmniejszy fazę o kolejne 3% i dotrze na odległość 5° do Jowisza. Pierwsza z wymienionych planet jest już prawie w opozycji, przez którą przejdzie na początku sierpnia, do opozycji Jowisza został natomiast jeszcze miesiąc. Saturn pojaśniał do +0,2 wielkości gwiazdowej, a średnica jego tarczy przekroczyła 19″. Maksymalna elongacja Tytana, tym razem wschodnia, przypada w czwartek 22 lipca.
W układzie księżyców galileuszowych Jowisza w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):
• 20 lipca, godz. 1:22 – Europa chowa się w cień Jowisza, 25″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 20 lipca, godz. 4:32 – Io chowa się w cień Jowisza, 15″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 21 lipca, godz. 1:42 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 21 lipca, godz. 2:28 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 21 lipca, godz. 4:02 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 21 lipca, godz. 4:46 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 21 lipca, godz. 21:56 – od wschodu Jowisza Europa i jej cień na tarczy planety (Europa w III ćwiartce, jej cień na południku centralnym),
• 21 lipca, godz. 23:00 – Io chowa się w cień Jowisza, 14″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 21 lipca, godz. 23:08 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 22 lipca, godz. 0:32 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 22 lipca, godz. 1:59 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 22 lipca, godz. 21:52 – od wschodu Jowisza Io i jej cień na tarczy planety (Io w III ćwiartce, jej cień w II),
• 22 lipca, godz. 22:30 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 22 lipca, godz. 23:12 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 25 lipca, godz. 4:40 – wejście cienia Ganimedesa na tarczę Jowisza (na III ćwiartkę).
W drugiej części nocy do głosu dochodzą dwie ostatnie planety Układu Słonecznego oraz słabnąca gwiazda nowa V1405 Cas. Niestety najbliższe dwa tygodnie nie należą do najlepszego okresu widoczności wspomnianych ciał niebieskich. Szczególnie dotyczy to planet Neptun i Uran, którym najpierw zaszkodzi pełnia Księżyca, a potem przejście Srebrnego Globu blisko nich. Obie planety zbliżają się powoli do swoich opozycji i stopniowo stają się coraz jaśniejsze. Ale, oczywiście, w przypadku tych planet mniej więcej 300 mln km, o które zmienia się ich odległość od nas w ciągu roku stanowi na tyle mały ułamek ich całkowitej odległości od Słońca, że ich jasność w ciągu roku zmienia się o małe kilka dziesiątych magnitudo.
Neptun swoją pętlę w tym roku kreśli mniej więcej 5° na północny wschód od gwiazdy 4. wielkości φ Aquarii. Prawie w połowie odległości między tą gwiazdą a położoną 9° na północny wschód gwiazdą 20 Psc (a szerzej w połowie drogi między grupą gwiazd φ, &khi;, ψ1, ψ2 i ψ3 Aquarii oraz 20, 24, 27, 29, 30 i 33 Psc) znajduje się równoległobok gwiazd 6. i 7. wielkości, który właśnie przecina planeta Neptun w drodze ze wschodu na zachód. Neptun świeci blaskiem +7,8 magnitudo, a zatem najsłabiej z tych czterech gwiazd, ale stanowią one dobry punkt odniesienia przy szukaniu Neptuna. Najpierw należy znaleźć ten układ gwiazd, a przez najbliższe dwa miesiące między jego gwiazdami przebywa ostatnia planeta Układu Słonecznego. Obecnie około 2:00, czyli pod koniec nocy astronomicznej Neptun wznosi się na prawie 30° nad południowo-wschodni widnokrąg.
Planeta Uran swoją pętlę kreśli już ponad 50° na północny wschód od Neptuna w gwiazdozbiorze Barana i jest znacznie łatwiejsza do odnalezienia. Głównie dlatego, że jest o 2 magnitudo jaśniejsza, ale również dlatego, że w tym roku przebywa niedaleko podobnie świecących gwiazd σ i o Arietis, które mogą służyć za uranowe punkty odniesienia. O tej samej porze Uran znajduje się jeszcze nisko, niecałe 20° nad wschodnią częścią nieboskłonu, ale godzinę później jest to już prawie 30° i wciąż jest na tyle ciemno, że Urana powinno dać się dostrzec, czego nie można już wtedy powiedzieć o Neptunie. Noce się już dość szybko wydłużają, a zatem warunki obserwacyjne obu planet szybko się poprawią.
Znacznie wyżej od obu planet położona jest gwiazda nowa V1405 Cas. O godzinie 2 V1405 Cas zajmuje pozycję na wysokości około 70° po wschodniej stronie nieba, na pograniczu gwiazdozbiorów Kasjopei i Cefeusza. Niestety w najbliższych dniach w jej obserwacjach także przeszkodzi duży blask Księżyca bliskiego pełni. Ale warto pamiętać o tej gwieździe w trakcie bezksiężycowych nocy, gdyż według obserwatorów gwiazda ponownie pojaśniała i znowu dobiła do +7 magnitudo! Do odszukania, a potem oceniania jasności nowej można użyć mapki, wykonanej na stronie AAVSO.
Animacja pokazuje położenie planet Mars i Wenus na początku trzeciej dekady lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca oraz planet Saturn i Jowisz na początku trzeciej dekady lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie planet Neptun i Uran oraz nowej V1405 Cas na początku trzeciej dekady lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight


https://astronet.pl/na-niebie/niebo-na- ... 2021-roku/
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo na początku trzeciej dekady lipca 2021 roku.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo na początku trzeciej dekady lipca 2021 roku2.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo na początku trzeciej dekady lipca 2021 roku3.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo na początku trzeciej dekady lipca 2021 roku4.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 27 Lip 2021, 11:20

Niebo w ostatnim tygodniu lipca 2021 roku
2021-07-26. Ariel Majcher
Ostatnie dni lipca są na naszych szerokościach geograficznych również jednymi z ostatnich, w których na północy kraju można dostrzec obłoki srebrzyste, a na południu — łuk okołohoryzontalny. Wkrótce górowanie i dołowanie Słońca wypadnie zbyt nisko i dopiero w trzeciej dekadzie maja przyszłego roku zacznie się kolejny sezon występowania obu zjawisk na polskim niebie. Księżyc pod koniec zeszłego tygodnia przeszedł przez pełnię i dąży obecnie do ostatniej kwadry, świecąc każdej nocy wyraźnie słabiej i przenosząc się jednocześnie na niebo poranne. W poprzednim tygodniu Srebrny Glob minął planety Saturn i Jowisz, w tym zaś zbliży się do planet Neptun i Uran, znacznie przy tym utrudniając ich odnalezienie wśród gwiazd. Wieczorem nisko nad zachodnią częścią nieboskłonu świeci planeta Wenus, nad ranem natomiast wysoko nad wschodnią stroną nieba znajduje się gwiazda nowa V1405 Cas.
Nachylenie ekliptyki do widnokręgu na niebie wieczornym zmieniło się na niekorzystne, stąd pomimo wciąż dużej odległości kątowej Marsa i Wenus od Słońca pierwsza z wymienionych planet jest już niewidoczna, gdyż świeci słabo i ginie w zorzy wieczornej. Wenus jest kilka stopni dalej, jest także o wiele jaśniejsza, a zatem można ją dostrzec krótko po zachodzie Słońca. Godzinę po nim planeta wznosi się na wysokość zaledwie około 3°, ale świeci z jasnością -3,9 magnitudo, dzięki czemu przebija się przez jasne tło nieba. Do końca tygodnia Wenus utrzyma średnicę tarczy 12″, ale faza spadnie do 82%. W przypadku, gdy odnalezienie planety utrudniają przeszkody terenowe, do jej odszukania można wykorzystać Denebolę, czyli drugą co do jasności gwiazdę Lwa, umiejscowioną na wschodnim krańcu głównej figury konstelacji. Denebola o tej samej porze wznosi się na wysokość ponad 15°, a Wenus wędruje mniej więcej 12° pod nią.
Księżyc wschodzi już dobrze po zachodzie Słońca i znika z nieboskłonu już z dnia. Na dziennym niebie przed południem można obserwować jego zbliżanie się do Słońca i zmniejszanie fazy. W nocy z niedzieli 25 lipca na poniedziałek 26 lipca Srebrny Glob pokaże tarczę oświetloną w 95%, przechodząc 5° na południe od Jowisza. 18° na prawo od niego znajdzie się tej nocy planeta Saturn, która w poniedziałek 2 sierpnia przejdzie przez opozycję względem Słońca. W związku z bliskością opozycji planeta porusza się ruchem wstecznym z maksymalną w tym sezonie prędkością kątową 0,5 stopnia na tydzień. Saturn świeci także z największą w tym sezonie jasnością +0,2 wielkości gwiazdowej, ma także największą tarczę o średnicy 19″. Maksymalna elongacja Tytana, tym razem zachodnia, przypada w sobotę 31 lipca. W opozycji Tytan osiąga jasność +8,5 magnitudo, można go zatem dostrzec już przez lornetkę. Do opozycji Jowisza pozostało jeszcze trochę czasu, jego jasność wzrosła już jednak aż do -2,7 wielkości gwiazdowej, a średnica jego tarczy przekracza 48″.

W układzie księżyców galileuszowych Jowisza w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):
• 27 lipca, godz. 4:00 – Europa chowa się w cień Jowisza, 20″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 28 lipca, godz. 3:38 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 28 lipca, godz. 4:12 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 28 lipca, godz. 22:50 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 28 lipca, godz. 23:56 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 29 lipca, godz. 0:28 – wyjście Ganimedesa zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 29 lipca, godz. 0:54 – Io chowa się w cień Jowisza, 12″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 29 lipca, godz. 1:42 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 29 lipca, godz. 2:46 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 29 lipca, godz. 3:44 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 29 lipca, godz. 21:22 – od wschodu Jowisza cień Kalisto na tarczy planety (w II ćwiartce),
• 29 lipca, godz. 22:06 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 29 lipca, godz. 22:16 – minięcie się Io (N) i Kalisto w odległości 8″ 8″ na wschód od tarczy Jowisza,
• 29 lipca, godz. 22:40 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 29 lipca, godz. 22:48 – zejście cienia Kalisto z tarczy Jowisza,
• 29 lipca, godz. 23:14 – wejście Kalisto na tarczę Jowisza,
• 30 lipca, godz. 0:24 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 30 lipca, godz. 0:56 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 30 lipca, godz. 3:42 – zejście Kalisto z tarczy Jowisza,
• 30 lipca, godz. 22:10 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 2 sierpnia, godz. 1:05 – częściowe zakrycie Europy przez Ganimedesa 138″ na zachód od tarczy Jowisza.

Jak widać, najciekawiej będzie w nocy z 29 na 30 lipca, gdy zaraz po wschodzie planety na jej tarczy zastaniemy dwa cienie księżyców galileuszowych, a potem przed jowiszową tarczą przejdą ich właściciele. Już w kolejnym tygodniu dojdzie do jednego z nielicznych możliwych do obserwacji w tym sezonie obserwacyjnym zakrycia jednego księżyca galileuszowego przez drugi.

Po minięciu Jowisza Srebrny Glob powędruje dalej i w środę 28 lipca, mając tarczę oświetloną w 82%, przejdzie 5° od planety Neptun. Gdyby nie było Księżyca na niebie, to Neptun byłby dobrze widoczny całkiem wysoko na niebie, gdyż planeta góruje na wysokości mniej więcej 35°. Niestety silny wciąż blask Księżyca bardzo utrudni obserwacje tej planety, świecącej z jasnością +7,8 wielkości gwiazdowej. W najbliższych prawie 10 tygodniach Neptun jest o tyle łatwy do odnalezienia, że przechodzi przez równoległobok jaśniejszych od niego gwiazd 6. i 7. wielkości. Obecnie planeta znajduje się blisko najsłabiej świecącej gwiazdy o oznaczeniu katalogowym HD 221801 stanowiącej wschodni róg owego równoległoboku i kieruje się ku jego wnętrzu.
Ostatniego dnia lipca po południu naszego czasu Księżyc przejdzie przez ostatnią kwadrę, a rano kolejnego dnia wzejdzie niecałe 3° od planety Uran. Świeci ona z jasnością +5,8 wielkości gwiazdowej, stąd jest o wiele łatwiejsza od odnalezienia od Neptuna. Uran również wędruje obecnie niedaleko gwiazd o podobnej doń jasności o i σ Ari. O godzinie podanej na mapce Księżyc zajmie pozycję na wysokości jakichś 17°, Uran zaś — 2° wyżej.
Znacznie wyżej od Księżyca i planet wznosi się gwiazda nowa V1405 Cas. Na początku tygodnia w jej obserwacjach przeszkodzi silny jeszcze blask Księżyca, jednak im bliżej niedzieli, tym do jego wschodu po zmierzchu zostanie coraz więcej czasu, a tym samym więcej czasu na obserwacje gwiazdy nowej. A warto zwrócić na nią uwagę, gdyż jej jasność rośnie i osiąga już prawie +6 magnitudo! V1405 Cas jest łatwa do odnalezienia niecałe 0,5 stopnia od jasnej gromady otwartej gwiazd M52. Do jej odszukania i oceniania jasności można wykorzystać mapkę wykonaną na stronie AAVSO.
Animacja pokazuje położenie planet Mars i Wenus w ostatnim tygodniu lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca, oraz planet Saturn i Jowisz w ostatnim tygodniu lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca, planet Neptun i Uran oraz nowej V1405 Cas w ostatnim tygodniu lipca 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

https://astronet.pl/na-niebie/niebo-w-o ... 2021-roku/
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w ostatnim tygodniu lipca 2021 roku.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w ostatnim tygodniu lipca 2021 roku2.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w ostatnim tygodniu lipca 2021 roku3.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w ostatnim tygodniu lipca 2021 roku4.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 01 Sie 2021, 11:25

Niebo w sierpniu 2021 - Perseidy, giganty i Mira
2021-08-01.
Od tegorocznego sierpnia na niebie gwiaździstym może się zakręcić w głowie! Przede wszystkim z powodu "spadających gwiazd". Z nieba sypią się Perseidy, a bezksiężycowe noce w terminie maksimum roju stwarzają doskonałe warunki do obserwacji - byle tylko pogoda dopisała... Do tego dochodzą dwa gazowe giganty - Jowisz i Saturn, które właśnie w sierpniu A.D. 2021 są w szczycie swego blasku. A jeśli dodamy jeszcze maksimum Miry, czyli gwiazdy Cudownej, otrzymamy dawno nie spotykaną kumulację. Nic, tylko patrzeć! Po szczegóły zapraszamy do naszego filmowego kalendarza astronomicznego.
Zaczynamy od poranków na początku miesiąca, kiedy "stary" Księżyc przemyka między Hiadami a Plejadami, by 07 sierpnia przed 04:00 ukazać się w postaci wąskiego sierpa poniżej pary Bliźniąt: Kastora i Polluksa nisko nad pn-wsch. horyzontem. Srebrny Glob na tym odcinku wędruje powyżej linii Ekliptyki, co czyni go dość dobrze widocznym zarówno przed, jak i po nowiu, kiedy księżycowy rogalik dołącza do Wenus wieczorem 11 sierpnia. Po zachodzie obojga na niebo wkraczają Perseidy!
O najpopularniejszym roju meteorów powiedzieliśmy już wiele w poprzednich latach, ale warto przypomnieć, że źródłem Perseidów jest kometa 109/P Swift-Tuttle. Jej orbita przecina się z ziemską, co sprawia, że każdego roku w strumień drobin materii pozostawionych przez kometę wpada Ziemia na swej drodze wokół Słońca. Kometarne ziarenka nie większe od grochu pędząc z prędkością ok. 60 km/s wpadają w ziemską atmosferę spalając się w ułamku sekundy, a efektem są tzw. "spadające gwiazdy". Noszą nazwę Perseidów od gwiazdozbioru Perseusza, z którego meteory zdają się rozbiegać po całym niebie. Na Perseidy można polować w zasadzie już od początku sierpnia, ale prawdziwy spektakl zaczyna się po 10-tym. Tegoroczne maksimum przypada 12-go wieczorem naszego czasu. Teoretycznie na czystym, bezksiężycowym niebie mamy szansę ujrzeć nawet kilkadziesiąt meteorów w ciągu godziny, ale konstelacja Perseusza o tej porze jest jeszcze dość nisko nad pn-wsch. widnokręgiem, co mocno redukuje liczbę "spadających gwiazd". W zamian mamy sposobność zaobserwowania odłamków komety 109/P Swift-Tuttle, które - zamiast wpadać pod dużym kątem - bardziej muskają ziemską atmosferę w postaci iskierek kreślących długie kolorowe ślady. Skrajną postacią zjawiska są te zwane z angielska Earth grazers - niezwykle rzadkie, jasne meteory, które w czasie przelotu nie spalają się całkowicie w naszym powietrzu, a "ślizgając się" po nim ostatecznie wracają w przestrzeń kosmiczną.
Stajemy plecami do Perseusza (a jeszcze lepiej - kładziemy się na plecach) i patrzymy wysoko w kierunku pd-zach. - tam, gdzie m.in. świeci Trójkąt Letni złożony z jasnych gwiazd: Wegi z Lutni, Deneba z Łabędzia i Altaira z Orła. To właśnie tamtędy najczęściej mkną "earthgrazery" pojawiające się od zapadnięcia zmroku do północy - i to nie tylko w noc maksimum. Generalnie od 09 do 14 sierpnia mamy duże szanse na ich "upolowanie". Niektóre potrafią rozbłysnąć przewyższając wszystkie obiekty nocnego nieba!
Do najjaśniejszych na tegorocznym sierpniowym należą Jowisz i Saturn. Tak się składa, że obie planety w tym miesiącu zaliczają opozycję. Oznacza to, że są widoczne przez całą noc i świecą w maksimum swego blasku. Saturna (opozycja 02 sierpnia) odnajdziemy na tle konstelacji Koziorożca jako obiekt zerowej wielkości gwiazdowej. O wiele jaśniejszy Jowisz (-2.8 mag., opozycja 20 sierpnia) znajduje się na granicy Koziorożca i Wodnika. Już przez lornetkę dostrzeżemy cztery galileuszowe księżyce Jowisza niczym niepozorne gwiazdki ułożone z nim w linii. A przez teleskop możemy popatrzeć na pasy chmur w jowiszowej atmosferze oraz pierścienie Saturna.
Z księżycowych spotkań warto zaznaczyć jeszcze to 16 sierpnia, kiedy na tle gasnącej zorzy wieczoru oglądamy Księżyc po pierwszej kwadrze wśród gwiazd Skorpiona - z rubinowym Antaresem na czele. Warto popatrzeć przez lornetkę, bo nasz satelita "z profilu" prezentuje się szczególnie atrakcyjnie ukazując plastyczną rzeźbę terenu.
I jeszcze jedno: maksimum Miry Ceti. 18 sierpnia gwiazda Cudowna w konstelacji Wieloryba ma osiągnąć... no właśnie: 2 mag.? 2,5? 3,5? Najczęściej kończy się na tym ostatnim, ale w 2019 roku rozbłysła jaśniej niż zwykle. Jak będzie tym razem? Przekonajmy się - tym bardziej, że to ostatnia szansa na obserwacje maksimum Miry na najbliższych kilka lat. Po raz kolejny taka okazja zdarzy się wieczorami na początku marca 2026 roku. A w międzyczasie Mira dostępna gołym okiem ginąć będzie w blasku naszego Słońca. Teraz zaś szukajmy Wieloryba w drugiej części nocy nad pd-wsch. horyzontem. Obojętnie czy zaskoczy blaskiem, czy "średnim" maksimum - Mira będzie widoczna okiem nieuzbrojonym. Powodzenia na łowach!
Piotr Majewski
NIEBO W SIERPNIU 2021 | Perseidy, giganty i Mira
https://www.youtube.com/watch?v=xem8YIi8eQs

