Renowacja teleskopu Uniwersał 250/1500

Vintage, retro - czyli zabytki i astro-optyczne starocie. Ciekawe znaleziska, zakupy, renowacja, wrażenia z obserwacji...

PostSabatMikolaj | 28 Sie 2013, 00:50

Dzięki pewnemu Miłośnikowi astronomii z Wrocławia tworzący się właśnie kielecki oddział Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii pozyskał niedawno 10" teleskop Newtona wykonany przez polskiego producenta z Żywca - firmę Uniwersał. Teleskop ma już swoje lata (pochodzi z roku 2000) i w związku z tym wymaga renowacji, którą przez najbliższe miesiące postaramy się przeprowadzić wspólnie z astromiłośnikami z woj. świętokrzyskiego.

Na początek dane techniczne teleskopu:
Tubus
- średnica zwierciadła - 250mm
- ogniskowa - 1500mm
- światłosiła 1:5,5
- dokładność 1/8λ (dla λ=550nm)
- kształt zwierciadła : paraboloida obrotowa
- zasięg obserwacyjny - 14m
- zdolność rozdzielcza - 0,5”
- wymiary tubusa: 1500mm x 315mm
- masa tubusa: 15kg
Montaż
- wysokość słupa: 900mm
- masa statywu: 40kg

Dzisiaj odbyło się spotkanie inaugurujące rozpoczęcie prac nad modernizacją tego sprzętu. W trakcie spotkania ustaliliśmy dalsze plany działań nad teleskopem, które przedstawiam poniżej.
1. Lustra
- napylenie nowej warstwy aluminium na lustro główne
- wymiana skorodowanego lustra wtórnego na nowe eliptyczne
2. Wyciąg okularowy
Obecnie zamontowany wyciąg okularowy to oryginalny 1,25" produkcji Uniwersała, planujemy jego wymianę na dobrej jakości wyciąg Crayforda o wejściu 2", więc prawdopodobnie będzie konieczne powiększenie otworu na wyciąg w tubie.
3. Szukacz
W zestawie dodawana była lunetka celownicza 4x20, którą planujemy wymienić na szukacz 9x50
4. Montaż
Z racji swojego wieku oryginalny żywiecki montaż paralaktyczny wyposażony w napędy dla obu osi wymaga kilku działań usprawniających:
- kasacja luzów (przede wszystkim w osi RA)
- zamocowanie silnika do osi Dec., przy którym brakuje przejściówki
- rozwiązanie problemu celownika biegunowego - przy tym modelu zamiast klasycznej lunetki biegunowej zastosowany został laserowy celownik biegunowy, który ostatnio doposażyłem w nowe baterie, lecz są pewne trudności ze zjustowaniem celownika z tubą, dlatego być może poszukamy innego rozwiązania tej kwestii
- konserwacja elementów ruchomych
5. Ogólny wygląd teleskopu
Planujemy nieco poprawić zewnętrzny wygląd tuby, lecz na pewno nie zamierzamy zmieniać podstawy wizualnej teleskopu Uniwersała - żółtego koloru tuby.

Docelowo teleskop ma służyć astroamatorom z okolic Kielc zaangażowanych w działalność powstającego oddziału PTMA w Kielcach. Zostanie on umieszczony na stałym miejscu w Baran Observatory - obserwatorium astronomicznym będącym naszą siedzibą, położonym ok. 30 km na północny-zachód od Kielc. Planujemy wykorzystywać go w trakcie naszych spotkań/pokazów nieba, a więc i w celach popularyzatorskich. Teleskop stanowi wspólną własność Członków i Przyjaciół tworzącego się PTMA Kielce, więc prosimy wszystkich zarówno o pomoc merytoryczną - chętnie wysłuchamy każdej porady od osoby, dla której temat odnawiania wiekowego sprzętu nie jest obcy, jak również liczymy na wsparcie w postaci np. propozycji odstąpienia/odsprzedaży potrzebnych nam akcesoriów, o których wspomniałem powyżej.

