Otóż na wakacyjny wypoczyn rodzinny, łącząc przyjemne z pożytecznym, udało się w tym roku udać do Parku Ciemnego Nieba, konkretnie do Świeradowa-Zdroju. Z tego tytułu w samochodzie, prócz zwyczajnych bambetli, upchnięty został podręczny sprzęt obserwacyjny, a to: lornetka Nikon Action EX 10x50 CF z filtrami Optolong UHC, Astronomik OIII i Orion UltraBlock, lorneta Vixen HF2-BT81S-A plus okulary Morpheus 12,5 i ES 24/68 oraz lornetka „Oczy Sowy” z telekonwerterów Nikon TC-E2 2x53. Stacjonowaliśmy w pensjonacie „Tyrolska Chata”, konkretnie na I piętrze w pokoju nr 5 z wielkim tarasem (wymiar na oko 3x10 metrów), z którego roztaczał się widok na południowy wschód i południe. Widok był ograniczony od zenitu dachem, a od horyzontu mniej więcej do wysokości ok. 13 stopni masywem Stogu Izerskiego i grupką drzew. Niestety względem mojego poprzedniego pobytu w tej okolicy (rok 2018) puste łąki nieopodal Tyrolskiej Chaty obrosły jak grzybami po deszczu szklano-stalowo-betonowymi apartamentowcami w liczbie siedmiu (plus ósmy w budowie) i jest to zdecydowanie zmiana na gorsze, ale tamtejszy tubylec (tambylec?) zapewnił mnie, że radni miasteczka znaleźli już sposób na budowlane zapędy burmistrza i więcej takich obiektów nie powstanie – cóz, pożyjemy zobaczymy.Dlaczego więc tak podniecam się tym wyjazdem? Otóż kilka już razy miałem okazję odwiedzić Bieszczady, jednak ze względu na okoliczności towarzysko-transportowo-czasowe odbywało się to całkowicie bez sprzętu obserwacyjnego, a nawet bez poczynionych obserwacji. Nie byłem też nigdy atentatem żadnego zlotu miłośników astronomii tudzież wyjazdowych grupowych spotkań obserwacyjnych. Spieszę również donieść, że aktualnie zamieszkuję na skraju Aglomeracji Śląskiej i niebo mam do dyspozycji takie sobie średnioliche (w/g https://www.lightpollutionmap.info SQM 19,17, Bortle class 6 – dane za 2015 rok), więc szczególnie o letnich obserwacjach rejonów gwiazdozbiorów Strzelca, Skorpiona, Tarczy mogę co najwyżej pomarzyć – jedna wielka jasna plama. Tymczasem w Świeradowie (SQM 21,12, Bortle class 4) ujrzałem niebo jak za młodu (tj. ok. 35 lat temu) na Mazowsza równinach otwartych (stamtąd pochodzę): mrowie gwiazd i rozpościerającą się majestatycznie Drogę Mleczną. Bez szczególnego wdawania się w opisy wymienię tylko pokrótce obiekty głębokiego nieba, z których gros widziałem dosłownie pierwszy raz w życiu na własne oczy i podczas dwóch nocy obserwacyjnych po prostu cieszyłem się jak dziecko, nie mogąc nasycić się ich widokiem i żonglując sprzętem: Messier 8 (mgławica Laguna) i jadąc do góry M 20 (mgławica Trójlistna Koniczyna), M 21 gromada otwarta, M 24 gromada, potem w prawo M 23 gromada otwarta, następnie powrót do Laguny i w lewo M 28 gromada kulista, powyżej M 22 gromada kulista i jeszcze wyżej M 25 gromada otwarta, następnie w prawo i powyżej M 17 gromada, nieco powyżej M 16 gromada, następnie zamaszysty skok do góry i w lewo do Tarczy, gdzie czekała M 11 (gromada otwarta Dzika Kaczka). Potem jeszcze upewniłem się, że w Lisku, niedaleko asteryzmu Wieszak, nadal jest M 27 (Mgławica Hantle), a nieco niżej, w Strzale M 71 mgławica kulista. Na deser, chcąc podkreślić radość z faktu, że wyraźnie mogę narysować Wężownika poleciałem do M 10 gromada kulista i M 12 gromada kulista. Kolejnej nocy obserwacyjnej po wielokrotnym przejrzeniu powyższej kolekcji dołożyłem do niej jeszcze M5 gromadę kulistą w Wężu. Niewykluczone, że wyłuskałem też kometę C/2017 K2 Panstarrs wędrującą przez Wężownika. Porażką natomiast zakończyły się próby dostrzeżenia Veila w Łabędziu – gwiazd owszem było siedem miliardów czternaście tysięcy, natomiast pomimo żonglowania filtrami i sprzętami mogę napisać, że fragment Veila nieco zamajaczył, nic więcej...
Obserwacje poprzedziłem ok. 40 minutową adaptacją wzroku w ciemności. Strzelcowe chmury, mgławice i gromady widać było od razu jako wyraźne zagęszczenia materii. Najwygodniejszym narzędziem do ich przeglądu okazał się Nikon 10x50, przy obserwacji przez filtry mgławice dosłownie się gotowały na jasno szaro, aczkolwiek zdecydowanie preferowałem obserwacje bez tego typu przeszkadzajek. Zdumiony byłem rozmiarami kątowymi tych dobroci nieba.
Jako wisienka na torcie udało mi się skorzystać z przedsięwzięcia Letnia Nocna Jazda, czyli nocnego wjazdu kolejką na Stóg Izerski w cenie 30 zł góra/dół od łebka. Samotna podróż wagonikiem w bezdennej czarnej otchłani rozświetlanej tylko światełkami na słupach kolejki była surrealistycznym przeżyciem. Na szczycie stacja kolejki była co prawda oświetlona, ale po oddaleniu się w kierunku schroniska PTTK uzyskałem ciemne niebo, nieco tylko zasnute delikatnymi chmurami na zmianę pogody. Niestety horyzont południowy zasłaniała bryła schroniska i las, ale pozostały zenit, wschód oraz północ, podświetlona z lekka u dołu światłami miasteczka. Z Nikonem 10x50 w rękach przywitałem się z Jowiszem, w Herkulesie rzuciłem okiem na M 13 gromadę kulistą, w Perseuszu po odwiedzinach Gromady Podwójnej NGC 884 / 869 (h, χ Persei) po raz pierwszy wyłuskałem M 34 gromadę otwartą oraz u góry Wężownika IC 4665 gromadę otwartą. Towarzyszyło mi całkiem sporo ludzi, niektórzy śmiałkowie nawet z zupełnie małymi dziećmi pochrapującymi w wózkach. Letnie Nocne Jazdy są organizowane cyklicznie, warto śledzić profil fb lub stronę firmy zarządzającej kolejką (https://skisun.pl/news/letnie-nocne-jazdy-w-skisun/)
Tymczasem aby odwiedzić prawdziwy Park Ciemnego Nieba, należałoby się wybrać do Chatki Górzystów, położonej na Hali Izerskiej. Dotrzeć tam ze sprzętem na nocne obserwacje to jednak nie lada wyzwanie i temat na jakiś inny post!
Polecam wycieczkę do Świeradowa i pobyt obserwacyjny w Tyrolskiej Chacie. Mam nadzieję, że tamtejsze warunki nie będą zmieniały się na gorsze. Ostrzegam, że przy obserwacjach można kompletnie stracić głowę, porzucić wszelkie obowiązki rodzinne oraz zapomnieć o bożym świecie i innych uciążliwościach codziennych.