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/ni ... nty-i-mira
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w sierpniu 2021 - Perseidy, giganty i Mira.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 01 Sie 2021, 11:27

Spojrzenie w sierpniowe niebo 2021
2021-08-01.
W drugiej połowie tegorocznych wakacji będziemy korzystać z dobrodziejstw słonecznego nieba. To okres jeszcze długich dni, a krótkich i ciepłych nocy, które niezbyt sprzyjają obserwacjom astronomicznym. Mimo to wiele ciekawych zjawisk będziemy mogli zaobserwować w tym miesiącu, przy czym w drugiej dekadzie sierpnia pojawią się słynne Perseidy.
Postarajmy się wykorzystać wolny czas, a być może pogoda dostosuje się do naszych oczekiwań. W miesiące wakacyjne, na południowo-wschodnim niebie, gdy dobrze się już ściemni (w sierpniu to już około godz. 22), króluje Trójkąt letni. Tworzą go trzy gwiazdy pierwszej wielkości: Deneb, Wega i Altair. Należą one, w kolejności, do gwiazdozbiorów: Łabędzia, Lutni i Orła. W trójkącie tym, najwyżej nad horyzontem, mieści się prawie w całości Łabędź (jego jasne gwiazdy tworzą charakterystyczny krzyż), na prawo i nieco poniżej Lutnia, i u dołu Orzeł. Przez wszystkie te trzy gwiazdozbiory, w ich tle, przebiega Droga Mleczna, czyli nasza Galaktyka. Aby ją na niebie dostrzec, wystarczy tylko sprawne oko i poświęcenie paru chwil w bardzo późny pogodny wieczór, ale z dala od zbędnych miejskich świateł.
Słońce
Słońce w swej „wędrówce” po ekliptyce podąża powoli ku równikowi niebieskiemu, przez co jego deklinacja będzie systematycznie maleć, a w związku z tym dni stawać się będą nieznacznie, ale nieubłaganie coraz krótsze. W Małopolsce 1 sierpnia Słońce wschodzi o godz. 5:09, a zachodzi o godz. 20:22, zatem dzień będzie trwał 15 godzin i 13 minut. Będzie już krótszy od najdłuższego dnia w roku o 70 minut, natomiast 31 sierpnia Słońce wschodzi o godzinie 5:54, a zachodzi o 19:26, czyli będzie nam świeciło przez 13 godzin i 32 minuty: zatem przez sierpień ubędzie nam dnia aż o 101 minut.
W międzyczasie Słońce w wędrówce wśród znaków Zodiaku przejdzie rankiem 23 sierpnia o godz. 6:29 ze znaku Lwa w znak Panny. Jeśli zaś chodzi o aktywność magnetyczną Słońca, to utrzymuje się ona nadal na dość niskim poziomie. Nieco zwiększona, w jego 25 cyklu aktywności, może wystąpić pod koniec sierpnia, czego widomą oznaką będzie niewielki wzrost ilości plam i rozbłysków w fotosferze Słońca. Natomiast zawsze należy się liczyć z niespodziankami z jego strony, co być może zaowocuje możliwością zaobserwowania, nawet w Małopolsce, zorzy polarnej.

Księżyc
Księżyc natomiast rozpocznie i zakończy ten miesiąc po ostatniej kwadrze i w apogeum, czyli najdalej Ziemi. Kolejność jego faz w sierpniu będzie następująca: nów 08 VIII o godz. 15:50, pierwsza kwadra 15 VIII o godz. 17:20, pełnia 22 VIII o godz. 14:02 i ostatnia kwadra 30 VIII o godz. 09:13. W apogeum (najdalej od Ziemi) znajdzie się Księżyc 2 VIII o godz. 10 i 30 VIII o godz. 04, natomiast w perygeum (najbliżej Ziemi) będzie 17 VIII o godz. 11. Ponadto Księżyc będzie w koniunkcji z planetą Uran 1 VIII i 28 VIII, z Marsem 10 VIII, z Wenus 11 VIII, z Saturnem 20 VIII, z Jowiszem 22 VIII, i z Neptunem 24 VIII. Polecam konfigurację rożka młodego Księżyca z Marsem i Wenus na niebie zachodnim, w zorzy wieczornej. Oby nam pogoda dopisała.
Widoczność planet
Merkurego będzie można obserwować na wieczornym niebie w drugiej połowie sierpnia. Wieczorem 19 VIII zbliży się na niebie do Marsa, jednak ich maksymalne zbliżenie nie będzie u nas widoczne. Natomiast Wenus coraz lepiej gra rolę Gwiazdy Wieczornej – tak, że z końcem miesiąca zachodzi dopiero 1,5 godziny po Słońcu, a ponadto szykuje się już powoli do roli... pierwszej gwiazdki w Wigilię.

Mars przebywa w Lwie, a po spotkaniu końcem lipca z Regulusem, najjaśniejszą gwiazdą tej konstelacji, przez cały czas pogłębia kąpiel w zorzy wieczornej, by w ostatnich dniach sierpnia zniknąć już w promieniach Słońca. Pojawi się ponownie dopiero w połowie listopada, na niebie porannym.
Jeśli chodzi o gazowe olbrzymy, to w gwiazdozbiorze Koziorożca możemy praktycznie przez całą noc obserwować Jowisza z gromadką galileuszowych księżyców. 20 sierpnia będzie on w opozycji do Słońca. Przed nim, również w tym gwiazdozbiorze, dzielnie kroczy na niebie Saturn przystrojony w pierścienie, które możemy podziwiać już przez niewielką lunetę. Będzie on w opozycji do Słońca już 2 sierpnia, możemy go zatem obserwować na niebie przez całą (pogodną) noc. Uran i Neptun widoczne będą w drugiej połowie nocy, odpowiednio w gwiazdozbiorach Barana i Wodnika. Końcówka wakacji będzie szczególnie dobrym okresem do obserwacji tych planet, w związku z ich przebywaniem nieco bliżej opozycji: Neptun – 14 IX, a Uran - 5 XI. Aby jednak je dostrzec, musimy się posłużyć chociażby lornetką, a najlepiej stosując do obserwacji lunetę. Znalezienie tych planet na niebie ułatwi nam zbliżenie się do nich Księżyca: 24 VIII do Neptuna i 28 VIII do planety Uran.
Inne zjawiska
Od 17 lipca do 24 sierpnia promieniują – znane od stuleci – Perseidy, zwane też łzami św. Wawrzyńca. Główne, rozciągłe ich maksimum wystąpi nocą 12/13 sierpnia. Obserwacjom wieczornym, do godz. 22, będzie nieco przeszkadzał Księżyc podążający do pierwszej kwadry. Zapraszam wieczorem 12/13 sierpnia na Rynek w Niepołomicach, do wspólnych obserwacji tego słynnego roju meteorów – warto bowiem zarwać trochę nocy, aby zobaczyć liczne „spadające gwiazdy”. Dla uświetnienia zakończenia spadku tego roju przewidziane jest 24 sierpnia, w południe, oficjalne otwarcie nowo wybudowanego Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego w Niepołomicach. Nie tylko przy tej okazji, pamiętajmy też o staropolskim przysłowiu: „W sierpniu wszelki zbytek, nie idzie w pożytek”.

Czytaj więcej
• Letnie klejnoty nieba: Lutnia, czyli Lira
• Strona MOA w Miepołomicach

Źródło: MOA/A. Michalec
Opracowanie: Elżbieta Kuligowska
Na zdjęciu: Japetus, satelita Saturna. Źródło: APOD.pl
https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/sp ... niebo-2021
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Spojrzenie w sierpniowe niebo 2021.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 04 Sie 2021, 08:38

Niebo w pierwszym tygodniu sierpnia 2021 roku
2021-08-03. Ariel Majcher
Zaczął się sierpień, czyli pierwszy miesiąc, w którym szybko skraca się dzień i wydłuża noc. 31 sierpnia Słońce na równoleżniku 52°N przebywa nad horyzontem dwie godziny krócej niż na początku miesiąca. Sierpień zacznie się poranną widocznością dążącego do nowiu Księżyca, którego spotkanie ze Słońcem zaplanowane jest w niedzielę 8 sierpnia po południu naszego czasu. Tym razem Księżyc przejdzie kilka stopni nad Słońcem i do zaćmienia nie dojdzie. Ekliptyka na porannym niebie zmienia nachylenie na korzystne, a zatem Srebrny Glob pozostanie widoczny prawie do samego nowiu. Bardzo dobrze zaprezentuje w tym czasie tzw. światło popielate, czyli swoją nocną część, oświetloną światłem odbitym od Ziemi i przejdzie blisko kilku jasnych gwiazd. Na wieczornym niebie o zmierzchu widoczna jest planeta Wenus, a przez prawie całą noc — planety Saturn (opozycja 2 sierpnia) i Jowisz (opozycja 20 sierpnia). Niedaleko Jowisza znajduje się planeta Neptun (opozycja 11 września), a nieco dalej — planeta Uran (opozycja 31 października). Poza planetami dobrze widoczne są: gwiazda nowa V1405 Cas, gwiazda zmienna Mira Ceti, która w sierpniu osiągnie maksimum swojej jasności w tym roku i już świeci bardzo jasno oraz zbliżające się do maksimum aktywności Perseidy.
Planeta Wenus coraz bardziej oddala się od Słońca, ale nachylenie ekliptyki do wieczornego horyzontu jest coraz mniej korzystne. W rezultacie planeta wędruje w lewo wzdłuż widnokręgu, zajmując o zmierzchu pozycję na wysokości mniej więcej 2-3 stopni i zachodzi wkrótce potem. Planeta świeci jasno, choć jest bliska minimum możliwego do osiągnięcia na naszym niebie blasku. Jej jasność wynosi -3,8 wielkości gwiazdowej. Obecnie Wenus ma tarczę o średnicy 13″ i fazie 80%. Jednak bardzo niskie położenie planety nad widnokręgiem znacznie utrudni obserwowanie jej tarczy. Takie położenie nad widnokręgiem sprawia, że Wenus może być zasłaniana przez przeszkody terenowe. Wtedy do wstępnego ustalenia jej położenia na niebie można wykorzystać Denebolę, drugą co do jasności gwiazdę Lwa. Jednak do wyłonienia się Deneboli z zorzy wieczornej trzeba trochę poczekać, gdyż jej jasność wynosi +2,1 magnitudo. Wenus znajduje się obecnie mniej więcej 13° pod Denebolą.
Dwie największe planety Układu Słonecznego są w okresie swojej najlepszej widoczności w tym sezonie obserwacyjnym. Planeta Saturn przeszła przez opozycję względem Słońca w poniedziałek 2 sierpnia, planeta Jowisz uczyni to samo niecałe 3 tygodnie później. W związku z tym obie planety świecą obecnie ze swoją maksymalną jasnością w tym roku, ich tarcze także mają największą średnicę kątową. Obie poruszają się też ruchem wstecznym z maksymalną prędkością kątową. Saturn góruje na wysokości około 20°, Jowisz wznosi się o 5° wyżej. Obie planety dzieli na niebie odległość ponad 19°. Jowisz świeci blaskiem -2,7 magnitudo, przy średnicy tarczy 39″, Saturn natomiast jest o 2,9 magnitudo słabszy, ma też o 30″ mniejszą średnicę kątową. Maksymalna elongacja Tytana, tym razem wschodnia, przypada w sobotę 7 sierpnia.
W układzie księżyców galileuszowych Jowisza też widać zbliżającą się opozycję: księżyce wchodzą w cień planety coraz bliżej brzegu jej tarczy, coraz mniejszy odstęp czasu dzieli też moment wejście cienia danego księżyca na tarczy planety od pojawienia się na jej tle jego właściciela. Po opozycji nastąpi też zmiana kolejności zdarzeń na jowiszowej tarczy. Obecnie księżyce chowają się w cień planety na zachód od jej tarczy, a podczas przejścia na tle tarczy Jowisza najpierw pojawia się cień księżyca, a potem jego właściciel. Po opozycji będzie odwrotnie: do obserwacji staną się możliwe wyjścia księżyców z cienia planety (końce zaćmień) na wschód od tarczy planety, a podczas przejścia na tle tarczy najpierw pojawi się dany księżyc, a dopiero potem jego cień. Stopniowo urośnie odstęp czasu dzielący te wejścia, również wyjście z jowiszowego cienia danego księżyca stopniowo nastąpi coraz dalej od brzegu tarczy planety.
A w tym tygodniu w układzie księżyców galileuszowych Jowisza będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):
• 2 sierpnia, godz. 1:05 – częściowe zakrycie Europy przez Ganimedesa 138″ na zachód od tarczy Jowisza,
• 2 sierpnia, godz. 23:42 – minięcie się Europy (N) i Io w odległości 3″ 118″ na zachód od tarczy Jowisza,
• 4 sierpnia, godz. 22:40 – Ganimedes chowa się w cień Jowisza, 20″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 5 sierpnia, godz. 1:24 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 5 sierpnia, godz. 2:10 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 5 sierpnia, godz. 2:48 – Io chowa się w cień Jowisza, 8″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 5 sierpnia, godz. 3:48 – wyjście Ganimedesa zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 5 sierpnia, godz. 4:16 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 5 sierpnia, godz. 5:02 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 6 sierpnia, godz. 0:02 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 6 sierpnia, godz. 0:24 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 6 sierpnia, godz. 2:20 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 6 sierpnia, godz. 2:42 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 6 sierpnia, godz. 21:16 – Io chowa się w cień Jowisza, 8″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 6 sierpnia, godz. 23:34 – wyjście Europy zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 6 sierpnia, godz. 23:54 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 7 sierpnia, godz. 1:12 – minięcie się Europy (N) i Io w odległości 3″ 27″ na wschód od tarczy Jowisza,
• 7 sierpnia, godz. 4:22 – Kalisto chowa się w cień Jowisza, 32″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 7 sierpnia, godz. 20:45 – od wschodu Jowisza Io i jej cień na tarczy planety (w II ćwiartce),
• 7 sierpnia, godz. 20:48 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 7 sierpnia, godz. 21:08 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 7 sierpnia, godz. 21:25 – minięcie się Europy (N) i Ganimedesa w odległości 4″ 203″ na wschód od tarczy Jowisza,
• 7 sierpnia, godz. 2:34 – minięcie się Kalisto (N) i Ganimedesa w odległości 12″ 145″ na wschód od tarczy Jowisza,
• 7 sierpnia, godz. 4:08 – minięcie się Kalisto (N) i Europy w odległości 10″ 161″ na wschód od tarczy Jowisza.

Jak widać, szczególnie ciekawie będzie w nocy z 4 na 5 sierpnia, gdy początkowo widoczne będą wszystkie księżyce galileuszowe (W tym Kalisto daleko na zachód od swojej planety macierzystej), a potem Europa przejdzie przed tarczą Jowisza, Io i Ganimedes zaś schowają się w jego cień. Wtedy przez jakiś czas do w lornetkach widoczna pozostanie tylko odległa o 8,5 minuty kątowej od Jowisza Kalisto.
Do dostrzeżenia planety Neptun potrzebna jest większa lornetka albo teleskop, gdyż świeci ona blaskiem +7,8 wielkości gwiazdowej, a to uniemożliwia dostrzeżenie jej gołym okiem. Jej poszukiwania można zacząć od znalezienia Jowisza, a następnie trzeba skierować lornetkę lub teleskop około 24° na północny wschód od niego. W najbliższych tygodnia ułatwieniem przy szukaniu ostatniej planety Układu Słonecznego jest fakt, że przechodzi ona przez równoległobok trochę jaśniejszych od niej gwiazd, który pokazany jest we wstawce mapki.
W drugiej części nocy po wschodniej stronie nieba do głosu dochodzi planeta Uran, kreśląca swoją pętlę na tle gwiazdozbioru Barana. Uran wschodzi około godziny 22, aby do świtu wznieść się na ponad 40°. Najwyżej nad widnokręgiem znajduje się już po wschodzie Słońca. Planeta świeci blaskiem +5,8 wielkości gwiazdowej, czyli na granicy widoczności gołym okiem, ale w jej przypadku też lepiej dysponować przynajmniej lornetką. Uran wędruje obecnie niedaleko podobnie doń świecących gwiazd o i σ Ari.
Przez całą noc można za to obserwować gwiazdę nową V1405 Cas, która w momencie pokazanym na mapce wznosi się na ponad 60° i w kolejnych godzinach jeszcze bardziej zbliża się do zenitu. V1405 Cas kontynuuje swoje dynamiczne zachowanie, lecz niestety, tak samo, jak w poprzednich dniach szybko pojaśniała, tak teraz szybko gaśnie. Obecnie jej jasność ocenia się na mniej niż +8 magnitudo, a mogło wydawać się, że ponownie przekroczy granicę widoczności gołym okiem. Do jej odszukania i porównywania jasności z okolicznymi gwiazdami można wykorzystać mapkę wykonana na stronie AAVSO. Na mapce liczby oznaczają jasności gwiazd pomnożone przez 10.
Na pograniczu gwiazdozbiorów Perseusza i Kasjopei, niedaleko znanej pary gromad otwartych gwiazd h i χ Persei znajduje się radiant corocznego roju meteorów Perseidów. Do maksimum ich aktywności pozostał jeszcze ponad tydzień, ale promieniują one już teraz i już teraz można podejmować ich obserwacje. Na początku tygodnia trochę w tym przeszkodzi dość jasna tarcza Księżyca, ale im bliżej niedzieli, tym blask Księżyca stanie się słabszy i spędzi on mniej czasu na nocnym niebie. Około godziny 3, na całkiem jeszcze ciemnym niebie, radiant roju wznosi się na wysokość prawie 70° nad wschodnią częścią nieboskłonu i już teraz można liczyć na przelot meteoru co kilka minut. Wystarczy aparat na statywie wykonujący automatycznie serię takich samych ekspozycji po sobie, by przy odrobinie szczęścia uchwycić przelot jasnego meteoru i rozwiewanej przez wiatry smugi, które następnie można połączyć w efektowną animację.
Znacznie jaśniejsza jest długookresowa gwiazda zmienna Mira Ceti, która około 18 sierpnia osiągnie maksimum swojej jasności. Mira na początku sierpnia wschodzi przed północą, a około godziny 3 (pod koniec nocy astronomicznej) osiąga wysokość prawie 30° nad południowo-wschodnią częścią nieboskłonu. Do maksimum blasku tej gwiazdy zostało jeszcze nieco czasu, a już teraz jej jasność przekracza +2,5 magnitudo! Na dołączonej krzywej blasku jest niewiele punktów, gdyż wiosna i lato jest najgorszym okresem jej widoczności w ciągu roku. Na naszej półkuli i daleko od równika Mira jest wtedy za blisko Słońca. Jej sezon obserwacyjny właśnie się zaczyna i stąd na razie jest niewiele pomiarów jej jasności.
Okres zmienności Miry wynosi 332 dni, a zatem każdego roku data maksimum jasności cofa się o jeden miesiąc. Łatwo policzyć, że następne maksimum przypada w lipcu. Wtedy Mirę da się jeszcze obserwować, choć znacznie niżej niż w sierpniu. W kolejnych latach będzie niestety znacznie gorzej, gdyż maksimum w roku 2023 wypadnie w czerwcu, w roku 2024 – w maju, w 2025 – w kwietniu. W tych latach Mira pozostanie niewidoczna z dużych północnych szerokości geograficznych, gdy będzie najjaśniejsza. Dopiero w roku 2026, gdy maksimum wypadnie w marcu, można liczyć na jej dostrzeżenie gołym okiem na wieczornym niebie. Warto zatem wykorzystać obecne maksimum na jej obserwacje przed kilkuletnią posuchą.
Niewiele przed świtem ozdobą porannego nieba jest Księżyc w fazie cienkiego sierpa. W minioną sobotę 31 lipca Srebrny Glob przeszedł przez ostatnią kwadrę i kieruje się ku nowiu. W poniedziałkowy poranek Księżyc zaprezentował tarczę w fazie 36%, wędrując 7° na południe od Plejad. Na godzinę przed wschodem Słońca Księżyc zajmował pozycję na wysokości mniej więcej 35°. Dobę później jego tarcza zmniejszyła fazę do 27% i przeniosła się do środka gwiazdozbioru Byka. O tej samej porze Srebrny Glob zajmował pozycję niecałe 2° na północ od gwiazdy Ain (ε Tau), najbardziej na północ wysuniętej jasnej gwiazdy Hiad i jednocześnie 5° na północ od Aldebarana. W środę 5 sierpnia Księżyc wciąż nie opuści gwiazdozbioru Byka. Tego ranka księżycowy sierp zwęzi się do 19% i utworzy trójkąt prawie równoramienny z gwiazdami β i ζ Tauri, czyli gwiazdami tworzącymi rogi Byka. Do obu gwiazd zabraknie Księżycowi po około 5°.
Kolejne dwa poranki naturalny satelita Ziemi spędzi w gwiazdozbiorze Bliźniąt. W czwartek 5 sierpnia jego tarcza pokaże sierp w fazie 12%, a do godziny podanej na mapce dla tego dnia zdąży się wznieść na wysokość 20°. Nieco ponad godzinę wcześniej Księżyc zahaczy o północne krańce jasnej gromady otwartej gwiazd M35, a niecałe 3° pod nim pokaże się para gwiazd 3. wielkości Tejat Prior i Tejat Posterior z północno-zachodniej części Bliźniąt. W piątek rano Srebrny Glob dotrze do środka konstelacji, zmniejszając fazę swojej tarczy do zaledwie 6%. Tego dnia Księżyc pojawi się na niebie po godzinie 2 i o świcie osiągnie wysokość mniej więcej 14°. Niecałe 10° na lewo od niego zaprezentuje się para najjaśniejszych gwiazd Bliźniąt, czyli Kastor i Polluks.
Sobota to ostatni poranek z Księżycem przed nowiem. Nów przypada tym razem w niedzielę 8 sierpnia przed godziną 16 naszego czasu, a zatem w sobotę około godziny 4 do spotkania ze Słońcem zostanie Księżycowi 1,5 doby. W momencie pokazanym na mapce dla tego dnia jego sierp zwęzi się do 2% i zajmie pozycję na wysokości 7°. Niskie położenie nad widnokręgiem i jasne tło nieba może spowodować, że tak cienki sierp nie będzie rzucał się w oczy, dlatego w sobotę na polowanie na Księżyc warto zabrać lornetkę. W inne dni oczywiście też warto, gdyż umożliwi ona lepsze obserwacje kraterów na powierzchni Srebrnego Globu, ale w sobotę może to oznaczać znacznie szybsze jego odnalezienie na niebie. Poszukiwania na pewno ułatwią lepiej wtedy widoczne Kastor z Polluksem. Księżyc znajdzie się 6° pod drugą z wymienionych gwiazd.
Animacja pokazuje położenie planety Wenus w pierwszym tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight
Mapka pokazuje położenie planet Saturn, Jowisz i Neptun w pierwszym tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight
Mapka pokazuje położenie planety Uran i gwiazdy nowej V1405 Cas w pierwszym tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight
Mapka pokazuje położenie Miry oraz planet Neptun i Uran w pierwszym tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight
Animacja pokazuje położenie Księżyca w pierwszym tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