Liczę na Waszą pomoc w każdym tego słowa znaczeniu i postaram się uzupełniać ten temat w miarę postępów w naszych pracach renowacyjnych na bieżąco.
Załączniki
Renowacja teleskopu Uniwersał 250/1500: 4.jpg
Oryginalny wyciąg okularowy 1,25"
Renowacja teleskopu Uniwersał 250/1500: 2.jpg
Skorodowane lustro wtórne
Renowacja teleskopu Uniwersał 250/1500: 1.jpg
Ogólny wygląd teleskopu
Uniwersał 270/1500 Dobson ATM PTMA Kielce
BCO 6mm, Celestron Or. 9mm, Kasai Or. 12,5mm; ES 14/82°, X-Cel LX 18mm, Scopos 35mm
o•o ВГШ 2,3x40, O^O Cometron 12x70
>Prezes PTMA O/Kielce: kielce.ptma.pl
>Koordynator SOK PTMA: http://www.sok.ptma.pl
Awatar użytkownika
 
Posty: 65
Rejestracja: 24 Mar 2012, 18:18
Miejscowość: Kielce

 

PostSabatMikolaj | 28 Sie 2013, 18:49

Tuba w środku jest ładnie wyczerniona, więc akurat ten aspekt pozostawiamy nienaruszony.
Zmierzyłem dzisiaj lusterko wtórne i wyszło mi ok. 73x55 mm. Wygląda więc na to, że jest ono niewymiarowe, choć możliwy jest też błąd w pomiarze, bo niestety jeszcze nie udało mi się go zdemontować, ale okazało się, że z lustrem głównym łatwiej poszło

Po ponad 30 min w końcu udało mi się wyjąć celę z lustrem głównym. Niestety, wyjmowanie nie polegało tylko na odkręceniu kilku śrubek imbusowych, bo niezbyt przyjemną niespodzianką okazał się silikon, którym cela była dodatkowo przymocowana do tubusa. Musiałem więc najpierw usunąć silikon i następnie siłować się z wyciągnięciem lustra zamontowanego na styk z tubą - w tym pomogła mi trochę siła grawitacji

Po wyjęciu lustro przetarłem trochę z kurzu szmatką z mikrofazy i wydaje mi się, że mimo 13 lat użytkowania, zachowało się ono w bardzo dobrym stanie. Niedługo zabiorę się też za przeczyszczenie LG na mokro i raczej wróci ono bez konieczności napylania do tubusa.

Po zmierzeniu okazało się, że średnica LG to nie 250mm, lecz... 270 mm. Tak też wnioskowałem "na oko" i taką informację podał mi Producent.
Ostateczna decyzja zależy też od moich Kolegów z protoplasty PTMA Kielce, ale na moje oko lustro główne może jeszcze pożyć sobie bez ingerencji od czasów fabrycznych przez parę kolejnych lat. Większość mankamentów lustra głównego, które widzieliśmy przed jego demontażem to po prostu brud. Jak na razie doliczyłem się tylko 2 rysek - dosyć sporych, ale chyba nie aż tak poważnych żeby nakładać nową warstwę aluminium

W takim razie teraz sprawą najbardziej pilną wydaje się nabycie prawdziwego, eliptycznego LW i wytoczenie przejściówki do zamontowania silniczka w osi Dec. montażu.
Jeśli ktoś ma "na stanie" odpowiednie LW, to chętnie skorzystam z okazji :)
Załączniki
Renowacja teleskopu Uniwersał 250/1500: Lustro główne.jpg
Renowacja teleskopu Uniwersał 250/1500: Tuba bez LG i silikon.jpg
Renowacja teleskopu Uniwersał 250/1500: Wyczerniona tuba.jpg
Wyczerniona tuba
Uniwersał 270/1500 Dobson ATM PTMA Kielce
BCO 6mm, Celestron Or. 9mm, Kasai Or. 12,5mm; ES 14/82°, X-Cel LX 18mm, Scopos 35mm
o•o ВГШ 2,3x40, O^O Cometron 12x70
>Prezes PTMA O/Kielce: kielce.ptma.pl
>Koordynator SOK PTMA: http://www.sok.ptma.pl
Awatar użytkownika
 
Posty: 65
Rejestracja: 24 Mar 2012, 18:18
Miejscowość: Kielce

 

Postzbyszek | 28 Sie 2013, 22:15

W/g mnie warto by tube wymienic na metalowa czy impregnowana z kartonu szalunkowego . LG duzo pewnie wazy i bardzo mozliwe, ze tuba z PCV jak cieplo trwale z lekka ugnie sie, wtedy problemy z jakoscia obrazu beda, z lekka w kometki gwiazdy zamieni.
 