https://astronet.pl/na-niebie/niebo-w-p ... 2021-roku/
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w pierwszym tygodniu sierpnia 2021 roku.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w pierwszym tygodniu sierpnia 2021 roku2.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w pierwszym tygodniu sierpnia 2021 roku3.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w pierwszym tygodniu sierpnia 2021 roku4.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w pierwszym tygodniu sierpnia 2021 roku5.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w pierwszym tygodniu sierpnia 2021 roku6.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 11 Sie 2021, 10:04

Niebo w drugim tygodniu sierpnia 2021 roku
2021-08-11. Ariel Majcher
Po zeszłoniedzielnym nowiu Księżyc przeniesie się na niebo wieczorne, dążąc do I kwadry. O tej porze roku i doby jednak ekliptyka jest nachylona niekorzystnie, a dodatkowo Srebrny Glob kieruje się pod nią, stąd nie wzniesie się on wyżej, niż kilkanaście stopni ponad nocny widnokrąg. W pierwszej części tygodnia Księżyc przejdzie blisko planety Wenus i powędruje w kierunku planety Saturn, która wraz z odległym o niecałe 20° Jowiszem świeci przez całą noc. Również od zmierzchu do świtu można obserwować zbliżające się do maksimum swojej aktywności meteory z roju Perseidów oraz słabnącą gwiazdę nową V1405 Cas. W drugiej części nocy natomiast widoczne są planety Neptun i Uran oraz bardzo jasną obecnie gwiazdę Mira Ceti.
Księżyc spotkał się ze Słońcem w niedzielę 8 sierpnia po południu naszego czasu i już w poniedziałek 9 sierpnia, jakieś 28 godzin po nowiu, pokazał się na niebie wieczornym. Do tego czasu jego sierp zwiększy grubość do 2%. Niestety ekliptyka tworzy teraz mały kąt z widnokręgiem, stąd w opisywanym momencie Księżyc znajdował się tylko 1° nad zachodnią częścią nieboskłonu. Jasne tło nieba powodowało, że trudno go było dostrzec bez lornetki.
W dniach 10 i 11 sierpnia Srebrny Glob odwiedzi planetę Wenus, która dąży do październikowej maksymalnej elongacji, ale także padła ofiarą niewielkiego nachylenia ekliptyki do widnokręgu. W tych samych dniach planeta przejdzie z gwiazdozbioru Lwa do Panny i mimo tego, że Wenus oddali się od Słońca już na ponad 35°, to o tej samej porze zajmie pozycję na wysokości zaledwie 3°. Obecnie blask Wenus wynosi -4 wielkości gwiazdowe, przy średnicy tarczy 14″ i fazie około 78%. We wtorek 10 sierpnia tarcza Księżyca miała tarczę w fazie 6% i znajdowała się 9° na prawo od Wenus, dobę później zaś faza księżycowej tarczy urośnie do 12% i zajmie pozycję 5° od drugiej planety od Słońca, na godzinie 11 względem niej.
Srebrny Glob w gwiazdozbiorze Panny spędzi kolejne dwa dni. Warto tutaj odnotować, że w piątek 13 sierpnia 45 minut po zachodzie Słońca pokaże się na wysokości 11° 5° nad Spiką, najjaśniejszą gwiazdą tej konstelacji. W tym momencie faza księżycowej tarczy urośnie do 29%.
Ostatnie dwa dni tygodnia naturalny satelita Ziemi ma zarezerwowane na odwiedziny gwiazdozbioru Wagi. W sobotę 14 sierpnia mający fazę 40% sierp Księżyca dotrze na 5° do gwiazdy Zuben Elgenubi, czyli gwiazdy α w tej konstelacji, choć nie najjaśniejszej w niej. W niedzielę 15 sierpnia o godzinie 17:20 Księżyc przejdzie przez I kwadrę i kilka godzin później pokaże się na tle wschodniej części gwiazdozbioru Wagi. Jakieś 8° na lewo od niego towarzystwa dotrzymają mu jasne gwiazdy tworzące charakterystyczny łuk w północno-zachodniej części Skorpiona z gwiazdami Graffias i Dschubba. Szczególnie na pierwszą z nich warto zwrócić teleskopy, czy nawet lornetki, gdyż jest to układ podwójny o separacji składników 14″, a zatem możliwy do rozdzielenia już nawet w małym sprzęcie optycznym.
W zeszłym tygodniu planeta Saturn przeszła przez opozycję względem Słońca, planeta Jowisz natomiast uczyni to samo w przyszłym tygodniu. Stąd obie planety można obserwować przez całą najciemniejszą część nocy i świecą one obecnie ze swoimi maksymalnymi jasnościami oraz mają największe średnice kątowe w tym sezonie obserwacyjnym. Pierwsza z wymienionych planet kreśli swoją pętlę w gwiazdozbiorze Koziorożca. Od zmiany kierunku ruchu w trzeciej dekadzie maja planeta oddaliła się od gwiazdy θ Cap na prawie 5°. Obecnie blask Saturna wynosi +0,2 wielkości gwiazdowej, a jego tarcza ma średnicę 19″. Rozpiętość pierścieni Saturna wynosi 2,273 średnicy kątowej planety, a zatem osiąga wartość 43″. Tytan, największy księżyc Saturna nie osiągnie w tym tygodniu maksymalnej elongacji, tylko przemieści się z elongacji wschodniej na elongację zachodnią, przechodząc przez koniunkcję dolną ze swoją planetą macierzystą w środę 11 sierpnia. Zbliży się wtedy do Saturna na odległość niewiele przekraczającą 60″.
Planeta Jowisz przebywa na tle gwiazdozbioru Wodnika, lecz w przyszłym tygodniu przemieści się do gwiazdozbioru Koziorożca. Największa planeta Układu Słonecznego świeci na naszym niebie z jasnością -2,9 wielkości gwiazdowej, a jej tarcza zwiększyła średnicę do 49″.
W układzie księżyców galileuszowych Jowisza w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):
• 10 sierpnia, godz. 2:05 – minięcie się Europy (N) i Io w odległości 10″ 118″ na zachód od tarczy Jowisza,
• 12 sierpnia, godz. 2:40 – Ganimedes chowa się w cień Jowisza, 11″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 12 sierpnia, godz. 4:00 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 12 sierpnia, godz. 4:24 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 12 sierpnia, godz. 4:42 – Io chowa się w cień Jowisza, 4″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 13 sierpnia, godz. 1:56 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 13 sierpnia, godz. 2:08 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 13 sierpnia, godz. 4:14 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 13 sierpnia, godz. 4:26 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 13 sierpnia, godz. 22:36 – Europa chowa się w cień Jowisza, 5″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 13 sierpnia, godz. 23:12 – Io chowa się w cień Jowisza, 3″ na zachód od brzegu tarczy planety (początek zaćmienia),
• 14 sierpnia, godz. 1:17 – minięcie się Ganimedesa (N) i Kalisto w odległości 10″ 342″ na wschód od tarczy Jowisza,
• 14 sierpnia, godz. 1:38 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 14 sierpnia, godz. 1:48 – wyjście Europy zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 14 sierpnia, godz. 20:24 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 14 sierpnia, godz. 20:34 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 14 sierpnia, godz. 22:44 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 14 sierpnia, godz. 22:52 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 15 sierpnia, godz. 1:10 – minięcie się Europy (N) i Ganimedesa w odległości 3″ 199″ na wschód od tarczy Jowisza,
• 15 sierpnia, godz. 20:12 – od wschodu Jowisza Europa, Ganimedes i cień Ganimedesa na tarczy planety (w II ćwiartce),
• 15 sierpnia, godz. 20:22 – zejście Europy z tarczy Jowisza i jednoczesne zejścia cienia Ganimedesa z tarczy Jowisza,
• 15 sierpnia, godz. 20:46 – zejście Ganimedesa z tarczy Jowisza,
• 15 sierpnia, godz. 23:57 – minięcie się Europy (N) i Kalisto w odległości 5″ 59″ na zachód od tarczy Jowisza.

Do opozycji powoli zbliża się także planeta Neptun, przejdzie przez nią w połowie września, czyli za miesiąc. Ostatnia planeta Układu Słonecznego znajduje się po przeciwnej stronie gwiazdozbioru Wodnika niż Jowisz i w przyszłym roku zawita do sąsiedniego gwiazdozbioru Ryb. W tym sezonie obserwacyjnym jednak Neptun kreśli swoją pętlę w połowie drogi między dwoma grupami gwiazd: φ, χ, ψ1, ψ2 i ψ3 Aquarii z jednej strony a 20, 24, 27, 29, 30 i 33 Psc z drugiej. Obecnie planeta przecina równoległobok gwiazd 6. i 7. wielkości, kierując się ku jego wnętrzu. Neptun świeci z jasnością +7,8 wielkości gwiazdowej i do jego dostrzeżenia trzeba dysponować lornetką lub teleskopem. Wszystkie cztery tworzące wspomniany równoległobok gwiazdy są jaśniejsze od Neptuna, ale w jego wnętrzu nie ma gwiazd o podobnej do planety jasności, a zatem łatwo ją zidentyfikować.
Kierując wzrok dalej na północny wschód, można natrafić na planetę Uran. W tym celu należy obrócić się o 50° w lewo w stronę gwiazdozbioru Barana. Planeta Uran znajduje się w środkowej części zodiakalnego fragmentu konstelacji. Uran świeci z jasnością +5,8 magnitudo i przebywa niedaleko gwiazd o podobnej doń jasności o i σ Ari. W tym tygodniu Uran utworzy trójkąt równoramienny ze wspomnianymi gwiazdami, utrzymując do obu gwiazd dystans około 1°. Same gwiazdy oddziela na naszym niebie dystans o 40′ większy. Dwie godziny przed wschodem Słońca Uran zajmuje pozycję na wysokości 40° nad południowo-wschodnią częścią nieboskłonu.
20° na południowy zachód od Urana, w sąsiednim gwiazdozbiorze Wieloryba znajduje się słynna gwiazda Mira Ceti, zmieniająca swoją jasność z okresem 332 dni od jasności mniej więcej +2 do mniej więcej +10 magnitudo. Gdy jest najjaśniejsza, jest ona łatwo widoczna gołym okiem, zmieniając wygląd goszczącego ją gwiazdozbioru. Gdy jest jednak najsłabsza, nie da się jej dostrzec za pomocą niedużej lornetki. W tym momencie gwiazda jest bliska swojego maksymalnego blasku i świeci z jasnością +2,5 wielkości gwiazdowej. Jest to wyraźnie więcej od zeszłorocznej jasności, gdy Mira osiągnęła mniej więcej +3 magnitudo. A można przypuszczać, że gwiazda jeszcze nie pokazała wszystkiego w tym sezonie obserwacyjnym. Mira pojawia się na nieboskłonie około północy, a na koniec nocy astronomicznej (mniej więcej godzina 3 obecnie) zajmuje pozycję na wysokości 25° nad południowo-wschodnią częścią widnokręgu.
Blisko maksimum swojej aktywności jest coroczny rój meteorów Perseidów. Jak zawsze największej liczby meteorów z tego roju należy spodziewać się w nocach 12-13 sierpnia. Rój promieniuje jednak od końca lipca i już teraz da się dostrzec całkiem sporo zjawisk. Radiant roju znajduje się niedaleko słynnej podwójnej gromady otwartej gwiazd h i χ Persei i znajduje się w rejonie nieba, który nad Polską nigdy nie zachodzi. Oznacza to, że Perseidy z dużych północnych szerokości geograficznych można obserwować przez całą noc, jak tylko zrobi się odpowiednio ciemno. O godzinie podanej na powyższej mapce radiant wznosi się na wysokości około 60°, a godzinę później, gdy kończy się noc astronomiczna, jest to kolejne 10° wyżej. W tym tygodniu Księżyc jest blisko nowiu i nawet w niedzielę 15 sierpnia zajdzie jeszcze przed północą, a zatem warto wykorzystać najbliższe dni na obserwacje Perseidów, gdyż w ich obserwacjach przeszkodzą tylko chmury i zaświetlenie nieba spowodowane działalnością człowieka.
Jakieś 25° na północny wschód od radiantu Perseidów, po drugiej stronie gwiazdozbioru Kasjopei znajduje się gwiazda nowa V1405 Cas. Jej warunki obserwacyjne są jeszcze lepsze, gdyż gwiazda góruje przed godziną 3 na wysokości około 80°. Niestety wygląda na to, że to już jest koniec okresu dużej jasności nowej. Przez trzy miesiące gwiazda była w zasięgu lornetek, a czasami nawet w granicach widoczności gołym okiem. Teraz jednak jej jasność jest oceniana na mniej niż +8,5 wielkości gwiazdowej i niełatwo już ją odróżnić od okolicznych gwiazd. Żeby zidentyfikować nową, trzeba już niestety uważnie przyjrzeć się jej okolicom.
Animacja pokazuje położenie Księżyca i planety Wenus w drugim tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Saturna, Jowisza i Neptuna w drugim tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight
Mapka pokazuje położenie planety Uran, Miry oraz radiantu Perseidów w drugim tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight
Mapka pokazuje położenie planety Uran, nowej V1405 Cas oraz radiantu Perseidów w drugim tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight
https://astronet.pl/na-niebie/niebo-w-d ... 2021-roku/
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w drugim tygodniu sierpnia 2021 roku.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w drugim tygodniu sierpnia 2021 roku2.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w drugim tygodniu sierpnia 2021 roku3.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w drugim tygodniu sierpnia 2021 roku4.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w drugim tygodniu sierpnia 2021 roku5.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 17 Sie 2021, 08:04

Niebo w trzecim tygodniu sierpnia 2021 roku
2021-08-17. Ariel Majcher
Kończy się drugi miesiąc lata i Słońce szybko kieruje się coraz niżej. Najbliższe noce upłyną w silnym blasku Księżyca dążącego do pełni, który w weekend spotka się z dwiema największymi planetami Układu Słonecznego. Planeta Saturn jest już dwa tygodnie po opozycji, natomiast planeta Jowisz przejdzie przez opozycję w piątek 20 sierpnia. Tuż po zmierzchu widoczna jest przesuwająca się wzdłuż linii horyzontu planeta Wenus, w drugiej połowie nocy zaś można obserwować planety Neptun i Uran. Wysoko nad widnokręgiem całą noc świeci słabnąca nova V1405 Cas, jasne są za to dwie inne gwiazdy zmienne: Mira Ceti oraz nowa powrotna RS Oph, która wybuchła kilka dni temu.
Przygotowując się do nocnych obserwacji od zachodu Słońca, warto zacząć od odszukania planety Wenus, która stopniowo oddala się od Słońca, dążąc do październikowej maksymalnej elongacji wschodniej. Dodane do siebie zmniejszające się nachylenie ekliptyki na naszym niebie oraz skracający się dzień powoduje, że planeta przesuwa się w lewo, zajmując o tej samej porze po zachodzie Słońca prawie stałe położenie nad widnokręgiem. W środkowej Polsce jest to wysokość niecałe 3°, a planeta chowa się za linią widnokręgu niewiele ponad 20 minut później. Przez siedem dni Wenus przesuwa się w kierunku południowym o mniej więcej 5°, czyli więcej od Słońca, które w tym samym czasie przesuwa się w lewo o stopień mniej. Wenus świeci z jasnością -4 wielkości gwiazdowe, a jej tarcza ma średnicę 14″ i fazę 74%.
Zaraz po zachodzie Słońca Wenus pokazuje się na zachodzie, natomiast planety Saturn i Jowisz — na południowym wschodzie. Do obu planet powoli zbliża się Księżyc, który w poniedziałek 16 sierpnia zacznie tydzień w fazie 63% na tle gwiazdozbioru Wężownika, tuż po opuszczeniu gwiazdozbioru Skorpiona. I właśnie do tej drugiej konstelacji należą najjaśniejsze gwiazdy w jego najbliższym otoczeniu. 6° na prawo od Srebrnego Globu znajdzie się łuk gwiazd z północno-zachodniej części Skorpiona, z gwiazdami Graffias i Dschubba, 3,5 stopnia pod nim natomiast mienić na czerwono-pomarańczowo będzie się Antares, najjaśniejsza gwiazda całej konstelacji.
We wtorek 17 sierpnia Księżyc przesunie się do wschodniej części zodiakalnego obszaru Wężownika, zwiększając fazę do 74%. Z południowej Polski niecałe 12° na południe od niego można próbować dostrzec tzw. żądło Skorpiona, czyli gwiazdy Shaula i Lesath. Za to z obszaru całego kraju 20° nad naturalnym satelitą Ziemi można starać się dostrzec gwiazdę nową powrotną RS Ophiuchi. Niestety jasny Księżyc nie ułatwi obserwacji tej gwiazdy, ale pokaże, gdzie mniej więcej się ona znajduje, żeby wrócić do niej za kilkanaście dni, gdy już go na niebie nie będzie. W tym tygodniu RS Oph góruje około godziny 20, osiągając wtedy wysokość mniej więcej 30°.
Gwiazdy nowe, to układy podwójne, składające się z gwiazdy ciągu głównego (czyli spalającej wodór na hel w swoim jądrze, tak samo, jak Słońce) oraz białego karła, czyli końcowego etapu ewolucji gwiazd podobnych do Słońca, które wypaliły już swoje paliwo jądrowe, pozostawiając w jądrze metale o niskiej liczbie atomowej, a mają za małą masę, by przejść cały proces przemiany jądrowej pierwiastków aż do żelaza i skończyć swoje życie w wybuchu supernowej. W takim układzie biały karzeł przechwytuje grawitacyjnie materiał z gwiazdy ciągu głównego. Następnie owa materia tworzy wokół białego karła tzw. dysk akrecyjny, z którego z kolei materia osiada na powierzchni białego karła. Gdy tej materii zbierze się odpowiednio dużo i przekroczona zostaje pewna masa, dochodzi do zapłonu wybuchu termojądrowego, który jest widoczny jako silny rozbłysk. W trakcie takiego wybuchu gwiazda może pojaśnieć nawet milion razy. Nowa powrotna to gwiazda nowa, u której obserwowano więcej niż jeden wybuch.
Taką właśnie gwiazdą jest układ RS Ophiuchi, w którym obserwowano już 6 wybuchów (tegoroczny jest siódmym obserwowanym). RS Oph świeci zazwyczaj jako gwiazda 11 wielkości gwiazdowej, ale kilka dni temu wybuchła i przekroczyła granicę widoczności gołym okiem! Po wybuchu jasność gwiazdy systematycznie spada i obecnie wynosi około +7 magnitudo. RS Oph znajduje się we wschodniej części Wężownika przy granicy z Ogonem Węża, jakieś 4° na północny zachód od gwiazdy 4. wielkości ν Oph (na mapce jest to najjaśniejsza z grupki trzech gwiazd na lewo i w dół od zaznaczonego położenia RS Oph). Do wyszukania nowej i oceniania jej jasności warto wspomóc się mapką, wygenerowaną na stronie AAVSO. Niestety najbliższe dni nie są korzystne dla obserwacji tej gwiazdy ze względu na silną księżycową łunę, ale pod koniec przyszłego tygodnia warunki obserwacyjne się poprawią. Miejmy nadzieję, że do tego czasu gwiazda nie osłabnie zbyt dużo.
Kolejne dwie noce Księżyc spędzi w gwiazdozbiorze Strzelca. W środę 18 sierpnia jego tarcza zaprezentuje fazę 84%, przechodząc między gwiazdami Kaus Borealis (λ Sgr) i φ Sgr. Dobę później Srebrny Glob przeniesie się do wschodniej części Strzelca, zwiększając fazę do ponad 90%.
Piątek 20 sierpnia i sobotę 21 sierpnia naturalny satelita Ziemi odwiedzi gwiazdozbiór Skorpiona. Pierwszego z wymienionych dni Księżyc osiągnie fazę 96% i przejdzie niecałe 5° na południe od Saturna. Następnej nocy faza Księżyca zwiększy się do 100% (pełnia przypada dokładnie w niedzielę 22 sierpnia o 14:02 naszego czasu). Od opozycji Saturna minęło już 2 tygodnie i planeta zaczyna słabnąć. Do końca tygodnia jej blask zmniejszy się do +0,3 wielkości gwiazdowej, tarcza Saturna zaś zmniejszy średnicę do 18″. Maksymalna elongacja Tytana (tym razem zachodnia) przypadła w poniedziałek 16 sierpnia. Jowisz natomiast świeci w tym tygodniu ze swoją maksymalną jasnością, gdyż w piątek 20 sierpnia przejdzie przez opozycję względem Słońca. W związku z tym jego jasność przekroczy -2,7 wielkości gwiazdowej, a tarcza zwiększy średnicę do ponad 49″. Wenus jest daleko od Ziemi i tarczę ma małą, a zatem to Jowisz jest teraz trzecim pod względem rozmiarów kątowych zwartym ciałem Układu Słonecznego na naszym niebie.
W układzie księżyców galileuszowych Jowisza w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):
• 17 sierpnia, godz. 2:12 – minięcie się Ganimedesa (N) i Kalisto w odległości 4″ 310″ na zachód od tarczy Jowisza,
• 17 sierpnia, godz. 4:37 – minięcie się Europy (N) i Io w odległości 2″ 114″ na zachód od tarczy Jowisza,
• 17 sierpnia, godz. 22:35 – minięcie się Europy (N) i Io w odległości 4″ 118″ na wschód od tarczy Jowisza,
• 18 sierpnia, godz. 21:37 – minięcie się Ganimedesa (N) i Io w odległości 4″ 119″ na zachód od tarczy Jowisza,
• 20 sierpnia, godz. 3:52 – jednoczesne wejście Io i jej cienia na tarczę Jowisza,
• 21 sierpnia, godz. 0:37 – minięcie się Europy (N) i Io w odległości 2″ 9″ na zachód od tarczy Jowisza,
• 21 sierpnia, godz. 1:04 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 21 sierpnia, godz. 1:10 – Europa chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 21 sierpnia, godz. 3:24 – wyjście Io z cienia Jowisza < 1" na wschód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 21 sierpnia, godz. 4:08 – wyjście Europy z cienia Jowisza 1″ na wschód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 21 sierpnia, godz. 22:18 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 21 sierpnia, godz. 22:20 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 22 sierpnia, godz. 0:36 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 22 sierpnia, godz. 0:38 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 22 sierpnia, godz. 19:50 – od wschodu Jowisza Europa i jej cień na tarczy planety (w III ćwiartce),
• 22 sierpnia, godz. 20:28 – wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza,
• 22 sierpnia, godz. 20:44 – wejście cienia Ganimedesa na tarczę Jowisza,
• 22 sierpnia, godz. 21:52 – wyjście Io z cienia Jowisza 2″ na wschód od brzegu tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 22 sierpnia, godz. 22:34 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 22 sierpnia, godz. 22:44 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 23 sierpnia, godz. 0:02 – zejście Ganimedesa z tarczy Jowisza,
• 23 sierpnia, godz. 0:22 – zejście cienia Ganimedesa z tarczy Jowisza.

Jak widać na początku tygodnia dzieje się tam niewiele, ale weekend nam to wynagrodzi. Szczególnie w ostatnią noc tygodnia początkowo przez lornetki możliwa do dostrzeżenia zostanie tylko Kalisto, znajdująca się daleko na zachód od Jowisza, a przez teleskopy można będzie dostrzec wędrujące na tle tarczy księżyce Europę i Ganimedesa wraz z ich cieniami. Jednak jeszcze przed północą staną się widoczne pozostałe trzy księżyce galileuszowe.
W drugiej części nocy, gdy planety Saturn i Uran zaczną zbliżać się do linii widnokręgu i ich obrazy teleskopowe zostaną zdegradowane przez drgania naszej atmosfery, coraz wyżej na niebie są dwie ostatnie planety Układu Słonecznego. Wędrująca na tle gwiazdozbioru Wodnika planeta Neptun najwyżej nad horyzontem znajduje się przed godziną 2, wznosząc się na ponad 30°. Planeta dotarła już prawie do środka równoległoboku gwiazd o podobnej doń jasności, który znacznie ułatwia identyfikację planety w teleskopie, czy lornetce. Blask Neptuna wynosi +7,8 magnitudo, co niestety oznacza, że w najbliższych dniach zginie on raczej w księżycowej łunie. Wędrująca przez gwiazdozbiór Barana planeta Uran także zginie w wytwarzanej przez Księżyc łunie, mimo jasności większej o 2 magnitudo. Uran najwyżej nad widnokręgiem przed godziną 7, czyli już w dzień, ale pod koniec nocy astronomicznej (około godziny 3) zajmuje pozycję na wysokości przekraczającej 40°.
Niewiele wcześniej przez południk lokalny przechodzi długookresowa gwiazda zmienna Mira Ceti. Jest ona pierwowzorem całej klasy gwiazd zmiennych, których zmiany blasku polegają przede wszystkim na systematycznym rozdymaniu i kurczeniu się gwiazdy. Mira przechodzi właśnie przez maksimum swego blasku i osiągnęła jasność mniej więcej +2,5 wielkości gwiazdowej, a zatem można ją dostrzec mimo obecności jasnego Księżyca. Około godziny 3 w nocy Mira wznosi się na wysokość prawie 30° ponad południowo-wschodni widnokrąg. Na Mirę łatwo można trafić, przedłużając jeszcze raz odcinek łączący gwiazdę Menkar z gwiazdą δ Ceti.
Znacznie wyżej na nocnym niebie znajduje się gwiazda nowa V1405 Cas, która wybuchła na pograniczu gwiazdozbiorów Kasjopei i Cefeusza, a więc na tle obszaru nieba, który najlepiej w roku widoczny jest pod koniec lata. Około godziny 22:30, gdy niebo jest już ciemne, gwiazda wznosi się na wysokość ponad 60° ponad północno-wschodni widnokrąg. A podczas górowania wznosi się jeszcze 20° wyżej. V1405 Cas powoli słabnie, ale na razie zatrzymała się na jasności mniej więcej +8,5 magnitudo. To sprawia, że do jej dostrzeżenia potrzebna jest większa lornetka lub teleskop. Patrząc na przebieg jej krzywej blasku w ostatnim czasie, nie wiadomo, w którą stronę pójdzie blask nowej. Gwiazda może dalej słabnąć, ale może też pojaśnieć. Na pewno warto jej się przyglądać.

Animacja pokazuje położenie Wenus w trzecim tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca, planet Saturn, Jowisz oraz nowej powrotnej RS Oph w trzecim tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Neptuna i Urana w trzecim tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Urana i nowej V1405 Cas w trzecim tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

https://astronet.pl/na-niebie/niebo-w-t ... 2021-roku/
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w trzecim tygodniu sierpnia 2021 roku.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w trzecim tygodniu sierpnia 2021 roku2.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w trzecim tygodniu sierpnia 2021 roku3.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w trzecim tygodniu sierpnia 2021 roku4.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w trzecim tygodniu sierpnia 2021 roku5.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 24 Sie 2021, 09:50

Spojrzenie we wrześniowe niebo 2021
2021-08-23.
"Gdy wrzesień z pogodą zaczyna, zwykle przez miesiąc pogoda trzyma". To przysłowie budzi w nas nadzieję, iż po gorącym i burzliwym lecie czekać nas będzie czas pięknej, stabilnej i prawdziwie jesiennej pogody. Wrzesień, bogaty w wydarzenia historyczne, związany jest tradycyjnie z powrotem dzieci i młodzieży do szkół lub zdalnej nauki, zaś na niebie to okres równowagi między długością dnia i nocy.
Te ostatnie są już coraz dłuższe i często bezchmurne, co sprzyja obserwacjom astronomicznym. Wiele ciekawych zjawisk będziemy mogli zaobserwować na wrześniowym niebie. Postarajmy się w tym celu wykorzystać, z dala od miejskich świateł, wolny wieczór, aby chociaż przez chwilę spojrzeć w rozgwieżdżone niebo. Podziwiać gołym okiem Drogę Mleczną, rozciągającą się przez cały nieboskłon, od północnego do południowego horyzontu. Niewątpliwie te obserwacje ułatwi nam nowo otwarte, po generalnej przebudowie, Obserwatorium Astronomiczne w Niepołomicach.
Korzystaliśmy, na ile to było możliwe, z uroków lata, a tymczasem - ani nie spostrzegliśmy się, kiedy Słońce w swej wędrówce po ekliptyce systematycznie podążało ku równikowi niebieskiemu, przez co jego deklinacja - czyli wysokość nad równikiem - malała, a w związku z tym dni stawały się nieubłaganie coraz krótsze. Wieczorem 22 września o godzinie 21:21 Słońce znajdzie się na równiku niebieskim - w punkcie Wagi - po czym "przejdzie" z półkuli północnej nieba na południową i tym samym rozpocznie się u nas astronomiczna jesień.
Słońce
W Niepołomicach 1 września Słońce wschodzi o godz. 5:55 a zachodzi o godz. 19:23, natomiast 30 września wschodzi o godz. 6:39 a zachodzi o 18:20, zatem w ciągu tego miesiąca ubędzie nam dnia w Małopolsce o 107 minut! Skutkiem istnienia zjawiska refrakcji w atmosferze ziemskiej wszystkie obiekty na niebie widzimy nieco wyżej, niż są one w rzeczywistości - zatem faktyczne zrównanie długości dnia z nocą będzie dopiero 25/26 września. Ponadto w piątek 24 września planowana jest Małopolska Noc Naukowców - będą między innymi drzwi otwarte w MOA w Niepołomicach. Oby tylko dopisały nam wtedy humory, a przede wszystkim pogoda obserwacyjna.
Jeśli chodzi o stan aktywności magnetycznej naszej gwiazdy, to w tym miesiącu, podobnie jak to było w wakacje, należy się spodziewać małej ilości plam, pochodni czy protuberancji na jej tarczy. Słońce bowiem znajduje się w stanie powolnego wzrostu aktywności w kolejnym cyklu swojej jedenastoletniej aktywności.
Księżyc
Ciemne, prawie bezksiężycowe noce, dogodne do obserwacji astronomicznych, wystąpią w pierwszej dekadzie września, bowiem Księżyc rozpocznie ten miesiąc podążając do nowiu, który przypadnie w dniu 7 IX o godz. 02:52. Pierwsza kwadra wypada 13 IX o godz. 22:39, pełnia będzie 21 IX o godz. 01:55, a ostatnia kwadra – 29 IX o godz. 03:57. Księżyc będzie w perygeum (najbliżej nas) 11 IX o godz. 12, a w apogeum (najdalej od Ziemi) 26 IX o godz. 24.
Planety
Merkurego można będzie obserwować bardzo nisko nad zachodnim horyzontem nieba przez cały miesiąc, a 14 IX będzie on w największej elongacji wschodniej (27 stopni), czyli odległości kątowej od Słońca. Podobnie Wenus, z tym że przebywa znacznie wyżej na niebie niż Merkury, więc możemy ją obserwować przez dwie godziny po zachodzie naszej dziennej gwiazdy.
Mars kryje się w promieniach Słońca i pojawi się nam na porannym niebie dopiero w połowie listopada. Natomiast w gwiazdozbiorze Wężownika możemy obserwować przez całą noc Jowisza ze wspaniałą gromadką galileuszowych księżyców. Przed nim dzielnie kroczy na niebie Saturn, przystrojony w pierścienie, z największym satelitą w układzie słonecznym – Tytanem, których to możemy podziwiać już przez niewielką lunetę.
Uran będzie widoczny od północy w gwiazdozbiorze Byka, bowiem dopiero w dniu 5 XI będzie w opozycji do Słońca. Natomiast w gwiazdozbiorze Wodnika, praktycznie przez całą noc, można obserwować Neptuna, który 14 IX będzie w opozycji do Słońca, ale do jego obserwacji trzeba się już posłużyć chociażby małą lunetką.
Aby w tym powakacyjnym miesiącu móc obserwować Słońce, Księżyc i planety, będzie można skorzystać z lunet Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego w Niepołomicach, które aktualnie jest już otwarte dla publiczności - szczególnie polecam Małopolską Noc Astronomiczną 24 września, bowiem wtedy też znajdziemy się nieomal na progu października, okresu - miejmy nadzieję - prawdziwie Babiego Lata i rozpoczynającego się nowego roku akademickiego. Na zakończenie przypomnijmy sobie staropolskie przysłowie: "Jesień tego nie zrodzi, czego wiosna nie zasiała"

Czytaj więcej:
• Spojrzenie w listopadowe niebo 2020

Opracowanie: Adam Michalec, Elżbieta Kuligowska
Źródło: Młodzieżowe Obserwatorium Astronomiczne w Niepołomicach
Na zdjęciu: Wrześniowe niebo nad Krakowem – 15 września 2021 po godzinie 20:30. Źródło: Stellarium.
https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/sp ... niebo-2021
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Spojrzenie we wrześniowe niebo 2021.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 25 Sie 2021, 09:16