Posty: 3014
Rejestracja: 28 Lip 2005, 23:00
Miejscowość: znikam

PostJanusz_P. | 31 Sie 2013, 13:04

Nie wiem gdzie przyswoiłeś takie plotki o gnących się tubach PCV ale nasze starsze teleskopy do Syriusza włącznie czyli w tubie PCV 400 mm o długości tuby 1600 mm ze ścianką 4 mm nie gięły się w zauważalnym stopniu gdyż teleskopy te przez wiele lat użytkowania perfekcyjnie trzymały użytkownikom kolimację :arrow: :idea:
Z przodu usztywnia je trójramienny pająk a z tyłu oprawa lustra więc przy smukłości tuby 1 do 4 nie ma tam miejsca na widoczne gołym okiem ugięcia tubusu powodujące widoczną de-kolimację teleskopu :roll: :|
Astropozdrówko Janusz P.

Fujinon 10x50, SCT 6 podręczny, SCT-14" HyperStar, EQ-6, Coronado 60, EOS-6D-mod i takie tam szkiełka do niego od 8 do 4000 mm plus lasery RGB do 2 W :-)
Awatar użytkownika
Założyciel i Patron Forum
 
Posty: 18278
Rejestracja: 12 Kwi 2005, 19:17
Miejscowość: 15 km na południe od Krakowa

PostSabatMikolaj | 01 Wrz 2013, 21:33

Lustro wtórne już zdemontowane. Na załączonym zdjęciu widać w jak fatalnym jest ono stanie. Najbliższe spotkanie robocze planowane na weekend, więc pilnie poszukujemy nowego (używanego :) ) eliptycznego LW.
viewtopic.php?f=32&t=27212
Załączniki
Renowacja teleskopu Uniwersał 250/1500: Lustro wtórne.jpg
Uniwersał 270/1500 Dobson ATM PTMA Kielce
BCO 6mm, Celestron Or. 9mm, Kasai Or. 12,5mm; ES 14/82°, X-Cel LX 18mm, Scopos 35mm
o•o ВГШ 2,3x40, O^O Cometron 12x70
>Prezes PTMA O/Kielce: kielce.ptma.pl
>Koordynator SOK PTMA: http://www.sok.ptma.pl
Awatar użytkownika
 
Posty: 65
Rejestracja: 24 Mar 2012, 18:18
Miejscowość: Kielce

 

PostDale | 01 Wrz 2013, 21:58

Chyba najszybciej to będzie w Krakowie znaleźć takowe :)
...braki umiejętności nadrabiam entuzjazmem...
 
Posty: 945
Rejestracja: 21 Mar 2009, 14:00

PostJanusz_P. | 02 Wrz 2013, 11:51

Skoro to lustro 270 mm to właściwe rozmiary potrzebnego lusterka wtórnego wylicz sobie programem Newtwin.exe na sieci do ściągnięcia w wersji Newtwin.zip. :arrow: :idea:
Astropozdrówko Janusz P.

Fujinon 10x50, SCT 6 podręczny, SCT-14" HyperStar, EQ-6, Coronado 60, EOS-6D-mod i takie tam szkiełka do niego od 8 do 4000 mm plus lasery RGB do 2 W :-)
Awatar użytkownika
Założyciel i Patron Forum
 
Posty: 18278
Rejestracja: 12 Kwi 2005, 19:17
Miejscowość: 15 km na południe od Krakowa

PostSabatMikolaj | 07 Paź 2013, 23:19

Pierwsza seria prac renowacyjnych przy telekopie zakończona. Poczyniliśmy więc już pierwszy krok - teleskop został doprowadzony do stanu użyteczności. W ostatnim czasie kupiłem eliptyczne lustro wtórne, które zamontowaliśmy w miejscu starego. Lustro główne zostało umyte wodą destylowaną z odrobiną płynu do mycia naczyń. Bardzo ładnie to zniosło i teraz wygląda praktycznie jak nowe, więc już ostatecznie wiemy, że nie potrzebuje napylania. Na swoje miejsce wrócił także szukacz - na razie nie jesteśmy gotowi na kolejne zakupy, więc przez jakiś czas jeszcze będzie nam służył.

Przy montażu działo się równie dużo Staraliśmy się skorygować luzy, ale w jednej osi wciąż są odczuwalne - w najbliższym czasie jeszcze postaram się za to zabrać. Ponadto wytoczyliśmy brakujące sprzęgło do silnika z osi dec i przymocowaliśmy go. Po pierwszych próbach muszę przyznać, że elektronika działa bezbłędnie.





Poniżej lista planów, na której zaznaczyłem to, co już za nami.

Coraz poważniej myślę o możliwości wykonania alternatywnego montażu dla tego teleskopu. Po głowie chodzi mi Dobson, bo paralaktyk takich rozmiarów jest bardzo kłopotliwy i samo wyważanie teleskopu to rzecz czaso- i praco- chłonna. W moim odczuciu do codziennych zastosowań, na szybko, najlepszym rozwiązaniem byłby montaż Dobsona i wstępnie ten pomysł oznaczam jako punkt do wykonania.



1. Lustra

- napylenie nowej warstwy aluminium na lustro główne
- wymiana skorodowanego lustra wtórnego na nowe eliptyczne
2. Wyciąg okularowy
Obecnie zamontowany wyciąg okularowy to oryginalny 1,25" produkcji Uniwersała, planujemy jego wymianę na dobrej jakości wyciąg Crayforda o wejściu 2", więc prawdopodobnie będzie konieczne powiększenie otworu na wyciąg w tubie.
3. Szukacz
W zestawie dodawana była lunetka celownicza 4x20, którą planujemy wymienić na szukacz 9x50
4. Montaż
Z racji swojego wieku oryginalny żywiecki montaż paralaktyczny wyposażony w napędy dla obu osi wymaga kilku działań usprawniających:
- kasacja luzów (przede wszystkim w osi RA)
- zamocowanie silnika do osi Dec., przy którym brakuje przejściówki

- rozwiązanie problemu celownika biegunowego - przy tym modelu zamiast klasycznej lunetki biegunowej zastosowany został laserowy celownik biegunowy, który ostatnio doposażyłem w nowe baterie, lecz są pewne trudności ze zjustowaniem celownika z tubą, dlatego być może poszukamy innego rozwiązania tej kwestii
- konserwacja elementów ruchomych
5. Ogólny wygląd teleskopu
Planujemy nieco poprawić zewnętrzny wygląd tuby, lecz na pewno nie zamierzamy zmieniać podstawy wizualnej teleskopu Uniwersała - żółtego koloru tuby.

6. Wykonanie alternatywnego montażu Dobsona dla teleskopu.
Uniwersał 270/1500 Dobson ATM PTMA Kielce
BCO 6mm, Celestron Or. 9mm, Kasai Or. 12,5mm; ES 14/82°, X-Cel LX 18mm, Scopos 35mm
o•o ВГШ 2,3x40, O^O Cometron 12x70
>Prezes PTMA O/Kielce: kielce.ptma.pl
>Koordynator SOK PTMA: http://www.sok.ptma.pl
Awatar użytkownika
 
Posty: 65
Rejestracja: 24 Mar 2012, 18:18
Miejscowość: Kielce

 

Postzbyszek | 08 Paź 2013, 00:49

Dobry pomysl z tym montazem Dobsona. Moze ktos z forowiczow ma pozaplanowy wyciag 2" i za mala kwote Wam sprzedalby. Wyciągi bywa walaja sie po szufladach. Z szukaczem podobnie moze byc.
Jak pamietam to lunetke biegunowa montowano rownolegle do osi RA, z boku byla.
Najwazniejszy to 2" wyciag.
 
Posty: 3014
Rejestracja: 28 Lip 2005, 23:00
Miejscowość: znikam

Postendriu624 | 08 Paź 2013, 13:44

O ile LG jest przyzwoite w U-bocie to LW bardzo psuje obrazy ,bo LW jest poza-gatunkowe pochodzenia PZO,czyli odpad niespełniający warunku 1/4L.
Reaktywacja U-bota powinna się zacząć od wymiany LW i to z dokładnością 1/8L
U-bot ma LG ręcznie figuryzowane ,i jego dokładność jest większa niż 1/6L .Szukacz Komet 150/900 ma LG wykonane z dokładnością 1/8L.
Miałem kiedyś U-bota 150/900 kupionego za 50 zł, i za tyle poszedł w dobre ręce,Kontrast jaki dawał ten wyśmiewany teleskop ,był nieosiągalny dla seryjnej optyki.
SKYMAX 150 SW ; SKYMAX 127 SW ; Celestron 25x100 ; SkyGiude 15x70 ; OLIMPUS 8x40 DPS I
Nasadka bino lacerta
Awatar użytkownika
 