Niebo w czwartym tygodniu sierpnia 2021 roku
2021-08-25. Ariel Majche
Zaczął się już trzeci miesiąc astronomicznego lata i Słońce całkiem szybko kieruje się ku równikowi niebieskiemu, który przekroczy prawie dokładnie za miesiąc, w dniu równonocy jesiennej. W piątek 27 sierpnia Słońce przetnie równoleżnik +10° deklinacji w drodze na południe i zacznie się tym samym dwumiesięczny okres najszybszego skracania się dnia i wydłużania nocy. Od końca sierpnia do końca października noc na naszych szerokościach geograficznych wydłuży się o ponad 4 godziny.
W ostatnich dniach sierpnia Księżyc podąży ku ostatniej kwadrze i ku nowiu, a zatem jego blask w coraz mniejszym stopniu będzie przeszkadzał w obserwacjach innych ciał niebieskich. Na wieczornym niebie wciąż tuż po zmierzchu w lewo wzdłuż linii widnokręgu przesuwa się planeta Wenus. Przez większą część nocy całkiem dobrze widoczne są planety Saturn i Jowisz, w drugiej części natomiast można obserwować Neptuna i Urana. Nadal bardzo jasna jest Mira Ceti, przez lornetki natomiast można dostrzec gwiazdy nowe RS Oph i V1405 Cas.
Od jakiegoś czasu obserwacje nocnego nieba można zacząć od odszukania planety Wenus. Niestety na naszych szerokościach geograficznych jest ona widoczna słabo. Ze względu na niekorzystne nachylenie ekliptyki o tej porze roku i doby Wenus godzinę po zachodzie Słońca zajmuje pozycję na wysokości mniejszej od 1°. 15 minut wcześniej zaś jest niecałe 2° wyżej. Nie są to zatem korzystne warunki do obserwacji tej planety i z Polski oraz krajów położonych na podobnej szerokości geograficznej w zasadzie można tylko stwierdzić obecność planety w odpowiednim miejscu nad widnokręgiem. Mimo tak niskiego położenia, jeśli tylko niebo jest odpowiednio przejrzyste, a widoku nie przesłaniają jakieś przeszkody terenowe, planeta nie jest trudna do zauważenia. Jest zresztą jedynym obiektem widocznym wtedy na tle zorzy wieczornej. Stąd nie można jej pomylić z innym ciałem niebieskim, gdyż pozostałe są po prostu niewidoczne. Powoduje to jej silny blask. Wenus świeci z jasnością -3,9 wielkości gwiazdowej, a z obszarów położonych bardziej na południe od Polski można w teleskopach obserwować jej tarczę o średnicy 15″ i fazie 75%. Wenus u nas zachodzi niewiele ponad godzinę po Słońcu, stąd na jej odnalezienie na niebie jest niewiele czasu.
Po zapadnięciu ciemności, co obecnie następuje około godziny 22, po południowej stronie nieba widoczna jest gwiazda nowa powrotna RS Oph, która niedawno przeszła wybuch, jaśniejąc do wartości przekraczającej widoczność gołym okiem. Niestety gwiazda przecina południk lokalny mniej więcej pół godziny po zachodzie Słońca, a na początku nocy astronomicznej wznosi się na wysokość niecałych 30° nad południowo-zachodnią częścią nieboskłonu. Po wybuchu RS Oph słabnie i obecnie świeci z jasnością około +8 magnitudo, stąd do jej dostrzeżenia potrzebna jest przynajmniej lornetka. RS Oph znajduje się we wschodniej części Wężownika przy granicy z Ogonem Węża, jakieś 4° na północny zachód od gwiazdy 4. wielkości ν Oph (na mapce jest to najjaśniejsza z grupki trzech gwiazd na godzinie 8 względem zaznaczonego położenia RS Oph). Księżyc przesunął się już daleko na północny wschód i każdej kolejnej nocy dystans ten się jeszcze zwiększy, nadchodzi więc dobry czas na obserwacje RS Oph. Do odszukania nowej i oceniania jej jasności warto wspomóc się mapką, wygenerowaną na stronie Amerykańskiego Towarzystwa Obserwatorów Gwiazd Zmiennych (AAVSO).
Dalej na wschód, na tle gwiazdozbioru Koziorożca widoczne są dwie największe planety Układu Słonecznego, które w tym tygodniu dzieli odległość 18°. Obie planety niedawno przeszły przez opozycję i wciąż trwa najlepszy okres ich widoczności w tym roku. Niestety nie można napisać, że planety są bardzo dobrze widoczne, gdyż podczas przejścia przez południk lokalny wznoszą się na wysokość 19° i 24°, odpowiednio dla Saturna i Jowisza. Nadal na ich obraz teleskopowy duży wpływ ma stan atmosfery. Saturn w tym tygodniu świeci z jasnością +0,3 magnitudo, przy średnicy tarczy 18″. W tym tygodniu nie ma maksymalnej elongacji Tytana, największego księżyca Saturna. Na początku tygodnia Tytana należy szukać na wschód od jego planety macierzystej, w piątek 27 sierpnia Tytan przejdzie przez koniunkcję dolną z Saturnem i przeniesie się zachód od niego. Jowisz natomiast świeci blaskiem -2,7 wielkości gwiazdowej, a jego tarcza ma średnicę 49″.
W układzie księżyców galileuszowych Jowisza w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony czasopisma oraz programu Starry Night):
• 23 sierpnia, godz. 19:50 – minięcie się Kalisto (N) i Io w odległości 11″ 16″ na zachód od tarczy Jowisza,
• 23 sierpnia, godz. 21:44 – Kalisto chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 24 sierpnia, godz. 3:14 – wyjście Kalisto z cienia Jowisza 10″ na wschód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 25 sierpnia, godz. 1:01 – minięcie się Europy (N) i Io w odległości 4″ 120″ na wschód od tarczy Jowisza,
• 26 sierpnia, godz. 2:11 – minięcie się Ganimedesa (N) i Io w odległości 3″ 103″ na zachód od tarczy Jowisza,
• 26 sierpnia, godz. 4:18 – minięcie się Ganimedesa (N) i Io w odległości 2″ 75″ na zachód od tarczy Jowisza,
• 26 sierpnia, godz. 22:18 – minięcie się Ganimedesa (N) i Io w odległości 4″ 112″ na wschód od tarczy Jowisza,
• 27 sierpnia, godz. 21:40 – minięcie się Europy (N) i Io w odległości 2″ 91″ na zachód od tarczy Jowisza,
• 27 sierpnia, godz. 23:34 – minięcie się Europy (N) i Io w odległości 2″62″ na zachód od tarczy Jowisza,
• 28 sierpnia, godz. 2:48 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 28 sierpnia, godz. 3:26 – Europa chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 29 sierpnia, godz. 0:02 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 29 sierpnia, godz. 0:16 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 29 sierpnia, godz. 2:20 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 29 sierpnia, godz. 0:34 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 29 sierpnia, godz. 21:14 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 29 sierpnia, godz. 21:58 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 29 sierpnia, godz. 22:28 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 29 sierpnia, godz. 23:44 – wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza,
• 29 sierpnia, godz. 23:46 – wyjście Io z cienia Jowisza 6″ na wschód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 30 sierpnia, godz. 0:46 – wejście cienia Ganimedesa na tarczę Jowisza,
• 30 sierpnia, godz. 0:48 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 30 sierpnia, godz. 1:18 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 30 sierpnia, godz. 3:18 – zejście Ganimedesa z tarczy Jowisza,
• 30 sierpnia, godz. 4:22 – zejście cienia Ganimedesa z tarczy Jowisza,
• 30 sierpnia, godz. 19:33 – od zachodu Słońca Io i jej cień na tarczy planety (Io na południku centralnym, jej cień — w III ćwiartce),
• 30 sierpnia, godz. 20:02 – minięcie się Europy (N) i Ganimedesa w odległości 2″ 204″ na zachód od tarczy Jowisza,
• 30 sierpnia, godz. 20:46 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 30 sierpnia, godz. 21:02 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza.

Jak widać, w tym tygodniu nastąpi dużo wzajemnych spotkań księżyców galileuszowych ze sobą, w tym kilka bardzo bliskich, podczas których w mniejszych instrumentach, albo przy słabym stanie atmosfery, księżyce zleją się w jeden punkt. Warto też zwrócić uwagę na noc z 29 na 30 sierpnia, gdyż tej nocy początkowo widoczne będą wszystkie cztery księżyce galileuszowe, Io na zachód od tarczy, Europa i Ganimedes blisko zachodniego brzegu tarczy, Kalisto — daleko na wschód od tarczy Jowisza. W trakcie nocy najpierw Io schowa się za jowiszową tarczę, a następnie kolejno Europa i Ganimedes, a także ich cienie, pokażą się na tle tarczy ich planety macierzystej. Tuż przed wejściem Ganimedesa na tarczę z cienia Jowisza wyłoni się Io. A zatem w każdym momencie co najmniej dwa księżyce galileuszowe pozostaną widoczne, natomiast na tarczy planety będzie można podziwiać dwa księżyce i jednej cień, a potem jeden księżyc i dwa cienie. Niestety Europa zdąży zejść z tarczy Jowisza, zanim pojawi się nań cień Ganimedesa. Cała seria zjawisk na jowiszowej tarczy skończy się jeszcze przed zachodem Jowisza w Polsce.
W pierwszej części tygodnia Księżyc przejdzie przez pogranicze gwiazdozbiorów Wodnika, Ryb i Wieloryba. Srebrny Glob przeszedł przez pełnię w niedzielę 22 sierpnia wczesnym popołudniem naszego czasu i w poniedziałkowy wieczór zaprezentował tarczę w fazie 97%. Tej nocy Księżyc dotarł na odległość 5° do Neptuna. Oczywiście świecąca z jasnością obserwowaną +7,8 magnitudo planeta była wtedy trudna do dostrzeżenia nawet w teleskopach, ale pod koniec tygodnia Srebrny Glob oddali się od Neptuna i znacznie straci na jasności. Zacznie się wtedy okres prawie trzech tygodni dobrej widoczności Neptuna na naszym niebie. Neptun dotarł już do środka odwiedzanego równoległoboku i w tym tygodniu przetnie linię łączącą jego północną i południową gwiazdę. Do czwartku 26 sierpnia Księżyc przesunie się do gwiazdozbioru Barana, ale nie odwiedzi po drodze jasnych gwiazd. Do tej nocy faza księżycowej tarczy zmniejszy się do 80%.
Wysoko nad ekliptyką, na pograniczu gwiazdozbiorów Kasjopei i Cefeusza znajduje się gwiazda nowa V1405 Cas. Oczywiście mimo znacznej odległości kątowej w jej obserwacjach także przeszkodzi jasny blask księżycowej tarczy. Lepiej zatem obserwować tę nową w drugiej części tygodnia, zanim Księżyc pojawi się na nieboskłonie. O godzinie podanej na mapce nowa wznosi się na wysokość około 70° ponad wschodni widnokrąg, stąd w jej obserwacjach oprócz jasnego Księżyca mogą przeszkodzić jedynie chmury. A V1405 Cas nadal jest warta poświęcania na nią czasu, gdyż ponownie nieco pojaśniała i obecnie świeci z jasnością +8 magnitudo. Widać zatem, że owa gwiazda nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa.
W drugiej części tygodnia Księżyc przejdzie też przez pogranicze gwiazdozbiorów, lecz tym razem będzie to pogranicze Ryb, Wieloryba i Barana. Tutaj warto odnotować wędrówkę Księżyca w sobotę 28 sierpnia 13° na południe od najjaśniejszych gwiazd Barana, z tarczą oświetloną w 71% oraz niecałe 5° od planety Uran. Przedostatnia planeta Układu Słonecznego tworzy obecnie trójkąt równoramienny z dwiema gwiazdami o podobnej doń jasności o i σ Arietis. Bliskość Księżyca, choć już nie tak jasnego, jak jeszcze kilka dni temu, na pewno nie ułatwi dostrzeżenia Urana. Może okazać się, że ten tydzień w całości jest dla tej planety stracony.
Około 4:30 przez południk lokalny przechodzi słynna gwiazda zmienna Mira Ceti, która niedawno osiągnęła maksimum swojej jasności. Wznosi się ona wtedy na wysokość mniej więcej 35°. Niestety wygląda na to, że gwiazda szczyt jasności ma już za sobą i zaczyna słabnąć. W tym momencie jej jasność jest oceniana na jakieś +3 magnitudo. Oprócz jasnych planet Jowisz i Saturn Mira może okazać się jedynym z opisywanych tu obiektów, które przebiją się przez księżycową łunę.
Animacja pokazuje położenie Wenus w czwartym tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Saturna, Jowisza i nowej powrotnej RS Oph w czwartym tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca, Neptuna i gwiazdy nowej V1405 Cas w czwartym tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca, Urana i Miry w czwartym tygodniu sierpnia 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

https://astronet.pl/na-niebie/niebo-w-c ... 2021-roku/
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w czwartym tygodniu sierpnia 2021 roku.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w czwartym tygodniu sierpnia 2021 roku2.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w czwartym tygodniu sierpnia 2021 roku3.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w czwartym tygodniu sierpnia 2021 roku4.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w czwartym tygodniu sierpnia 2021 roku5.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 01 Wrz 2021, 09:43

Niebo w pierwszym tygodniu września 2021 roku
2021-08-31. Ariel Majcher
Zaczyna się wrzesień i Słońca zachodzi już około godziny 19:30, a więc ponad 1,5 godziny wcześniej, niż w trzeciej dekadzie czerwca. Do końca dziewiątego miesiąca roku czas przebywania Słońca nad widnokręgiem skróci się jeszcze o kolejne 90 minut. Na przełomie sierpnia i września Księżyc przejdzie przez ostatnią kwadrę i przeniesie się na niebo poranne, gdzie stanie się prawdziwą ozdobą, prezentując tarczę w fazie coraz cieńszego sierpa i każdego ranka lepiej widocznym światłem popielatym. Po drodze do nowiu zakryje on dwie całkiem jasne gwiazdy Bliźniąt: 2 września Mebsutę (ε Gem), a prawie dokładnie dobę później — κ Geminorum. Każdej kolejnej doby blask Srebrnego Globu stanie się mniejszy, stąd nie przeszkodzi on w obserwacjach innych ciał niebieskich. Bliżej wschodu Słońca dobrze widoczne są planety Neptun i Uran oraz długookresowa gwiazda zmienna Mira Ceti. Na niebie wieczornym widoczne są planety Wenus, Saturn i Jowisz oraz nowa powrotna RS Oph, przez całą noc natomiast można obserwować gwiazdę nową V1405 Cas.
Planeta Wenus nie zmienia na razie swojej kiepskiej widoczności na dużych północnych szerokościach geograficznych. Planeta cały czas wędruje w lewo wzdłuż widnokręgu, utrzymując 45 minut po zachodzie Słońca wysokość 2-3 stopni ponad zachodnią częścią widnokręgu. Nie pomaga nawet spore oddalenie planety od Słońca, wynoszące obecnie 40°, czyli tylko 7° mniej od maksymalnej możliwej elongacji. Wenus szybko zbliża się do Spiki, najjaśniejszej gwiazdy Panny, którą w niedziele 5 września minie w odległości około 1,5 stopnia, czyli trzech średnic kątowych Słońca, czy Księżyca. Niestety świecącej z jasnością obserwowaną +1 magnitudo Spice przebicie się przez zorzę wieczorną przyjdzie z trudnością, jej dostrzeżenie może okazać się niemożliwe bez lornetki lub teleskopu. Znacznie jaśniejsza Wenus nie ma takiego kłopotu i jeśli tylko niebo jest odpowiednio przejrzyste i nie ma zasłaniających ją przeszkód terenowych, to planeta bez trudu jest widoczna zaraz po zachodzie Słońca. Obecnie Wenus świeci blaskiem -3,9 wielkości gwiazdowych, a jej tarcza ma średnicę 15″ i fazę 71%.
Również o tej porze doby, lecz po południowo-wschodniej stronie nieba zaczynają wyłaniać się z tła nieba planety Saturn i Jowisz. Obie są po opozycji, a zatem obie wschodzą przed zachodem Słońca. Oczywiście na ich obserwacje lepiej poczekać, gdy się mocniej ściemni i wzniosą się wyżej. Obie planety wędrują przez gwiazdozbiór Koziorożca, a w tych dniach dzieli je odległość około 16°. Saturn przechodzi przez południk lokalny około godziny 22:30, Jowisz czyni to samo 75 minut później i 5° wyżej. Maksymalna elongacja Tytana, tym razem zachodnia, przypada we wtorek 31 sierpnia.
W układzie księżyców galileuszowych Jowisza natomiast w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):
• 29 sierpnia, godz. 23:44 – wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza,
• 29 sierpnia, godz. 23:46 – wyjście Io z cienia Jowisza 6″ na wschód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 30 sierpnia, godz. 0:46 – wejście cienia Ganimedesa na tarczę Jowisza,
• 30 sierpnia, godz. 0:48 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 30 sierpnia, godz. 1:18 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 30 sierpnia, godz. 3:18 – zejście Ganimedesa z tarczy Jowisza,
• 30 sierpnia, godz. 4:22 – zejście cienia Ganimedesa z tarczy Jowisza,
• 30 sierpnia, godz. 19:33 – od zachodu Słońca Io i jej cień na tarczy planety (Io na południku centralnym, jej cień — w III ćwiartce),
• 30 sierpnia, godz. 20:02 – minięcie się Europy (N) i Ganimedesa w odległości 2″ 204″ na zachód od tarczy Jowisza,
• 30 sierpnia, godz. 20:46 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 30 sierpnia, godz. 21:02 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 31 sierpnia, godz. 20:06 – wyjście Europy z cienia Jowisza 8″ na wschód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 31 sierpnia, godz. 21:09 – minięcie się Io (N) i Kalisto w odległości 11″, 63″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza,
• 31 sierpnia, godz. 22:27 – minięcie się Europy (N) i Kalisto w odległości 14″, 48″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza,
• 1 września, godz. 3:16 – minięcie się Europy (N) i Io w odległości 4″, 118″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza,
• 1 września, godz. 3:34 – wejście Kalisto na tarczę Jowisza,
• 2 września, godz. 0:31 – minięcie się Ganimedesa (N) i Kalisto w odległości 11″, 162″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza,
• 3 września, godz. 0:57 – minięcie się Ganimedesa (N) i Io w odległości 4″, 116″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza,
• 5 września, godz. 1:46 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 5 września, godz. 2:10 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 5 września, godz. 4:04 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 5 września, godz. 4:30 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 5 września, godz. 22:58 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 6 września, godz. 0:12 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 6 września, godz. 1:02 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 6 września, godz. 1:42 – wyjście Io z cienia Jowisza 4″ na wschód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 6 września, godz. 1:54 – minięcie się Io (N) i Ganimedesa w odległości 5″, 14″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza,
• 6 września, godz. 3:02 – zejście Europy z tarczy Jowisza i jednoczesne wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza,
• 6 września, godz. 3:54 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 6 września, godz. 20:12 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 6 września, godz. 20:40 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 6 września, godz. 22:30 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 6 września, godz. 22:58 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza.
• 6 września, godz. 23:18 – minięcie się Europy (N) i Ganimedesa w odległości 2″, 203″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza.

Bardziej na zachód położona jest nowa powrotna RS Oph, jednak świeci ona zdecydowanie słabiej i na możliwość jej obserwacji trzeba niestety poczekać. RS Oph przecina południk lokalny w momencie zachodu Słońca, górując na wysokości około 31°. Dwie godziny później, na początku nocy astronomicznej natomiast, gwiazda przesuwa się wyraźnie na południowy zachód, ale nie traci jeszcze wiele na wysokości, zbliżając się do linii widnokręgu na 27°, a poniżej 20° przechodzi jeszcze ponad kolejną godzinę później. Jest zatem nieco czasu na obserwacje tej gwiazdy. Niestety po wybuchu jak zawsze RS Oph tylko traci na jasności i zbliża się teraz do +9 magnitudo. Stopniowo zatem potrzebny jest coraz lepszy sprzęt do jej odnalezienia. Do odszukania nowej i oceniania jej jasności warto wspomóc się mapką, wygenerowaną na stronie Amerykańskiego Towarzystwa Obserwatorów Gwiazd Zmiennych (AAVSO).
Dwie ostatnie planety Układu Słonecznego widoczne są coraz lepiej, gdyż obie zbliżają się do swoich opozycji. Zwłaszcza planeta Neptun, która po przeciwnej stronie Ziemi niż Słońce znajdzie się już za niecałe trzy tygodnie. Najdalej od Słońca krążąca planeta od jakiegoś czasu wędruje przez równoległobok wyraźnie od niej jaśniejszych gwiazd 6. i 7. wielkości i teraz zbliża się do najbardziej na zachód wysuniętej z tworzących go gwiazd. Neptun najwyżej nad widnokręgiem wędruje około godziny 1:30, wznosząc się wtedy na wysokość mniej więcej 35°. Planeta świeci z jasnością +7,8 wielkości gwiazdowej.
Urana oddziela od Neptuna odległość ponad 50°, w której mieści się cały gwiazdozbiór Ryb i połowa gwiazdozbioru Barana. Tak samo, jak pozostałe trzy dobrze lub bardzo dobrze widoczne planety zewnętrzne, Uran również przesuwa się ruchem wstecznym, choć jego opozycja przypada w tym roku na początku listopada i zbliża się do świecącej z praktycznie taką samą jasnością obserwowaną gwiazdy o Ari. Wraz z nieco jaśniejszą gwiazdą σ Ari Uran nadal tworzy trójkąt prawie równoramienny. Od obu gwiazd oddziela planetę po 1°.
Około 20° na południe od Urana znajduje się długookresowa gwiazda zmienna Mira Ceti, która niedawno przeszła przez maksimum swojej jasności, na krótko przewyższając blaskiem odległego o 12° Menkara, czyli drugą co do jasności gwiazdę w całym Wielorybie. Blask Miry powoli się zmniejsza, zbliżając się do +3 magnitudo i Menkar wrócił już na swoje miejsce, ustępując jasnością tylko położonej po przeciwnej stronie gwiazdozbioru gwieździe Deneb Kaitos. Oczywiście Mira nadal łatwo jest widoczna gołym okiem i wyróżnia się na tle okolicznych gwiazd.
Przez całą noc wysoko na niebie przebywa gwiazda nowa V1405 Cas, znajdująca się na pograniczu gwiazdozbiorów Kasjopei i Cefeusza. Około godziny 22 gwiazda wznosi się na wysokość ponad 60°, a potem wędruje jeszcze wyżej. 3 godziny później V1405 Cas osiąga wysokość 80°. Jak widać, pod nieobecność Księżyca warunki obserwacyjne tej nowej są znakomite. Gwiazda cały czas zaskakuje swoim zachowaniem. Od jej wybuchu minęło już prawie 4 miesiące, a mimo to gwiazda utrzymuje jasność w okolicach +8 wielkości gwiazdowej. Raz jest to nieco więcej, raz nieco mniej, ale gwiazda nadal jest widoczna przez nieduży sprzęt optyczny. Zarówno do odszukania nowej, jak i oceniania jej jasności warto wspomóc się mapką, wygenerowaną na stronie Amerykańskiego Towarzystwa Obserwatorów Gwiazd Zmiennych (AAVSO).
W poniedziałek 30 sierpnia kwadrans po 9 rano naszego czasu Księżyc przeszedł przez ostatnią kwadrę i podąża ku nowiu. O tej porze roku i doby ekliptyka tworzy duży kąt z widnokręgiem, stąd tarcza Srebrnego Globu pozostanie widoczna do końca tygodnia, pokazując coraz cieńszy sierp oraz tzw. światło popielate, czyli swoją ciemną stronę, oświetloną światłem odbitym od Ziemi.
Przez pierwsze trzy dni tygodnia naturalny satelita Ziemi przejdzie przez gwiazdozbiór Byka. W nocy z niedzieli 29 sierpnia na poniedziałek 30 sierpnia jego tarcza miała fazę 52% i przecinała linię, łączącą Plejady z Aldebaranem. O godzinie podanej na mapce dla tego dnia w związku z dużym nachyleniem ekliptyki Księżyc zdąży się wspiąć na wysokość
ponad 50°, a kolejne 1,5 godziny później, podczas wschodu Słońca, Srebrny Glob dotrze do południka lokalnego, przecinając go na wysokości prawie 60°. We wtorkowy poranek naturalny satelita Ziemi przesunął się do wschodniej części Byka, na linię, łączącą Aldebarana z El Nath, czyli dwie najjaśniejsze gwiazdy tej konstelacji. O świcie jego faza zmniejszyła się do 42%, a 20° pod nim można było dostrzec Betelgezę, drugą co do jasności gwiazdę Oriona, kolejne 30° niżej w tym samym kierunku — Syriusza, najjaśniejszą gwiazdę Wielkiego Psa i całego nieba. W środę rano Księżyc jeszcze nie zdąży opuścić Byka, choć dotrze na pogranicze tej konstelacji z Bliźniętami i Orionem. Do tego czasu faza księżycowej tarczy zmniejszy się do 33%.
Czwartek 2 września i piątek 3 września naturalny satelita Ziemi ma zarezerwowane na odwiedziny sąsiadujących z Bykiem Bliźniąt, w których zakryje dwie jasne gwiazdy. Pierwszego z wymienionych dni za księżycową tarczą w fazie 24% zniknie Mebsuta, której jasność obserwowana wynosi +3 magnitudo, dobę później zaś, przy fazie zmniejszonej do 16% — słabsza o 0,5 magnitudo gwiazda κ Geminorum. Oba zakrycia będą bardzo dobrze widoczne w Polsce, choć drugie z nich przy jaśniejącym niebie. Poza naszym krajem pierwsze zakrycie da się dostrzec z obszaru prawie całej Europy z wyjątkiem południowo-zachodnich krańców Półwyspu Iberyjskiego, drugie zaś prawie z tego samego obszaru,
Sobotni poranek zastanie Księżyc w gwiazdozbiorze Raka. Srebrny Glob tej doby wzejdzie około godziny 2 i do godziny podanej na mapce zdąży osiągnąć wysokość mniej więcej 15°, prezentując tarczę w fazie 10%. W odległości 3° na południe od sierpa Księżyca towarzystwa dotrzyma mu znana i jasna gromada otwarta gwiazd M44, a ponad stopień bliżej znajdzie się gwiazda Asellus Borealis, stanowiąca północno-zachodni róg trapezu otaczających M44 gwiazd.
W niedzielę 5 września naturalny Satelita Ziemi dotrze do gwiazdozbioru Lwa, a jego sierp zwęzi się do 4%. Mimo tak małej fazy na godzinę przed wschodem Słońca jego tarcza zdąży osiągnąć wysokość ponad 10° nad widnokręgiem. 11° pod nim znajdzie się wtedy Regulus, najjaśniejsza gwiazda Lwa, jednak do jej dostrzeżenia potrzebna jest stabilna atmosfera i odpowiednio odsłonięty widnokrąg. Na pewno też przyda się wtedy lornetka.
Animacja pokazuje położenie planety Wenus w pierwszym tygodniu września 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight
Mapka pokazuje położenie nowej powrotnej RS Oph oraz planet Saturn i Jowisz w pierwszym tygodniu września 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight
Mapka pokazuje położenie planet Neptun i Uran i zmiennej długookresowej Mira Ceti w pierwszym tygodniu września 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight
Mapka pokazuje położenie planety Uran i nowej V1405 Cas w pierwszym tygodniu września 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight
Mapka pokazuje położenie Księżyca w pierwszym tygodniu września 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

https://astronet.pl/na-niebie/niebo-w-p ... 2021-roku/
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w pierwszym tygodniu września 2021 roku.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w pierwszym tygodniu września 2021 roku2.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w pierwszym tygodniu września 2021 roku3.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w pierwszym tygodniu września 2021 roku4.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w pierwszym tygodniu września 2021 roku5.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w pierwszym tygodniu września 2021 roku6.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w pierwszym tygodniu września 2021 roku7.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 06 Wrz 2021, 08:46

Niebo w drugim tygodniu września 2021 roku
2021-09-06. Ariel Majcher
Jeśli ktoś ma możliwość podróżowania obecnie między Polską a strefą tropikalną lub bardziej na południe, łatwo można się przekonać, co oznacza nachylenie ekliptyki do widnokręgu. 14 września planeta Merkury osiągnie swoją maksymalną elongację wschodnią, oddając się od Słońca na prawie 27°. Planeta Wenus również zbliża się do swojej maksymalnej elongacji wschodniej, którą osiągnie 30 października. Oddali się wtedy od Słońca na 47°, ale już teraz znajduje się ponad 40° od niego. Mimo to, ze względu na niekorzystne nachylenie ekliptyki na półkuli północnej na naszych szerokościach geograficznych Merkury zachodzi niecałe pół godziny po Słońcu, a Wenus czyni to niewiele ponad pół godziny później. Wskutek tego pierwsza z wymienionych planet ginie u nas w zorzy wieczornej, a druga widoczna jest bardzo nisko nad widnokręgiem i przez bardzo krótki czas.
Zupełnie inaczej jest bliżej równika i na półkuli południowej. Np. w chilijskim mieście Punta Arenas, które jest położone na analogicznej szerokości geograficznej, co północna Polska, tylko na południe od równika obecnie ekliptyka tworzy duży kąt z wieczornym widnokręgiem i tam Merkury w dniu maksymalnej elongacji zajdzie 2,5 godziny po Słońcu, a Wenus zniknie z widnokręgu jeszcze kolejne 1,5 godziny później. Na początku zmierzchu cywilnego Merkury wzniesie się tego dnia na wysokość 18°, a Wenus — na wysokość 30°, a zatem obie planety są znakomicie widoczne i to na ciemnym niebie. Dodatkowo w najbliższych dniach obie planety minie cienki sierp Księżyca powracającego na niebo wieczorne po nowiu, przez który przejdzie we wtorek 7 września rano naszego czasu. W drugiej części tygodnia Srebrny Glob zacznie pojawiać się na niebie wieczornym. Lecz u nas godzinę po zachodzie Słońca nie wzniesie się wyżej niż małe kilkanaście stopni ponad widnokrąg. Oczywiście na półkuli południowej szybko nabierze wysokości.
Na obu półkulach można obserwować planety Saturn i Jowisz oraz nową powrotną RS Oph (na południe od równika znacznie wyżej niż u nas). W drugiej połowie nocy widoczne są także dwie ostatnie planety Układu Słonecznego oraz Mira Ceti. Z tym że warunki obserwacyjne przebywających blisko równika niebieskiego Neptuna i Miry są podobne na obu półkulach, Uran za to wyraźnie wyżej wznosi się u nas. Na południe od równika słabo widoczna jest wysoko wędrująca u nas gwiazda nowa V1405 Cas. W Punta Arenas jest ona stale pod horyzontem.
Jak napisałem we wstępie, mimo dużej elongacji (wyraźnie większej, niż podczas dobrej widoczności wieczorem na wiosnę, czy rano jesienią) planeta Merkury ginie w zorzy wieczornej i jest niewidoczna. Musimy zadowolić się planetą Wenus, która nie ustaje w wędrówce w lewo wzdłuż widnokręgu, cały czas 45 minut po zachodzie Słońca zajmując pozycję na wysokości 2-3 stopni ponad widnokręgiem. Wenus powoli zbliża się do Ziemi i jej średnica kątowa równie powoli rośnie. Obecnie osiąga ona 16″. Także powoli spada faza wenusjańskiej tarczy. Do końca tygodnia jej wybrzuszenie zmniejszy się do 69%. Planeta świeci z jasnością -4 wielkości gwiazdowe, dzięki czemu jest dobrze widoczna na tle zorzy wieczornej. Znajdujące się w jej okolicy gwiazdy są znacznie słabsze, stąd świeci ona, jako samotna latarnia nisko nad zachodnią częścią nieboskłonu o zmierzchu.
W tym tygodniu planetę Wenus odwiedzi Księżyc w fazie wąskiego sierpa. Srebrny Glob spotka się ze Słońcem we wtorek 7 września przed godziną 3 naszego czasu. Znajdzie się wtedy wysoko nad ekliptyką i nie zdoła zasłonić tarczy słonecznej. Potem przeniesie się na niebo wieczorne, ale ze względu na niekorzystne nachylenie ekliptyki nie można liczyć na dobre warunki obserwacyjne Księżyca. Co prawda szansa na jego dostrzeżenie pokaże się już 8 września, gdyż wieczorem od nowiu upłynie już prawie 30 godzin i jego faza urośnie do 4%. Jednak 45 minut po zachodzie Słońca Księżyc właśnie zacznie znikać za linią widnokręgu, a wcześniej niebo może okazać się zbyt jasne na jego dostrzeżenie. A udać się to może tylko przy doskonale przejrzystym powietrzu. Dlatego na próby odszukania Księżyca warto tego wieczora zabrać ze sobą lornetkę.
Dobę później sierp naturalnego satelity Ziemi zgrubieje do 9% i o tej samej porze jego tarcza zajmie pozycję na wysokości podobnej do planety Wenus, tylko 7° na prawo od niej. W piątek 10 września Księżyc przeniesie się na wschód od Wenus, zwiększając fazę do 17%. 45 minut po zachodzie Słońca Księżyc zbliży się do horyzontu na 6° i również pokaże się 7° od Wenus. W obu tych dniach, jeśli tylko zdarzy się wolne od chmur niebo, przy braku przeszkód terenowych oba ciała niebieskie da się dostrzec bez kłopotu.
W sobotę 11 września Srebrny Glob dotrze do środka gwiazdozbioru Wagi, a jego sierp zwiększy fazę do 27%. O zmierzchu 6° na prawo od niego zaświeci Zuben Elgenubi, druga co do jasności gwiazda tej konstelacji, choć oznaczana grecką literą α. W odległości 8° na godzinie 1 względem księżycowej tarczy natomiast da się dostrzec Zuben Eschamali, najjaśniejszą gwiazdę Wagi, ale oznaczaną na mapach nieba grecką literą β.
Niedziela 12 września zastanie Księżyc na tle gwiazdozbioru Skorpiona tuż obok charakterystycznego łuku gwiazd z północno-zachodniej części konstelacji. O zmierzchu faza jego tarczy zwiększy się do 37% i zajmie pozycję na wysokości około 10° nad południowo-zachodnią częścią nieboskłonu. Wspomniane jasne gwiazdy pokażą się niecałe 3° na prawo od Księżyca. Nieco ponad 6° na południowy wschód od niego towarzystwa dotrzyma mu Antares, najjaśniejsza gwiazda Skorpiona.
Na początku września noc astronomiczna zapada po godzinie 21. Wtedy nowa powrotna RS Oph wznosi się na wysokości przekraczającej 25° i jest całkiem dobrze widoczna z terenu Polski. W tym tygodniu blask Księżyca jeszcze nie przeszkodzi zbytnio w jej obserwacjach. Coraz większym utrudnieniem w jej obserwacjach jest za to malejący blask nowej. Obecnie zbliża się on do +9 magnitudo, co oznacza, że mniejsze lornetki mogą już nie wystarczyć do jej dostrzeżenia. Do odszukania nowej i oceniania jej jasności warto wspomóc się mapką, wygenerowaną na stronie Amerykańskiego Towarzystwa Obserwatorów Gwiazd Zmiennych (AAVSO).
Bardziej po południowej stronie nieba i trochę bliżej widnokręgu znajdują się dobrze widoczne gołym okiem planety Saturn i Jowisz. One powoli też słabną, ponieważ od ich opozycji mija coraz więcej czasu i obie planety oddalają się od nas. Saturn jest dalej od Słońca, stąd zmiana odległości od Ziemi jest mniejszą częścią jego średniej odległości od Słońca, dlatego ma ona mniejszy wpływ na jego średnicę kątową i jasność. Jednak nadal obie planety są bliskie swoich maksymalnych tegorocznych jasności i średnic kątowych. Saturn świeci z jasnością +0,3 wielkości gwiazdowej, przy średnicy tarczy 18″. Jowisz natomiast świeci blaskiem -2,7 magnitudo, mając tarczę o średnicy ponad 30″ większej. Obie planety nadal poruszają się z północnego wschodu na południowy zachód i Saturn przemieścił się już na zachodni kraniec głównej figury Koziorożca, Jowisz zaś zbliżył się do pary gwiazd Deneb Algiedi i Nashira z północno-wschodniego krańca figury. W przyszłym tygodniu Jowisz przejdzie mniej niż 1,5 stopnia na północ od pierwszej z wymienionych gwiazd.
Tytan, najjaśniejszy księżyc Saturna swoją maksymalną elongację osiągnie we wtorek 7 września. Tym razem będzie to elongacja wschodnia. W układzie księżyców galileuszowych Jowisza natomiast w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):
• 6 września, godz. 0:12 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 6 września, godz. 1:02 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 6 września, godz. 1:42 – wyjście Io z cienia Jowisza 4″ na wschód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 6 września, godz. 1:54 – minięcie się Io (N) i Ganimedesa w odległości 5″, 14″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza,
• 6 września, godz. 3:02 – zejście Europy z tarczy Jowisza i jednoczesne wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza,
• 6 września, godz. 3:54 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 6 września, godz. 20:12 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 6 września, godz. 20:40 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 6 września, godz. 22:30 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 6 września, godz. 22:58 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 6 września, godz. 23:18 – minięcie się Europy (N) i Ganimedesa w odległości 2″, 203″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza,
• 7 września, godz. 20:10 – wyjście Io z cienia Jowisza 10″ na wschód od brzegu tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 7 września, godz. 22:44 – wyjście Europy z cienia Jowisza 13″ na wschód od brzegu tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 7 września, godz. 23:58 – minięcie się Kalisto (N) i Ganimedesa w odległości 9″ 337″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza,
• 9 września, godz. 0:30 – minięcie się Kalisto (N) i Io w odległości 9″ 112″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza,
• 9 września, godz. 21:24 – wyjście Kalisto z cienia Jowisza 48″ na wschód od brzegu tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 9 września, godz. 22:20 – wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza 28″ na wschód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 10 września, godz. 2:51 – minięcie się Kalisto (N) i Io w odległości 8″ 102″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza,
• 10 września, godz. 3:34 – minięcie się Ganimedesa (N) i Io w odległości 4″ 94″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza,
• 10 września, godz. 21:58 – minięcie się Kalisto (N) i Ganimedesa w odległości 4″ 281″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza,
• 12 września, godz. 3:30 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 13 września, godz. 0:42 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 13 września, godz. 2:26 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 13 września, godz. 3:36 – wyjście Io z cienia Jowisza 13″ na wschód od brzegu tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 13 września, godz. 3:38 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 13 września, godz. 21:58 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 13 września, godz. 22:34 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 14 września, godz. 0:16 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 14 września, godz. 0:54 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza.
Już od wieczora wysoko na niebie wznosi się gwiazda nowa V1405 Cas, znajdująca się niedaleko gromady otwartej gwiazd M52 na pograniczu Kasjopei i Cefeusza. O godzinie podanej na mapce nowa wznosi się na wysokość prawie 60° i dalej się wznosi, osiągając wysokość 80° około godziny 1. V1405 Cas nadal utrzymuje jasność około +8 magnitudo, czyli wyraźnie więcej od RS Oph. Można ją zatem dostrzec przez troszkę mniejszy sprzęt optyczny. Przy sprzyjającej pogodzie warto wykorzystać najbliższe noce na jej obserwacje, gdyż pod koniec tego tygodnia i przez kolejny tydzień w jej obserwacjach przeszkodzi silny blask Księżyca.
W drugiej części nocy dobrze widoczne są planety Neptun i Uran oraz gwiazda zmienna Mira Ceti. Planeta Neptun jest już bardzo bliska opozycji, stąd najwyżej nad widnokręgiem wznosi się około północy prawdziwej. O tej porze roku jest to godzina między 0:30 a 1:00. Planeta osiąga wtedy wysokość mniej więcej 35°. W związku z bliskością opozycji planeta także porusza się ruchem wstecznym i zbliża się obecnie do gwiazdy stanowiącej zachodni róg równoległoboku gwiazd o jasności podobnej do Neptuna. Jasność samej planety wynosi +7,8 wielkości gwiazdowej.
Planeta Uran przebywa na tle gwiazdozbioru Barana i najwyżej nad horyzontem znajduje się około godziny 4:30. Uran przecina południk lokalny na wysokości prawie 55°, a jej jasność osiągnęła wartość +5,7 wielkości gwiazdowej. Identyfikację planety ułatwi para gwiazd o jasności niewiele różniącej się od jasności Urana, czyli gwiazdy o i σ Arietis. Uran także porusza się ruchem wstecznym i zbliża się do pierwszej z wymienionych gwiazd. Do końca tygodnia zmniejszy odległość do niej do poniżej 1°.
Tylko kilkadziesiąt minut wcześniej od Urana najwyższe położenie na niebie osiąga długookresowa gwiazda zmienna Mira Ceti. Gwiazda ta góruje u nas na wysokości około 35°, czyli prawie takiej samej, jak kilka godzin czyni to Neptun. Jasność Miry już niestety systematycznie spada i obecnie jej jasność ocenia się na jakieś +3,2 wielkości gwiazdowej. Nadal jest zatem ona trzecim co do jasności obiektem w Wielorybie i łatwo widać ją gołym okiem. Szczególnie że jeszcze w jej obserwacjach nie przeszkadza blask Księżyca.
Animacja pokazuje położenie Księżyca i Wenus w drugim tygodniu września 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie nowej powrotnej RS Oph oraz planet Saturn i Jowisz w drugim tygodniu września 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight
Mapka pokazuje położenie nowej V1405 Cas w drugim tygodniu września 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight
Mapka pokazuje położenie planet Neptun i Uran oraz Miry w drugim tygodniu września 2021 r. (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

https://astronet.pl/na-niebie/niebo-w-d ... 2021-roku/
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w drugim tygodniu września 2021 roku.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w drugim tygodniu września 2021 roku2.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w drugim tygodniu września 2021 roku3.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w drugim tygodniu września 2021 roku4.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w drugim tygodniu września 2021 roku5.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 13 Wrz 2021, 10:27