Posty: 4986
Rejestracja: 21 Sty 2009, 21:57
Miejscowość: Oświęcim

 

PostTomoZ28 | 08 Paź 2013, 14:17

Witam :)
ja właśnie stałem się szczęśliwym posiadaczem owej optyki :), testy wykazały jedno, maszyna jest więcej warta niż sprzęt seryjny, po dobrym oprawieniu optyki, wyczernieniu itp, można na prawdę konkurować z chińczykami nawet o 2" większymi, obraz jest kontrastowy i klarowny, różnice są przy większych powiększeniach, ale to pewnie będzie wina właśnie LW i pająka, które zmienię przy okazji większych zakupów (wrzucę je w koszty po prostu). Twój teleskop potrzebuje dobsona, który jest łatwy w obsłudze, no i prosty do zbudowania, mój 150/900 stoi obecnie na drewnianym statywie który zbudowałem przy okazji budowy innego teleskopu, czeka jeszcze na przeciwwagę, bo przy wyższym położeniu leci w górę (teleskop jest dość ciężki :D ). Plany jakie dalej? Zrobić co napisałem wyżej, może za rok dwa zmienić powłokę LG no i skonfrontować z różnymi chińczykami :D. Z syntą 8" potrafi ten teleskop konkurować, szerokie obiekty, takie jak veil, m31, m33, kilka innych jeszcze są bardziej kontrastowe, (to zasługa świetnego lustra i bardzo dobrego wyczernienia), sądzę, że na planetach też się spisze równie dobrze jak synta, jak go oczywiście przygotuję dobrze. Co do moich eksperymentów z Astro 3, niewypał, trudno, będzie stał na nim 50/600, może jeszcze jakiś niewiele większy teleskop, ale jak już to niewiele większy... Raczej pokroju 80/400 lub 70/500, albo wszystko pójdzie na sprzedaż, najbardziej lokalnie oczywiście ;).
Zatem kombinuj :D
Pozdrawiam, Tomo.
TomoZ28
 

PostSabatMikolaj | 11 Paź 2013, 19:12

No to Panowie zrobiliście mi smak na najbliższe możliwe obserwacje. Aż boli, że ostatnio dobrej pogody brak...
Jak już wcześniej wspomniałem, lusterko wtórne wymieniliśmy na trochę większe nowe z drugiej ręki ( ;) ) - zdaje się, że pochodzące z Antaresa.
Wszystkie te punkty, które na planie prac w poprzednim poście oznaczyłem czarnym kolorem, są jeszcze do zrobienia. Lustro główne było w idealnym stanie. Przez 13 lat użytkowania cela LG nie była nawet wyjmowana z tuby, nie mówiąc już oczywiście o demontażu całego LG. Początkowo obawiałem się, że konieczna będzie interwencja napylania, ale wystarczyło tylko umycie - pierwsze w ciągu życia tego sprzętu. Widać, że teleskop nie był w żaden sposób męczony i gdyby nie różne zarysowania okleiny na tubie, to pomyślałbym, że to nówka sztuka prosto z Żywca ;)
Załączniki
Renowacja teleskopu Uniwersał 250/1500: DSCF4046.JPG
Renowacja teleskopu Uniwersał 250/1500: DSCF4044.JPG
Renowacja teleskopu Uniwersał 250/1500: DSCF4060.JPG
Renowacja teleskopu Uniwersał 250/1500: DSCF4059.JPG
Renowacja teleskopu Uniwersał 250/1500: DSCF4057.JPG
Uniwersał 270/1500 Dobson ATM PTMA Kielce
BCO 6mm, Celestron Or. 9mm, Kasai Or. 12,5mm; ES 14/82°, X-Cel LX 18mm, Scopos 35mm
o•o ВГШ 2,3x40, O^O Cometron 12x70
>Prezes PTMA O/Kielce: kielce.ptma.pl
>Koordynator SOK PTMA: http://www.sok.ptma.pl
Awatar użytkownika
 
Posty: 65
Rejestracja: 24 Mar 2012, 18:18
Miejscowość: Kielce

 

Użytkownicy przeglądający to forum: Brak zarejestrowanych użytkowników oraz 4 gości

AstroChat

Wejdź na chat