Niebo w trzecim tygodniu września 2021 roku
2021-09-13.
Przed nami ostatni tydzień należący w całości do kalendarzowego lata. W następnym tygodniu Słońce przetnie równik niebieski w drodze na południe i na północnej półkuli Ziemi zacznie się astronomiczna jesień. Zanim to nastąpi, w czwartek 16 września Słońce wejdzie do gwiazdozbioru Panny i pozostanie tam aż do końca października. Lato pożegna się pełnią Księżyca, która przypada na początku przyszłego tygodnia. Do tego czasu jasność Srerbrnego Globu z każdą nocą stanie się coraz większa, skutecznie przeszkadzając w obserwacjach większości innych ciał niebieskich. Do końca tygodnia Księżyc przejdzie na południe od słabnącej nowej powrotnej RS Oph, a także odwiedzi planety Saturn i Jowisz. W czasie pełni natomiast naturalny satelita Ziemi przejdzie blisko planety Neptun, która 14 września znajdzie się w opozycji względem Słońca, w związku z czym jest widoczna przez całą noc, a południk lokalny przecina o północy prawdziwej. Kilkadziesiąt stopni na północny wschód do opozycji dąży planeta Uran. Przez całą noc widoczna jest również gwiazda nowa V1405 Cas oraz długookresowa gwiazda zmienna Mira Ceti. Wieczorem wciąż bardzo nisko nad zachodnim widnokręgiem pokazuje się planeta Wenus.
Najjaśniejsza planeta i trzeci pod względem jasności obiekt na naszym niebie, czyli Wenus, od dłuższego czasu ulega niekorzystnemu i wciąż pogarszającemu się nachyleniu ekliptyki do widnokręgu. Na dużych północnych szerokościach geograficznych Wenus widoczna jest bardzo krótko po zachodzie Słońca i bardzo nisko nad widnokręgiem. Planeta świeci blaskiem -4 magnitudo i tylko dlatego można ją obserwować w krajach położonych tak daleko na północ od równika, jak Polska. Wenus powoli zbliża się do Ziemi, stąd jej tarcza powoli rośnie, a faza tarczy maleje. Do końca tygodnia wenusjańska tarcza przekroczy średnicę 17″, jej faza zaś zmniejszy się do 67%. W niedzielę 19 września planeta przejdzie z gwiazdozbioru Panny do gwiazdozbioru Wagi.
Poniedziałek 13 września zastanie Księżyc w gwiazdozbiorze Wężownika. Tej nocy, dokładnie o godzinie 22:39 naszego czasu, Srebrny Glob przejdzie przez I kwadrę. Nieco ponad 20° nad Księżycem można próbować odnaleźć nową powrotną RS Oph. Od jej wybuchu upływa coraz więcej czasu i z każdym tygodniem świeci ona słabiej. Jasność RS Oph zbliża się do +10 magnitudo i przez najbliższe parę lat raczej nie wzrośnie ponownie, stąd wraz z początkiem jesieni niestety trzeba się z nią pożegnać. Zwłaszcza, że zwiększajacy się blask Księżyca uniemożliwi jej obsrewacje w najbliższych kilkunastu dniach.
Dwie kolejne noce Księżyc spędzi w gwiazdozbiorze Strzelca. We wtorek 14 września jego tarcza zwiększy fazę do 60%, następnej nocy zaś — dołoży do tego jeszcze ponad 10%. We wtorek 3° na lewo, czyli na wschód od niegop pokaże się gwiazda Kaus Borealis. Dobę później natomiast Srebrny Glob opuści teren głównej figury Strzelca i zajmie pozycję 5° na wschód od Nunki, najjaśniejszej gwiazdy tej części Strzelca.
W czwartek 16 września naturalny satelita Ziemi dotrze na pogranicze gwiazdozbiorów Strzelca i Koziorożca, zwiększając przy tym fazę do 80. Tej nocy Księżyc zbliży się na mniej więcej 7° do Saturna. W piątek Srebrny Glob znajdzie się pomiędzy Saturnem a Jowiszem. Do pierwszej z wymienionych planet zabraknie Księżycowi 8, do drugiej zaś — 12°. Sobota 18 września zastanie Księżyc już na tle gwiazdozbioru Wodnika w fazie ponad 94%, jakieś 7° na południowy wschód od Jowisza. Obie planety powoli oddalają się od Ziemi i powoli słabną. Saturn świeci blaskiem +0,4 wielkości gwiazdowej, a jego tarcza ma średnicę 18″. Jasność Jowisza do końca tygodnia zmniejszy się do -2,6 magnitudo, przy średnicy tarczy 48″.
Maksymalna elongacja Tytana, największego i najjaśniejszego księżyca Saturna, przypada w czwartek 16 września. W układzie księżyców galileuszowych Jowisza zaś w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):
• 13 września, godz. 0:42 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 13 września, godz. 2:26 – wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 13 września, godz. 3:36 – wyjście Io z cienia Jowisza 13″ na wschód od brzegu tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 13 września, godz. 3:38 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 13 września, godz. 21:58 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 13 września, godz. 22:34 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 14 września, godz. 0:16 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 14 września, godz. 0:54 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 14 września, godz. 2:35 – minięcie się Europy (N) i Ganimedesa w odległości 2″, 202″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza,
• 14 września, godz. 19:08 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 14 września, godz. 21:08 – Europa chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 14 września, godz. 22:06 – wyjście Io z cienia Jowisza 13″ na wschód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 15 września, godz. 1:22 – wyjście Europy z cienia Jowisza 21″ na wschód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 15 września, godz. 18:57 – o zachodzie Słońca cień Io na tarczy Jowisza (w II ćwiartce),
• 15 września, godz. 19:22 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 16 września, godz. 18:54 – o zachodzie Słońca cień Europy na tarczy Jowisza (w II ćwiartce),
• 16 września, godz. 19:08 – minięcie się Ganimedesa (N) i Europy w odległości 7″, 11″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza,
• 16 września, godz. 19:48 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 16 września, godz. 20:00 – Ganimedes chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 17 września, godz. 2:22 – wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza 35″ na wschód od tarczy planety (koniec zaćmienia),
• 17 września, godz. 18:52 – o zachodzie Słońca Kalisto na tarczy Jowisza (w III ćwiartce),
• 17 września, godz. 22:36 – zejście Kalisto z tarczy Jowisza,
• 18 września, godz. 0:44 – wejście cienia Kalisto na tarczę Jowisza,
• 18 września, godz. 20:55 – minięcie się Europy (N) i Io w odległości 4″, 114″ na wschód od brzegu tarczy Jowisza,
• 20 września, godz. 2:28 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 20 września, godz. 23:44 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 21 września, godz. 0:30 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 21 września, godz. 2:02 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 21 września, godz. 2:50 – zejście Io z tarczy Jowisza.

Warto zwrócić na rzadko możliwe do obserwacji przejście Kalisto i jej cienia na tle tarczy planety macierzystej księżyca w nocy z piątku 17 września na sobotę 18 września.
Do końca tygodnia Księżyc pozostanie na tle gwiazdozbioru Wodnika, a w niedzielę 19 września faza jego tarczy przekroczy 98%.
Silny blask Srebrnego Globu przeszkodzi niestety w obserwacjach wszystkich ciał niebieskich opisywanych pod tą mapką. We wtorek 14 września planeta Neptun znajdzie się po przeciwnej stronie Ziemi niż Słońce. Oznacza to, że planeta jest najbliżej nas w ciagu roku i ma w związku z tym maksymalne rozmiary kątowe i największą jasność w całym sezonie obserwacyjnym. Jej ruch względem gwiazd tła również jest najszybszy. Planeta świeci blaskiem +7,8 wielkości gwiazdowej i do jej dostrzeżenia potrzebna jest większa lornetka lub teleskop. Neptun najwyżej nad widnokręgiem znajduje się po godznie 23. Planeta zbliża się do gwiazdy stanowiącej południowo-zachodni róg równoległoboku, przez który wędruje od kilku tygodni. W niedziele 19 września Neptun zbliży się doń na odległość 13′, a w przyszłym tygodniu przejdzie naprawdę blisko niej.
Na tle gwiazdozbioru Barana, niedaleko gwiazd o i σ tej konstelacji, swoją pętlę na niebie kreśli planeta Uran. Mimo blasku większego o 2 magnitudo od blasku Neptuna Uran także zginie w powodowanej przez Księżyc łunie. Na obserwacje tej planety, a także długookresowej gwiazdy zmiennej Mira Ceti można liczyć w pierwszej części tygodnia, po zachodzie Srebrnego Globu. Mira systematycznie zmniejsza już swój blask i w tym momecie wynosi on jakieś +3,5 magnitudo. Oznacza to, że Mirę powinno dać się dostrzec gołym okiem mimo obecności na niebie jasnego Księżyca.
Znacznie wyżej, lecz po północno-wschodniej stronie nieba wznosi się nowa V1405 Cas położona bardzo blisko całkiem jasnej gromady otwartej gwiazd M52. Okazuje się, że nowa znowu sprawiła niespodziankę i jeśli ktoś obserwował systematycznie tę nową w minionym tygodniu, na pewno zauwaużył, że gwiazda pojaśniała do prawie +6 magnitudo! Niestety obecnie jej blask spadł już ponownie o prawie 1,5 wielkości gwiazdowej. Niestety silny blask Księżyca wpłynie również na możliwości obserwacyjne tej gwiazdy. Na razie jednak nie warto o niej zapominać. Do oceny jasności V1405 Cas bardzo dobrze nadaje się mapka wykonana na stronie AAVSO.

Animacja pokazuje położenie planety Wenus w trzecim tygodniu września 2021 roku (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie Księżyca, planet Saturn i Jowisz oraz nowej powrotnej RS Oph w trzecim tygodniu września 2021 roku (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie planet Neptun i Uran oraz Miry w trzecim tygodniu września 2021 roku (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

Mapka pokazuje położenie nowej V1405 Cas w trzecim tygodniu września 2021 roku (kliknij miniaturkę, aby powiększyć). Źródło: StarryNight

https://astronet.pl/na-niebie/niebo-w-t ... 2021-roku/
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w trzecim tygodniu września 2021 roku.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w trzecim tygodniu września 2021 roku2.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w trzecim tygodniu września 2021 roku3.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w trzecim tygodniu września 2021 roku4.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w trzecim tygodniu września 2021 roku5.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 22 Wrz 2021, 08:32

Spojrzenie w październikowe niebo 2021
2021-09-21.
Miesiąc październy, Genowefy (3.I.) obraz wierny – przysłowie to prognozuje nam chłodną, lecz pogodną, Złotą Polską Jesień. Oczywiście cieszymy się z faktu, że Słońce nie próżnuje, chociaż niestety jego deklinacja z dnia na dzień maleje, a w związku z tym długość dnia, u nas na półkuli północnej, stale się skraca, z czym musimy się niestety pogodzić. W Małopolsce ubędzie dnia aż 107 minut; z 11 godzin i 37 minut na początku października do 9 godzin i 50 minut na końcu miesiąca. Słońce w czwartek 1 października wschodzi o godz. 6:41, a zachodzi o 18:18, natomiast w ostatnim dniu miesiąca wzejdzie o 6:28 a schowa się pod horyzontem już o godzinie 16:18. Wprost nie do wiary, ale ten dzień będzie jeszcze dłuższy od najkrótszego dnia roku o 105 minut! Ponadto Słońce w dniu 23 października o godz. 7:50 przejdzie ze znaku Wagi w znak Skorpiona (Niedźwiadka).
Słońce
W tym miesiącu spodziewamy się raczej małej aktywności magnetycznej Słońca (plamy, rozbłyski, protuberancje), związanej z nielicznymi centrami aktywności w jego fotosferze. Nasza gwiazda jest już co prawda po minimum swojej aktywności, ale jakoś nie może się na dobre przebudzić, jednak często szykuje jakieś niespodzianki, którymi może nas zadziwić lub nawet zaskoczyć. Dlatego też warto i należy prowadzić bezpieczne obserwacje Słońca.
Uwaga! W nocy z 30 na 31 października (z soboty na niedzielę) śpimy rano o godzinę dłużej, przechodzimy bowiem na czas zimowy (środkowo-europejski), czyli cofamy dotychczasowe wskazania zegarów o godzinę. Oficjalnie należy to uczynić w nocy o godzinie 3, w niedzielę 31 X (dotyczy to w szczególności kolejnictwa i lotnictwa). Praktycznie zaś najlepiej cofnąć wskazania zegarów o godzinę jeszcze przed ułożeniem się do snu.
Księżyc
Ciemne bezksiężycowe noce, dogodne do obserwacji astronomicznych, będą w pierwszej dekadzie miesiąca, bowiem kolejność faz Księżyca jest następująca: nów – 6 X o godz. 13:05, pierwsza kwadra – 13 X o godz. 5:25, pełnia – 20 X o godz. 16:57 i ostatnia kwadra – 28 X o 22:05. W perygeum (najbliżej Ziemi) znajdzie się Księżyc 8 X o godz. 19, a w apogeum (najdalej od Ziemi) będzie 24 X o godz. 17.
Ponadto Księżyc, "spacerując" po październikowym niebie, przewędruje w pobliżu planet: Wenus (9 X o godz. 21), Saturna (14 X o godz. 9), Jowisza (15 X o godz. 12), Neptuna (17 X o godz. 16) i Urana (21 X o godz. 24), ale ich niestety nie zakryje! Na jesiennym niebie, z wieczora, dostrzeżemy za to różne gwiazdozbiory: Pegaza, Andromedy, Perseusza i Byka, a tuż po północy pojawią się nam na wschodzie konstelacje Bliźniąt i Oriona.

Planety
Merkurego można będzie szukać nisko na porannym niebie dopiero w drugiej połowie miesiąca. 26 X nad ranem znajdzie się on na niebie najdalej od Słońca (elongacja zachodnia, 18 stopni). Natomiast w zorzach nisko na zachodnim niebie znajdziemy Wenus, którą możemy obserwować przez prawie 2,5 godziny po zachodzie naszej Gwiazdy. W dniu 29 X, wieczorem, znajdzie się ona na niebie najdalej od Słońca (elongacja wschodnia 47 stopni). Mars kryje się przez cały miesiąc w promieniach Słońca, by się pojawić na porannym niebie dopiero w drugiej połowie listopada.
Natomiast Jowisza i Saturna możemy obserwować od wieczora, na wschodnim niebie. Planety przebywają w gwiazdozbiorze Koziorożca. W połowie miesiąca do tych olbrzymów gazowych zbliży się Księżyc po pierwszej kwadrze, zaledwie – lub aż – na odległość 4 stopni. W dniu 14 X do Saturna, a dzień później do Jowisza. Będzie co obserwować!
Uran gości w gwiazdozbiorze Byka, a ponieważ 5 XI będzie w opozycji do Słońca, można go obserwować praktycznie już przez całą noc. Natomiast Neptun po opozycji (14 IX) przebywa w gwiazdozbiorze Wodnika i widoczny jest przez teleskop od wieczora, przez większą część nocy.
Inne zjawiska
Już od 2 października aż do 7 listopada promieniują szybkie meteory z roju Orionidów, które wchodzą w górne warstwy atmosfery ziemskiej z prędkościami nieco ponad 60 km/sek. Maksimum roju przypada na 21 X, możemy wtedy oczekiwać 25 "spadających gwiazd" na godzinę. Radiant meteorów leży na granicy gwiazdozbiorów Oriona i Bliźniąt (południowo-wschodnia część nieba). Warunki obserwacji ich maksimum będą trudne w tym roku, ponieważ Księżyc jest wtedy tuż po pełni i świeci przez całą noc. Natomiast od 6 do 10 października (maksimum 7/8 X) promieniują powolne meteory Drakonidy – ich radiant leży wysoko, w gwiazdozbiorze Smoka. Warunki do ich nocnych obserwacji będą dobre, bo Księżyc będzie 2 dni po nowiu i zajdzie tuż po godzinie 19. Dla wzbudzenia nie tylko obserwacyjnych refleksji, po tegorocznej wakacyjnej pogodzie, odwołam się do sprawdzonego przysłowia: Jeśli październik jest wietrzny i mroźny, to nie będzie za to styczeń, luty groźny.

Czytaj więcej:
• Pierścienie i pory roku na Saturnie
• Niebo we wrześniu 2021 - Oczekuj nieoczekiwanego!
• Niebo w 2021 roku – The best of...

Źródło: Adam Michalec, MOA w Niepołomicach, 20 września 2021 r.
Opracowanie: Elżbieta Kuligowska
Na zdjęciu: Czy ta olbrzymia pomarańczowa kula zaraz stoczy się po porośniętym drzewami wzgórzu? Nie, ponieważ ta kula to tak naprawdę nasze Słońce. Centralna gwiazda Układu Słonecznego została uchwycona o wschodzie, ponad wzgórzem na Ziemi, dwanaście dni temu – wraz z uroczo szczegółowym pierwszym planem. Na tarczy Słońca widać pięć plam słonecznych. To całkiem sporo, biorąc pod uwagę fakt, że w okresie minimum cyklu aktywności słonecznej w ciągu ostatnich kilku lat przez większość dni w ogóle nie było plam. Źródło: APOD.pl
https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/sp ... kowe-niebo
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Spojrzenie w październikowe niebo 2021.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 02 Paź 2021, 09:42

NIEBO W PAŹDZIERNIKU 2021 - Jowisz w "lisiej czapie", a planety szaleją...
2021-10-01.
Październikowe niebo A.D. 2021 to nic innego jak "szał niebieskich ciał"! Oprócz Marsa (w złączeniu ze Słońcem) możemy na nim podziwiać wszystkie planety Układu Słonecznego, a dwie największe - Jowisza i Saturna w całej okazałości. Ba, jesienną porą Jowisz potrafi nawet ubrać "lisią czapę"... Z kolei przy dobrej pogodzie możemy zapolować na Urana - dostrzegalnego nawet gołym okiem. Wenus odgrywa rolę królowej wieczoru, a Merkury jest królem poranka. Jak to wszystko ogarnąć? Z pomocą przychodzi nasz filmowy kalendarz astronomiczny - zapraszamy!
Ci, którzy spoglądają przez duże teleskopy są w stanie zobaczyć o wiele więcej, na przykład... kosmiczną katastrofę! 13 września coś uderzyło w Jowisza! Zjawisko utrwaliły kamery i aparaty uważnych obserwatorów. Najprawdopodobniej niewielka asteroida lub fragment komety o rozmiarach ok. 100 metrów wtargnął w jowiszową atmosferę. Wbrew pozorom, nie są to rzadkie zjawiska. Grawitacja najpotężniejszej planety w naszej rodzinie ściąga wiele takich skalnych okruchów. Najbardziej znanym przykładem jest kometa Shoemaker-Levy 9, która najpierw rozpadła się na kawałki, a w lipcu 1994 roku serią kosmicznych pocisków zbombardowała Jowisza pozostawiając w jego atmosferze trwałe ślady na wiele miesięcy... Od tego czasu zarejestrowano przynajmniej siedem podobnych zjawisk - i zrobili to głównie amatorzy! Tym razem śladów brak, ale fakt uderzenia w planetę przez kolejne niewielkie ciało jest bezsprzeczny.
Na prawo od Jowisza świeci słabszy, ale wyróżniający się na tle gwiazd Saturn. Kiedy patrzymy na niego przez teleskop, widzimy jego pierścienie, a przy ponad 100-krotnym powiększeniu obrazu jesteśmy w stanie dostrzec w nich przerwę Cassiniego. Nie zawsze tak jest. Otóż płaszczyzny orbit Ziemi i Saturna układają się w taki sposób, że raz widzimy "planetę w kapeluszu" nieco od góry (bieguna północnego), a raz od dołu (bieguna południowego). Wówczas pierścienie ukazują się nam pod największym kątem w postaci szerokiego pasa okalającego planetę. Kiedy jednak płaszczyzna orbity Saturna przecina się z ziemską, pierścienie stają się ledwo widoczną kreską, a na kilka nocy potrafią nawet... "zniknąć" z oczu obserwatorów! Nota bene, w ostatnich latach badacze stwierdzili, że Saturn rzeczywiście traci materię swych pierścieni, ale zanim rozpłyną się na dobre, minie jakieś 100 milionów lat, więc zdążymy jeszcze zaobserwować ich optyczne zniknięcie pod koniec 2025 roku. Teraz zaś patrzmy na nie w całej okazałości.
Nie przegapmy też Urana. Przed listopadową opozycją planeta jest już osiągalna na granicy widoczności gołym okiem. Dla jej dostrzeżenia potrzebujemy bezksiężycowego, pogodnego nieba z dala od silnych świateł. W tym wypadku trzeba poszukać naprawdę ciemnej okolicy i poczekać na wyjątkowo przejrzyste powietrze. Takie łowy warte są jednak swej nagrody, bo ujrzenie Urana na własne oczy to spory sukces. A okoliczności nam sprzyjają. Planeta przebywa w rejonie nieba wolnym od nagromadzenia gwiazd. Odnaleźć ją tym łatwiej, że z pomocą przychodzą jakże charakterystyczne: Aldebaran, Hiady i Plejady, po 22:00 wnoszące się już całkiem wysoko nad wschodnim horyzontem. Poprowadźmy linię od Aldebarana do Plejad, a następnie odłóżmy podobny (ciut dłuższy) odcinek od Plejad na prawo. W ten sposób otrzymamy orientacyjne położenie Urana. Świeci on w konstelacji Barana w pobliżu granicy z Wielorybem. Obrazowo rzecz ujmując, wędruje pod baranimi nogami i nad głową morskiego potwora. Dla precyzyjnego określenia która to z tych słabych "gwiazdek" jest Uranem najlepiej posłużyć się dostępnymi w sieci darmowymi aplikacjami lub mapami nieba.
Dla ujrzenia Neptuna koniecznością są: lornetka lub aparat fotograficzny. Planeta nie jest bowiem dostrzegalna gołym okiem. Znaleźć ją trudno, bo świeci jak niepozorna gwiazdka 8. wielkości. Ale znów z pomocą mogą przyjść jasne obiekty i dostępne aplikacje. Popatrzmy na Jowisza i Saturna. Przedłużmy teraz linię ich łączącą w lewo, dwukrotnie. Odnajdziemy tam dość charakterystyczną ciasną trójkę gwiazd należących do konstelacji Wodnika. Nieco powyżej tej grupki po jej lewej stronie świeci Neptun. Porównajmy ten obszar nieba z dostępnymi mapami, a z pewnością uda nam się zidentyfikować planetę.
Na październikowym niebie A.D. 2021 bez problemu zaś możemy łowić Merkurego. W drugiej połowie miesiąca ukazuje się on o poranku. Po godz. 6:00 na tle jaśniejącej zorzy dnia nisko nad wschodnim horyzontem ujrzymy dwa jasne punkty. Ten po lewej to Arktur - najjaśniejsza gwiazda konstelacji Wolarza, którą - co ciekawe - możemy podziwiać też w październikowe wieczory nisko nad zachodnim widnokręgiem. Przez całą noc wędruje ona płytko pod linią północnego horyzontu, by przed wzejściem Słońca ponownie wyłonić się po wschodniej stronie nieboskłonu. Na prawo od Arktura znajdziemy punkt o zbliżonej jasności. To właśnie Merkury - planeta krążąca najbliżej Słońca, stąd oglądać możemy ją tylko na tle wieczornej lub porannej zorzy. Najlepszy czas na łowienie Merkurego wypada w ostatniej dekadzie miesiąca.
Z kolei wspomniana na początku Wenus króluje wieczorami na tle łuny gasnącego dnia. Mimo, że to najjaśniejsza z planet na ziemskim niebie, jej dostrzeżenie jest trudne, bowiem w październiku 2021 ślizga się ona niziutko nad pd-zach. widnokręgiem. W jej odnalezieniu pomoże "młody" Księżyc, który 09 października pół godziny po zachodzie Słońca ukaże się nieco powyżej z prawej strony Wenus.
Wszędobylski Srebrny Glob - jak co miesiąc - pokonuje cały nieboskłon, więc odwiedza wszystkie planety. I tak: 14.10. mija Saturna, a następnego wieczora - Jowisza. Obie planety leżą niemal dokładnie na linii Ekliptyki, za to nasz satelita na tym odcinku śmiga wyraźnie poniżej. 17.10. jest obok Neptuna, a 21.10. Urana, ale pełnia sprawi, że tej koniunkcji raczej nie zobaczymy; blask Księżyca jest zbyt silny. Merkurego w tym miesiącu Księżyc już nie dogoni, ale z początkiem listopada szykuje się całkiem widowiskowa koniunkcja - i wstać będzie łatwiej, bo nocą z 30/31.10. zmienimy czas na zimowy ; ) Czystego nieba!
Piotr Majewski
NIEBO W PAŹDZIERNIKU 2021 | Jowisz w "lisiej czapie", a planety szaleją...
https://www.youtube.com/watch?v=YH4KFwtEDho

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/ni ... ty-szaleja
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: NIEBO W PAŹDZIERNIKU 2021 - Jowisz w lisiej czapie, a planety szaleją....jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 01 Lis 2021, 15:42

Niebo w listopadzie 2021. Astronomiczne wydarzenia
2021-11-01. Autor: anw/dd. Źródło: AccuWeather

W listopadzie będziemy mogli podziwiać na nocnym niebie trzy roje meteorów. Jednak najciekawsze wydarzenie astronomiczne tego miesiąca - częściowe zaćmienie Księżyca - wystąpi pod jego koniec.
Listopadowe roje meteorów sprawią, że będziemy mieli więcej okazji, aby dostrzec na niebie spadające gwiazdy, a nawet jasne kule ognia. Przez cały miesiąc zbiór gwiazd znany jako gromada Plejady, znajdująca się w gwiazdozbiorze Byka, będzie widoczna na wschodnim niebie krótko po zapadnięciu zmroku. Inne jej nazwy to: Baby, Kurczęta, Kokoszki czy Siedem Sióstr.
Rój Taurydów
W pierwszym tygodniu listopada będziemy mogli podziwiać na niebie rój meteorów o nazwie Południowe Taurydy. Tydzień później swojej maksimum będzie miał kolejny rój - Północne Taurydy.

Kiedy oba te roje są aktywne jednocześnie, pod koniec października i na początku listopada, można zaobserwować znaczny wzrost aktywności bolidów - wyjaśniło Amerykańskie Towarzystwo Meteorowe (AMS)
Jak w przypadku wielu rojów, niektóre z nich zaczynają się pojawiać tuż po zapadnięciu zmroku, ale najlepszy czas na oglądanie Taurydów będzie po północy. Obserwatorzy nie muszą patrzeć w konkretnym kierunku, gdyż meteory i bolidy mogą rozbłysnąć w dowolnym miejscu na niebie.
Leonidy, najszybszy znany rój meteorów
Między 17 a 18 listopada pojawi się trzeci rój meteorów - Leonidy. Swój szczyt osiągną w nocy ze środy na czwartek (17/18.11). Jest to najszybszy znany rój meteorów, bowiem prędkość meteoroidów w ziemskiej atmosferze dochodzi do 72 kilometrów na sekundę.
- Najbardziej znane roje Leonidów wystąpiły w latach 1833, 1866, 1966, 1999 i 2001 - wspominali eksperci z AMS. - Podczas takich zjawisk pojawiało się od tysiąca do nawet 100 tysięcy meteorów na godzinę, tworząc jedne z najbardziej hipnotyzujących pokazów w historii - dodali. Niestety, taka "eksplozja" nie jest przewidywana w tym roku, pojawi się od 10 do 15 meteorów na godzinę.
Częściowe zaćmienie Księżyca
Trzeci tydzień listopada zakończy się jednym z najważniejszych wydarzeń astronomicznych w 2021 roku. W piątek 19 listopada czeka nas częściowe zaćmienie Księżyca. Podczas nadchodzącego zjawiska tylko trzy procent tarczy Srebrnego Globu znajdzie się poza obszarem stożka cienia całkowitego, ale jednocześnie na obszarze stożka półcienia. To sprawi, że będzie ono imponujące.
Zjawisko będzie można zobaczyć m.in. w Ameryce Północnej, Ameryce Południowej czy Australii. W Polsce nie będzie jednak całkowicie widoczne. Na obszarze zachodniej i środowej części naszego kraju zobaczyć będzie można jedynie początek zaćmienia półcieniowego.
Listopadowe, częściowe zaćmienie Księżyca będzie zapowiedzią tego, co ma nastąpić w 2022 roku - mowa o całkowitym zaćmieniu Księżyca.

Nietypowe zaćmienie Księżyca PAP
Autor:anw/dd
Źródło: AccuWeather
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

https://tvn24.pl/tvnmeteo/ciekawostki/a ... ca-5473006
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w listopadzie 2021. Astronomiczne wydarzenia.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Niebo w listopadzie 2021. Astronomiczne wydarzenia2.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 02 Lis 2021, 09:13

NIEBO W LISTOPADZIE 2021 - Ceres w oku Byka
2021-11-02.
Jesienne niebo pełne jest czarów i dziwacznych stworzeń. Jednym z nich jest gorgona Meduza mrugająca do nas tajemniczym okiem o nazwie Algol. W Starożytności jej spojrzenie zamieniało wszystko w kamień, ale my możemy dziś patrzeć bezpiecznie ; ) Patrzmy śmiało, bo jest też rzadka okazja na złapanie m.in. planety karłowatej - Ceres. A jeśli uda nam się wypatrzeć Urana oraz Międzynarodową Stację Kosmiczną, to zbierzemy kosmiczną... kumulację! Jak to zrobić? Szczegółową instrukcję podaje nasz filmowy kalendarz astronomiczny - z konkursem i nagrodami od "Uranii". Zapraszamy!
Dawno, dawno temu w Etiopii panowali: król Cefeusz i królowa Kasjopeja. Kasjopeja była próżna – do tego stopnia, że uznawała się za najpiękniejszą kobietę na świecie. Gdy dowiedziały się o tym nimfy morskie, poprosiły swego ojca, boga mórz i oceanów - Posejdona, by ukarał Kasjopeję. Ten zesłał na krainę Cefeusza morskiego potwora Ketosa – dziś symbolizowanego przez gwiazdozbiór Wieloryba. Cefeusz postanowił przebłagać bogów, a wyrocznia podpowiedziała, że król musi poświęcić potworowi swą córkę – Andromedę. Andromeda została przykuta do skały, lecz w ostatniej chwili uratował ją Perseusz jadący na skrzydlatym koniu – Pegazie. Taka oto historia rozgrywa się na jesiennym firmamencie...
Perseusz nie uratował Andromedy siłą, lecz sposobem. Otóż miał przy sobie głowę gorgony Meduzy - kobiecego potwora uzbrojonego w kły i węże zamiast włosów. Spojrzenie Meduzy zamieniało wszystko w kamień. Gdy Perseusz pokazał Ketosowi jej głowę, ten zamienił się w jedną z wysp u wybrzeży Etiopii. A wszystko za sprawą... Algola.
Jest to druga co do jasności gwiazda w konstelacji Perseusza. W Starożytności symbolizowała oko Meduzy, a te skojarzenia zawdzięczała zmianom swego blasku. Starożytni Egipcjanie nie dość, że z uwagą śledzili zmienną jasność Algola, to z dużą precyzją wyznaczyli ten okres na 2,85 dnia. W czasach nowożytnych jako pierwszy fenomen ten opisał Geminiano Montanari około 1667 roku. Ponad sto lat później (ok. 1782 roku) angielski astronom John Goodricke poprawnie wytłumaczył przyczynę tej zmienności. Okazało się, że Algol jest układem zaćmieniowym dwóch gwiazd, w którym jaśniejszy składnik jest regularnie przesłaniany przez słabszy. W efekcie co 2 dni 20 godzin i 49 minut wizualny blask Algola spada do 30% wartości (z 2,1 mag. do 3,4 mag.), aby po 10 godzinach wrócić do normy.
Szukając gwiazd zmiennych postarajmy się przy okazji odnaleźć Ceres. W listopadzie A.D. 2021 nadarza się rzadka okazja do polowania na najbliższą nam planetę karłowatą (i zarazem największy obiekt w pasie głównym planetoid). Zwykle Ceres jest obiektem teleskopowym w postaci słabego punktu zmieniającego swe położenie na tle gwiazd. Obecnie jej pozycja na firmamencie jest wyjątkowo korzystna, a jasność na tyle duża, że ujrzymy ją już przez niewielką lornetkę - najlepiej spoza miejskich świateł. Świeci ona przez całą noc, wznosząc się wysoko na niebie w jakże charakterystycznej konstelacji Byka. Nocą z 05 na 06 listopada Ceres wręcz muska Aldebarana, zwanego czasem "czerwonym okiem Byka", mija go w odległości niecałych 3 minut kątowych; jest to granica zdolności rozdzielczej nieuzbrojonego ludzkiego oka. Wystarczy użyć lornetki, a bez najmniejszego trudu odnajdziemy punkcik tuż nad Aldebaranem - to właśnie Ceres! Popatrzmy następnej nocy, a zauważymy jak nasz cel przesunął się w kierunku Hiad, do których dołączy po 10 listopada, by po następnych kilkunastu dniach opuścić łatwo rozpoznawalne V tworzące głowę Byka i znaleźć się w opozycji. Nocą z 26 na 27 listopada Ceres osiąga maksimum jasności na poziomie ciut poniżej 7 mag. Śpieszmy się z obserwacjami, bo łatwiej nie będzie przez najbliższych kilka lat!
Zwróćmy uwagę, że blask Ceres w opozycji wyraźnie przewyższa Neptuna i tylko nieznacznie ustępuje Uranowi, o których była mowa w październikowym kalendarzu. Przy okazji przypominam o listopadowej opozycji Urana. 04 listopada planeta osiąga 5,65 mag., co czyni ją dostrzegalną gołym okiem (z ciemnego miejsca i na przejrzystym niebie), a nów Księżyca w tym czasie sprawia, że o powodzenie obserwacji nie musimy się martwić.
Co do Księżyca zaś - ten przemyka od Merkurego rankiem 03 listopada, przez Wenus wieczorem 07 i 08-go, Saturna 10-go i Jowisza - 11 listopada; jeśli pogoda dopisze, będzie to całkiem malownicze zwieńczenie naszego Święta Niepodległości. 17 listopada Księżyc dogoni Urana, ale silny blask pełni mocno utrudni obserwacje. 19-go o poranku dojdzie do zaćmienia - niestety nie u nas : ( Zanim Srebrny Glob pogrąży się w cieniu Ziemi, jego tarcza zdąży zniknąć za horyzontem. Za to od 19 listopada zaczynają się przeloty Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) na wieczornym niebie, które potrwają aż do 09 grudnia, kiedy na firmament wkroczy niecodzienny gość! O nim opowiemy w następnym odcinku. Powodzenia na łowach!
Piotr Majewski
NIEBO W LISTOPADZIE 2021 | Ceres w oku Byka
https://www.youtube.com/watch?v=nn8AuNlVkJ8

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/ni ... w-oku-byka
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: NIEBO W LISTOPADZIE 2021 - Ceres w oku Byka.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

PostPaweł Baran | 30 Lis 2021, 09:31

Grudniowe niebo z Planetarium Śląskim
2021-11-29.
Już za 3 dni rozpoczyna się grudzień. Warto zatem zobaczyć, co ciekawego będzie można dostrzec na niebie. Naszym przewodnikiem będzie Krzysztof Dwornik z Planetarium Śląskiego w Chorzowie, który prowadzi na profilu tej Instytucji na Facebooku cykl publikacji pt. „Niebo z balkonu”, gdzie m.in. przedstawia, co warto obserwować w danym miesiącu.
"Niebo z balkonu" - odc. 85 pt. "Grudniowe niebo".
Zbliża się grudzień, zobaczmy więc co ciekawego będzie można dostrzec na niebie.
Zacznijmy od komety C/2021 A1 (Leonard) odkrytej 3 stycznia przez Grega Leonarda w Obserwatorium Mount Lemmon w Arizonie. Jej obecna jasność to ok. 7,9 magnitudo, a więc całkiem sporo jak na obiekt tego rodzaju. Najbliżej Ziemi kometa będzie 12 grudnia. Istnieje szansa, że będziemy mogli ją oglądać w pierwszej połowie miesiąca za pomocą lornetki, gdyż przewiduje się, że jasność wzrośnie do 5, a może nawet i 4 magnitudo. Warto podejmować próby jej dostrzeżenia już w przyszłym tygodniu, bowiem z dnia na dzień będzie coraz bliżej Słońca na niebie. 6 grudnia znajdzie się ok. 5° od wiosennej gwiazdy Arktur w Wolarzu, którego 15° nad horyzontem będziemy widzieć już trzeciej nad ranem.
Wróćmy do podstawowych ciał niebieskich: Słońce na początku grudnia wschodzi o godzinie 7:21, a zachodzi o 15:44. Na końcu miesiąca będą to odpowiednio godziny 7:43 i 15:50.
Fazy Księżyca prezentują się w grudniu następująco: nów 4.12 (8:43), pierwsza kwadra 11.12 (2:36), pełnia 19.12 (5:36), trzecia kwadra 27.12 (3:24)
Wieczorem około godziny po zachodzie Słońca nad kierunkiem południowym i południowo-zachodnim będziemy mogli podziwiać Jowisza, Saturna i nisko nad horyzontem jasną Wenus. Te trzy planety leżące prawie na jednej linii będą widoczne w takiej konfiguracji praktycznie do końca roku, wiemy już więc gdzie trzeba będzie szukać wigilijnej gwiazdki.
Między 6 a 9 grudnia wśród tych planet będzie przemieszczał się Księżyc, co może podnieść atrakcyjność obserwacji. Dostrzeżenie cienkiego sierpa Księżyca w dniu 6 grudnia może być dodatkowym wyzwaniem.
W tym samym momencie tj. godzinę po zachodzie Słońca, symbol jesieni – Kwadrat Pegaza, będzie zbliżał się już do południka niebieskiego, a nisko nad horyzontem wschodnim będzie widoczny zimowy Byk z Plejadami.
Około dwie godziny później wzejdzie cały Orion, którego o północy zobaczymy w południku niebieskim. Istotnie, 21 grudnia o 16:59 rozpocznie się astronomiczna zima, więc gwiazdozbiory tej pory nieuchronnie wypierają te jesienne.
25 listopada 2021, Krzysztof Dwornik
Źródło: Planetarium Śląskie
Oprac. Paweł Z. Grochowalski
https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/gr ... um-slaskim
Załączniki
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Grudniowe niebo z Planetarium Śląskim.jpg
Astronomiczny Kalendarzyk Niesystematyczny: Grudniowe niebo z Planetarium Śląskim2.jpg
Kiedy obserwujesz nocne niebo pełne gwiazd – Widzisz samego siebie. Astronomia to matka nauk i nie tylko- kamery CCD Tayama, Sony Acuter, Atik. lornetka 15x50 USSR.Refraktor paralaktyczny 60/900.Synta 6''OTA Sky-Watcher SK804A, Obrotowy Globus nieba
Awatar użytkownika
 
Posty: 33366
Rejestracja: 09 Paź 2006, 15:59
Miejscowość: Przysietnica: PTMA Warszawa

Użytkownicy przeglądający to forum: Brak zarejestrowanych użytkowników oraz 10 gości

AstroChat

Wejdź na chat